Wat mag Facebook doen met jouw foto’s?

“Een kennis van mij is advocaat en heeft de waarachtigheid hiervan bevestigd. Post de volgende status op jouw muur, of Facebook mag voortaan jouw foto’s verkopen.” De volgende zin begint dan doorgaans met “ik verklaar bij deze dat…”. Het zijn posts die we regelmatig zien terugkeren op Facebook. Ze verspreiden zich snel en krijgen vaak giftige reacties mee die stellen hoe crimineel het sociale medium wel niet is.

Het is niet helemaal onwaar: veel van wat we uploaden naar Facebook wordt gebruikt op een of andere manier. Wie de gebruiksovereenkomst uitpluist, krijgt bovendien geen eenduidig antwoord op zijn vragen. Welke rechten heeft Facebook nu echt, en welke rechten heb jij?

Eigendomsrecht

Om te beginnen, een uittreksel uit de gebruiksovereenkomst:

Inhoud en informatie delen
Jij bent eigenaar van alle inhoud en informatie die je op Facebook plaatst en je kunt de privacy- en toepassingsinstellingen gebruiken om te bepalen hoe de inhoud en informatie wordt gedeeld. Verder gelden de volgende bepalingen:

1. Voor inhoud waarvoor intellectuele-eigendomsrechten gelden, zoals foto’s en video’s (IE-inhoud), geef je ons specifiek de volgende toestemming met inachtneming van je privacy- en toepassingsinstellingen: je verleent ons een niet-exclusieve, overdraagbare, sublicentieerbare, royaltyvrije en wereldwijde licentie voor het gebruik van IE-inhoud die je op of in verband met Facebook plaatst (IE-licentie). Deze IE-licentie eindigt wanneer je jouw IE-inhoud of je account verwijdert, tenzij je jouw inhoud hebt gedeeld met anderen en zij de inhoud niet hebben verwijderd.
2. Wanneer je IE-inhoud verwijdert, wordt deze verwijderd op een manier die vergelijkbaar is met het legen van de prullenbak op een computer. Je begrijpt dat verwijderde inhoud echter gedurende een redelijke tijd mogelijk aanwezig blijft in back-ups (maar niet beschikbaar is voor anderen).
3. Wanneer je een toepassing gebruikt, vraagt de toepassing mogelijk toestemming voor het openen van je inhoud en informatie en de inhoud en informatie die anderen met je hebben gedeeld.    We vereisen dat toepassingen je privacy respecteren en je toestemming voor de betreffende toepassing bepaalt de wijze waarop de toepassing deze inhoud en informatie kan gebruiken, opslaan en overdragen.    (Lees ons gegevensbeleid en de platformpagina voor meer informatie over het platform, waaronder de wijze waarop je kunt bepalen welke informatie andere personen kunnen delen met toepassingen.)

4. Wanneer je inhoud of informatie publiceert met de instelling Openbaar, betekent dit dat je iedereen, inclusief mensen buiten Facebook, toestemming geeft om die informatie te bekijken en te gebruiken en deze aan jou te koppelen (d.w.z. je naam en profielfoto).

De inleiding stelt al meteen duidelijk dat jij de eigenaar bent en blijft van alles dat je online zet. Het tweede deel van de zin is eveneens belangrijk: hoe jouw data wordt gebruikt, wat de volgende puntjes ook zeggen, hangt grotendeels af van hoe jij jouw privacy- en toepassingsinstellingen hebt ingesteld. Er hangt dus veel af van je eigen grondigheid op vlak van privacy.

Het eerste puntje stelt vervolgens dat, terwijl jij de eigenaar bent, je Facebook stilzwijgend toestemming geeft om jouw afbeeldingen te gebruiken in een erg ruime licentievorm. Laat ons dat puntje even onderverdelen. De licentie is niet-exclusief: dat betekent dat je vrij bent om je eigen foto’s verder te verkopen aan bijvoorbeeld stockafbeeldingenwebsites. Je bent vrij om met jouw foto’s te doen wat je wilt en Facebook kan je niets verbieden.

Onzichtbaar

De licentie is overdraagbaar en sublicentieerbaar: Facebook kan jouw foto’s gebruiken op zijn volledige platform, waaronder bijvoorbeeld ook Instagram. Dat betekent niet noodzakelijk dat Facebook jouw afbeeldingen zal doorverkopen aan adverteerders of stockwebsites – het zou dat strikt genomen wel kunnen, maar het zal dat niet snel doen uit schrik voor een storm aan kwade reacties.

Deze bepaling is eerder bedoeld om het mogelijk te maken dat jouw vrienden je berichten kunnen zien. Facebook post je afbeeldingen namelijk door naar de feed van je vrienden, maar daar hebben ze jouw toestemming voor nodig. Zonder deze bepaling zou je telkens, per persoon, toestemming moeten verlenen aan je vrienden om de afbeelding te zien. Anders zou je onzichtbaar zijn voor hen. Ook voor het doorposten naar Instagram is deze toestemming vereist.

Royaltyvrij en wereldwijd betekent simpelweg dat Facebook je niet zal betalen telkens een van jouw vrienden je foto bekijkt. Daarnaast kan iedereen ter wereld de foto bekijken indien je privacy-instellingen dat toelaten.

Verwijderen

Wanneer je afbeeldingen of andere gegevens verwijdert van Facebook staat dat gelijk aan het intrekken van de licentie. Facebook mag jouw afbeeldingen niet langer verspreiden, maar, zoals gezegd in punt twee, kan het enkele weken duren vooraleer de afbeelding verwijderd is van elke server. Anderen kunnen er evenwel niet meer aan.

Punt drie geeft verduidelijking over apps die je gebruikt. Van zodra je een app bepaalde toestemmingen geeft, bijvoorbeeld toegang tot jouw foto’s, geef je hen dezelfde licentie als degene die je aan Facebook gaf. Opnieuw is die voornamelijk bedoeld om je gegevens te kunnen tonen aan contactpersonen. Voor apps als Instagram is het dan ook vrijwel onmogelijk om de app te gebruiken als je die toestemming niet zou geven.

Juiste instellingen

In punt vier zien we meer informatie over de privacy-instellingen. De verklaring maakt duidelijk dat heel veel afhangt van je instellingen. Zet je alles op ‘Openbaar’, dan betekent dat dat je iedereen de toestemming geeft om je afbeelding te bekijken en daarbij jouw profiel eraan te koppelen. Uiteindelijk heeft Facebook dus een grote vrijheid met jouw afbeeldingen, maar jij blijft hoe dan ook in bezit en je behoudt de controle over alles dat je online zet. ‘Verklaringen van advocaten’ heb je dus helemaal niet nodig en, nee, ze werken ook helemaal niet.