Verwarmen zonder zorgen

Steeds meer fabrikanten van traditionele verwarmingssystemen bieden eveneens slimme toestellen aan. Slimme thermostaten zouden zich beter aan je gewoontes aanpassen dan een klassiek exemplaar en slagen er hierdoor in om je energierekening te drukken. Hoe deze toestellen daar juist in slagen, leggen we uit in dit dossier.

Thermostaat

Een slimme thermostaat bestaat doorgaans uit drie onderdelen. In de eerste plaats krijg je een bedieningspaneel, zoals je gewend bent van je klassieke thermostaat. Net zoals bij domme verwarmingsopstellingen bestaan er zowel bedrade als draadloze toestellen. Via het bedieningspaneel zie je wat de temperatuur is in een kamer en kan je handmatig de instellingen aanpassen.

Bij draadloze oplossingen heb je een tweede toestel nodig die je aan je verwarmingsketel bevestigt. Deze ‘bridge’ fungeert als vertaler tussen je verwarmingsketel en het bedieningspaneel. Het zet de draadloze signalen van het toestel om in commando’s voor je ketel en zorgt ervoor dat je verwarming op de juiste momenten aanspringt.

Een laatste toestel dat je nodig hebt, is een apparaat dat je thermostaat met het internet verbindt. Veelal moet je een toestel via een ethernetkabel koppelen aan je modem. Net zoals de bridge een brug vormt tussen je thermostaat en verwarmingsketel, zal dit toestel de verbinding tussen je thermostaat en het internet verzorgen. Hierdoor hoef je je verwarming niet via het bedieningspaneel aan te sturen, maar kan je eveneens gebruik maken van een app. Sommige fabrikanten combineren het communicatietoestel voor je verwarmingsketel en het internet in één apparaat.

App

Via de bijhorende app kan je een slimme thermostaat programmeren. Net zoals je gewend bent van je oude opstelling kan je een tijdsschema maken, waarbij je rekening houdt met de momenten waarop je altijd thuis bent. Waar je bij een klassieke thermostaat het schema enkel kan doorbreken via het bedieningspaneel, heb je bij een slimme thermostaat de mogelijkheid om dat vanop afstand te doen via de app. Merk je dat een vergadering uitloopt en je later thuis zal zijn? Schakel via de app je verwarming pas in wanneer je naar huis vertrekt.

Nog handiger aan een slimme thermostaat is dat de meeste toestellen geofencing ondersteunen. De app detecteert wanneer je in de buurt van je huis komt en schakelt automatisch de verwarming in. Ook weet een slimme thermostaat wanneer je je huis verlaat, waardoor je verwarming automatisch weer wordt uitgeschakeld.

Sommige slimme thermostaten leren je gewoontes automatisch kennen.

Zelflerend

Je kan alle slimme en domme thermostaten instellen met een tijdschema, maar sommige slimme exemplaren bieden nog een extra troef aan: ze leren je gewoontes automatisch kennen. De Nest is een voorbeeld van een thermostaat met een zelfprogrammerend vermogen. Je hoeft op het begin enkel de temperatuur op de thermostaat aan te passen wanneer je het te koud of te warm hebt. Hierdoor zal de thermostaat je dag- en nachtritme leren kennen en zijn programma hier automatisch op afstemmen.

Weer andere toestellen hebben zelflerende software die in tandem met geofencing werkt. Stel dat je thermostaat merkt dat je je op de vaste route van je werk naar huis bevindt, dan weet hij dat je bijna thuis zal zijn en kan hij de temperatuur in je huis hier op afstemmen.

Aan/uit-regeling

Bij de aanschaf van een slimme thermostaat moet je niet alleen letten op de functies die het ondersteunt; ook de manier waarop het toestel je verwarmingsketel aanstuurt is van belang. Er bestaan twee manieren waarop een centrale verwarmingsketel kan worden aangestuurd, namelijk met behulp van een aan/uit- of modulerende regeling. Indien je in het bezit bent van een oudere verwarmingsketel is de kans groot dat deze over een aan/uit-regeling beschikt. Zoals de naam doet vermoeden, kan je deze ketels enkel in- of uitschakelen. Om een dergelijke verwarmingsketel correct aan te sturen, moet je gebruik maken van een aan/uit-thermostaat. Je thermostaat zal de ketel inschakelen wanneer de kamer kouder wordt dan een vooropgestelde temperatuur en weer uitschakelen wanneer de kamer warm genoeg is. Om te voorkomen dat de verwarming continu wordt in- en uitgeschakeld, is hierbij een kleine buffer ingebouwd.

Aangezien je enkel het in- en uitschakelen van de ketel kan regelen, zal de verwarmingsketel telkens even hard in gang schieten, ongeacht het verschil tussen de gevraagde en werkelijke temperatuur. Dit kan ertoe leiden dat je ketel energie verspilt en je kamer te warm maakt. Om dat fenomeen tegen te gaan, maken veel thermostaten gebruik van anticipatie. Je thermostaat schakelt de verwarming uit alvorens de gewenste temperatuur bereikt is, aangezien de warme buizen van je radiatoren de ruimte nog enige tijd verder zullen opwarmen.

Modulerende regeling

Tegenwoordig worden zo goed als alle nieuwe verwarmingsketels van een modulerende regeling voorzien. Deze is namelijk nieuwer dan de aan/uit-regeling en past de verwarmingscapaciteit aan op basis van de benodigde energie. Hierdoor zal de brander volledig open worden gezet, wanneer je huis snel op de gewenste temperatuur gebracht moet worden. Hierna zal de brander stilletjes aan zachter worden gezet, aangezien de kamer in de buurt van de gevraagde temperatuur komt. Op deze manier kan dit type regeling voorkomen dat je huis te hard wordt verwarmd, wat niet alleen beter is voor je portemonnee, maar ook voor het milieu.

