Zo wist Telegram twee jaar lang ban in Rusland te omzeilen
Op 18 juni kondigde de Russische telecomwaakhond Roskomnadzor aan dat een overheidsban op de berichtenapplicatie Telegram opgeheven werd. Die ban was al sinds april 2018 van kracht, omdat de applicatie ervan beschuldigd werd door de Russische overheid bij te dragen aan terroristische daden. Een zware beschuldiging, maar eerder een illustratie van de overheidscensuur die in Rusland nog steeds sterk aanwezig is.
Telegram werd destijds namelijk veel gebruikt door leden van de oppositiepartijen. Met de applicatie kan je over verschillende platform heen versleutelde berichten en bestanden versturen die zichzelf vernietigen eens de ontvanger ze gelezen heeft. Omwille van die sterke beveiliging was het één van de weinige applicaties die aan overheidscontrole kon ontsnappen. Totdat de veiligheidsdiensten van het Kremlin uitvinder Pavel Durov eisten de encryptiesleutels te overhandigen. Durov weigerde dat, waardoor de app op de zwarte lijst belandde.
Een handig trucje
Hoewel de applicatie twee jaar lang officieel door geen enkele Rus mocht gebruikt worden, heeft de overheidsban in de praktijk nooit succes gehad. The Washington Post doet uitgebreid uit de doeken hoe Pavel Durov de Russische al die tijd te slim af was. Hij had namelijk een handig trucje bedacht waardoor de app onder de radar kon blijven gebruikt worden door Russische gebruikers.
Telegram leidde namelijk al zijn verkeer om naar cloudservers van Amazon en Google die vanuit de Verenigde Staten beheerd werden zodat ze uit het zicht van de Russische autoriteiten bleven. Daarnaast werden ook IP-adressen van andere Russische platformen die aangesloten waren bij Amazon gekaapt en voortdurend gewijzigd. Als Roskomnadzor dan toch Telegram eens in de smiezen had en IP-adressen blokkeerden, dan werden andere bedrijven daardoor getroffen.
Het spreekt dan ook voor zich dat de tactieken die Telegram toepaste om de Russische overheid te bestrijden niet altijd in goede aarde vielen. Maar langs andere kant groeide Telegram zowel nationaal als internationaal uit tot een soort symbool tegen overheidscensuur. The Washington Post merkt op dat deze trucs veel minder effectief zouden zijn geweest in landen als China en Iran, waar overheidsblokkeringen enkel kunnen omzeil worden via een VPN-server.
Van ban naar propaganda
Na twee jaar voortdurend achter het net te vissen, besliste de telecomregulator dan maar om de strijd te staken. De Russische overheid, waarvan meer dan genoeg ambtenaren de applicatie gewoon bleven doorgebruiken, heeft zijn houding ten aanzien van Telegram ook drastisch omgegooid. In plaats van Telegram proberen van het aardoppervlak te laten verdwijnen, gebruikt het de app actief voor staatsnieuw en propagandaboodschappen uit te sturen. Haat en liefde, ze liggen soms dicht bij elkaar. Het kleine Telegram nam het op tegen het machtige Kremlin, maar wist toch als winnaar uit de strijd te komen.
