Digitale onveiligheid houdt Belgen wakker

Ondanks de dreiging van terreuraanvallen die boven Europa blijft hangen, blijken Belgen zich collectief meer zorgen te maken over identiteitsdiefstal en bankfraude. Het is een van de opmerkelijke resultaten uit de Unisys Security Index, een wereldwijde enquête die peilt naar het gevoel van onveiligheid bij burgers.

Ernstig bezorgd

De Unisys Security Index is opgesteld om veiligheid in de brede zin van het woord onder de loep te nemen. Ondervraagden geven voor acht verschillende onderdelen aan hoe ongerust ze zijn over het issue. Specifiek gaat het om: nationale veiligheid, de kans op een epidemie of natuurramp, bankfraude, financiële verplichtingen, virussen en hacking, de veiligheid van online transacties, identiteitsdiefstal en persoonlijke veiligheid. Unisys voert de enquête al 10 jaar lang uit en peilt afwisselend in verschillende landen. De peiling werd vijf jaar geleden al eens uitgevoerd in België, nu is dat opnieuw het geval.

Wat meteen opvalt, is dat de gevoelens van onveiligheid in België behoorlijk zijn toegenomen in vijf jaar tijd. Waar België in 2012 nog een “modale” score van 131 op 300 haalde, staat dat nu 152 – een klassement dat Unisys aanduidt als “een ernstig niveau van bezorgdheid”. In buurlanden als Nederland (125), Duitsland (136) en het Verenigd Koninkrijk (144) liggen de resultaten opvallend lager, al blijft België onder het globale gemiddelde van 172 punten.

“Je moet de cijfers natuurlijk in hun historische context plaatsen,” stelt Rudolf De Schipper, senior project manager bij Unisys, als verklaring voor het groeiende gevoel van onveiligheid in ons land. “Dit is een snapshot van hoe de Belg zich voelt, en het is onderhevig aan tijdelijke pieken door het specifieke tijdsmoment. Maar in het algemeen zien we dat in landen die historisch gezien als extreem veilig beschouwd werden, de gevoelens van onveiligheid de laatste jaren een klim hebben gemaakt. Verrassend genoeg is de impact van terreuraanslagen op die trend niet heel erg groot, zo wees ons onderzoek uit.”

Verlies van controle

De Schipper doelt daarmee op het feit dat het niet de nationale veiligheid is die bij Belgen op nummer één staat als meest zorgwekkende onderwerp, maar wel identiteitsdiefstal en bankfraude. 58 procent van de Belgische respondenten geeft aan dat hij of zij zich erg tot extreem ongerust voelt over identiteitsdiefstal. 56 procent maakt zich erg bezorgd over bankfraude. Pas op de derde plaats (54 procent) komt nationale veiligheid.

“Er is niet meteen een duidelijke oorzaak of aanleiding aan te wijzen voor die trend. Wat we vonden is dat mensen collectief een verlies van controle ervaren. Er is een globaal verlies van vertrouwen te merken in autoriteiten zoals de overheid en bedrijven. De misdaden waar men het meest bezorgd over is, zijn situaties waarover je zelf weinig controle hebt. Die je misschien ook niet eens merkt. Als je portefeuille wordt gestolen of er wordt in je huis ingebroken, dan weet je meteen dat er iets is gebeurd. Dat is veel minder het geval met identiteitsdiefstal en bankfraude.”

Geen einde

Volgens De Schipper is er een duidelijk signaal nodig vanuit overheden en andere organisaties om het vertrouwen weer terug te winnen. Zowel bij de oudere als jongere generatie, ook al spreekt die laatste minder bezorgdheid uit over dergelijke digitale misdaden. “Jongeren kunnen deze misdrijven beter plaatsen, omdat ze zich er beter van bewust zijn wat ze van hun privacy opgeven als ze online gaan. Het betekent niet dat ze er niet om geven, maar dat ze zich er min of meer bij hebben neergelegd. Een collega van mij verwoordde het treffend: het is een overwogen cynisme in plaats van blinde angst.”

Is de groeiende onveiligheid een trend die zich nog zal verderzetten? “Ja. Het einde is absoluut nog niet in zicht. De enquête is afgenomen voor de WannaCry-aanval zich voordeed, en ik kan me voorstellen dat dit zeker een impact zou hebben op de resultaten. Digitale veiligheid blijft een permanente en niet-aflatende strijd die we moeten voeren met cybercriminelen en andere dubieuze actoren. Men hecht nog altijd te weinig belang aan online security, terwijl het alleen maar belangrijker zal worden.”