Om optimaal te functioneren heeft een modulerende verwarmingsketel een thermostaat nodig die OpenTherm ondersteunt. Dit is een communicatieprotocol dat door HoneyWell werd ontwikkeld, maar fabrikantonafhankelijk is. Hierdoor wordt het mogelijk om een verwarmingsketel aan te sturen met een thermostaat van een ander merk. Om te achterhalen welke type regeling jouw centrale verwarmingsketel heeft, dien je op zoek te gaan naar een label op de ketel. Ook in de handleiding kan je terugvinden welk type ketel het betreft.

Besparen

Het voornaamste verkoopargument voor slimme thermostaten die fabrikanten aanhalen, is het feit dat je geld kan uitsparen. Je kan vanop afstand je verwarming uitschakelen bij een onverwachte gebeurtenis en de toestellen passen zich aan jouw gewoontes aan. Hierdoor verspil je in theorie geen geld doordat je verwarming op de verkeerde momenten aanstaat.

Tado beweert dat je dankzij hun slimme thermostaat tot 31 procent op verwarmingskosten kan besparen, terwijl Netatmo over maar liefst 37 procent praat. Bij deze berekeningen gaan fabrikanten er echter steevast vanuit dat je bij het gebruik van je oude thermostaat je verwarming continu liet aanstaan. Indien je – zoals de gemiddelde huiseigenaar – je verwarming uitschakelt wanneer je je huis verlaat, haal je bijlange niet zo’n grote energiebesparing als de fabrikanten beweren. De kans is erg klein dat je daadwerkelijk de besparing van enkele honderden euro’s waarmee verkopers je lokken, zal krijgen.

Heb je een drukke levenswijze, dan komt een slimme thermostaat goed van pas.

Gebruiksprofielen

Toch zijn er gebruiksprofielen waarbij een slimme thermostaat van pas kan komen. Heb je een drukke levenswijze met een onregelmatig werkschema, dan komt een slimme thermostaat goed van pas. Ook voor wie zijn verbruik tot in de puntjes in de gaten wil houden en wie een fan van gadgets en apps is, zal een slimme thermostaat kunnen smaken. Bovendien zorgt een slimme thermostaat voor extra comfort. Vanuit je luie zetel kan je desgewenst de temperatuur veranderen. Ten slotte is zo’n thermostaat ideaal voor eigenaars van een vakantiewoning, of mensen die vaak op reis gaan. Tijdens de koude wintermaanden kan een defecte verwarmingsketel immers voor een hoop problemen zorgen. Een slimme thermostaat stelt je in staat om de temperatuur van je huis vanop afstand te controleren. Op deze manier kan je in de gaten houden of je installatie naar behoren werkt, zonder dat je thuis hoeft te zijn.

Let er hierbij wel op dat je lang genoeg in hetzelfde huis blijft wonen. Een slimme thermostaat is duurder dan een domme variant. Het duurt meerdere jaren alvorens je deze meerprijs terugverdiend hebt.

Verwarmingskranen

Indien je ervan overtuigd bent dat een slimme thermostaat bij jou past, zijn er meerdere aspecten waarop je moet letten bij de aankoop. Hoeveel ruimtes wil je afzonderlijk kunnen verwarmen? Een standaard thermostaat meet de temperatuur in de ruimte waar hij staat en stuurt op basis daarvan je verwarmingsketel aan. Met behulp van thermostaatkranen kan je in de overige kamers aanpassen hoeveel van deze warmte er daar wordt verdeeld. Erg exact kan je deze methode echter niet noemen.

Stel dat je een kamer hebt die je niet op de juiste temperatuur krijgt, dan kan je twee opties overwegen. In de eerste plaats kan je een draadloze thermostaat aanschaffen, die je van ruimte kan verplaatsen. Zit je in de woonkamer dan plaats je het toestel daar. Wil je in de badkamer daarentegen een bepaalde temperatuur bekomen, dan gebruik je de thermostaat daar. Zo’n thermostaten geven je iets meer flexibiliteit, maar zijn nog steeds niet ideaal.

Een tweede manier om al je kamers de juiste temperatuur te geven, is met behulp van slimme verwarmingskranen. Verschillende fabrikanten bieden bij hun slimme thermostaat zo’n kranen aan. Deze componenten plaats je in plaats van je standaard verwarmingskranen aan je radiatoren en meten eveneens de temperatuur. Via de bijhorende app kan je op deze manier iedere ruimte afzonderlijk aansturen.

IFTTT

Verder is met name de functionaliteit van je thermostaat van belang. Zoals eerder aangehaald is geofencing een erg handige functie. Ben je in de buurt van je huis, dan springt je verwarming automatisch aan.

Wie veel slimme producten in huis heeft, zal eveneens geïnteresseerd zijn in IFTTT. Deze dienst stelt je in staat om je IoT-toestellen met elkaar te verbinden volgens een ‘als dit dan dat’-principe. Bijvoorbeeld: Als je slim slot detecteert dat je de deur op slot doet, dan schakelt de verwarming zich automatisch uit. Wie een slimme thermostaat aanschaft om zijn slimme huis compleet te maken, kan niet zonder IFTTT. Jammer genoeg ondersteunen niet alle thermostaten het platform. Opletten alvorens je een toestel aanschaft is dan ook de boodschap.