Gigantisch lek blijkt opgezet spel: een meesterzet van Macron?

Het leek een scenario afkomstig uit een horrorfilm. Op vrijdag, twee dagen voor de allesbeslissende Franse presidentsverkiezingen, duikt een gigantisch lek op uit de campagne van kandidaat Emmanuel Macron. Overal ter wereld wordt het nieuws gretig opgepikt en gedeeld; een Hillary Clinton-doembeeld vormt zich. Een dag na de bewuste verkiezingen lijkt het lek zelfs geen deuk te hebben gemaakt in het imago van Macron. Wat is er juist gebeurd?

4Chan

Internetforum 4Chan staat doorgaans gekend als de riolering van het internet. Racisme, antifeminisme en politieke verwensingen staan er centraal. Het was dan ook enigszins verrassend dat net hier het lek voor het eerst opduikt. Een Amerikaanse journalist pikte het bericht op en even later sprong de beruchte klokkenluiderswebsite WikiLeaks op de kar.

Op Twitter sloeg de hashtag #MacronLeaks al snel over van de States naar Frankrijk, volgens nieuwsagentschap Reuters met behulp van een botnet. De link werd al snel gelegd met de vele lekken die de campagne van Amerikaans presidentskandidate Hillary Clinton moest ondergaan. Die lekken speelden zodanig in haar nadeel dat Clinton wel de ‘popular vote’ won, maar dat Donald Trump het vereiste aantal kiesmannen binnenhaalde en zo de overwinning alsnog wist binnen te rijven.

Ongeloofwaardig

Het doembeeld van Clinton dook Frankrijk binnen en meteen werd gevreesd voor de impact op de kansen van Macron. Het bleek onnodig: Macron werd verkozen met zo’n 65 procent van de stemmen. Dat lag niet meteen aan het camapgneteam van de nieuwe Franse president: het bracht wel een reactie naar buiten waarin het stelde dat het merendeel van de gelekte data vals was, maar veel ruchtbaarheid kreeg dat bericht niet.

In Frankrijk zelf kreeg het oorspronkelijke lek eveneens maar weinig aandacht. Presidentskandidaten en hun teams worden namelijk bij wet verboden om in het laatste verkiezingsweekend vanaf middernacht (de nacht van vrijdag op zaterdag) nog te communiceren tot en met het sluiten van de stembureau’s. Daarnaast had de Franse regering de Franse media gewaarschuwd dat er strenge straffen zouden volgen voor wie het lek zou mediatiseren.

WikiLeaks reageerde wel snel op het bericht van Macrons team: het merkte nogal schamper op dat het op dat moment nog geen valse gegevens had ontdekt en het betwijfelde dat het team sneller was dan WikiLeaks.

Russen

Ondertussen zijn er drie dagen verstreken: meer dan genoeg tijd voor het gezamenlijke internet om uit te pluizen wat er net te vinden was in het lek. Over de resultaten kunnen we kort zijn: niets. Of toch niets dat een meerwaarde betekende in de campagne tégen Macron.

De Russische hackers die volgens Reuters en The Daily Beast verantwoordelijk zijn voor het lek hebben zich namelijk laten bedotten. Er waren al maanden tekenen dat Rusland zich zou proberen mengen in de Franse verkiezingen – ze hadden zich evenmin onbetuigd gelaten bij de Amerikaanse tegenhanger. Het team van Macron was dan ook voorbereid.

Het campagneteam was actief op zoek gegaan naar de hackers en schreef zich in op verscheidene phishingmails. Ze gaven verschillende zelfbedachte, maar valse, mailadressen in, telkens met het wachtwoord erbij en ze overspoelden die valse adressen met overbodige, onschuldige en valse e-mails. De hackers, die zichzelf Fancy Bear noemen, verdeden vervolgens wekenlang hun tijd met valse gegevens scheiden van echte, om dan vervolgens door oninteressante berichten te moeten ploeteren.

Conditionering

Zoals The Daily Beast stelt: “Na de disruptieve onthullingen over het Democratische Nationale Committee in de Verenigde Staten is het publiek zo geconditioneerd dat het denkt dat een dergelijke datadumping bezwarend materiaal moét bevatten.” Het tegendeel is echter waar: de hackers wisten waarschijnlijk niet wat relevant was en wat niet en, verlamd door de beperkte tijd die ze nog hadden om alles naar buiten te brengen, waren zo gehaast dat ze niet wisten wat ze publiceerden.

Uiteindelijk kreeg het team van Macron slechts een uur om te reageren, waardoor het lek alsnog een grote impact had kunnen hebben, zelfs als er geen bezwarend materiaal te vinden was. Het goede voorbereidende werk van de mensen rond Macron, in combinatie met incompetente hackers en het publicatieverbod van de Franse regering hebben waarschijnlijk de campagne van Macron gered.