Klik ‘Fab’ in plaats van ‘Print’
In sciencefiction is het concept van de machine die zichzelf kan voortplanten of anderszins na kan bouwen een bijna archaïsch gegeven. Zo’n machine bestaat ondertussen al.
In ‘Star Trek: The Next Generation’ is sprake van een replicator, een machine die energie kan omzetten in materie. Over het algemeen komt de beste sciencefiction niet zomaar uit de lucht vallen, maar heeft die wortel geschoten in de wetenschap van vandaag. De Hongaarse wetenschapper John von Neumann bedacht in de eerste helft van vorige eeuw namelijk al het concept van de zogenaamde ‘universal constructor’: een machine die, voorzien van zijn eigen designontwerp, in staat moest zijn om een autoreplica te maken. Als ze eenmaal realiteit was, zou de machine niet zomaar wat voorwerpen, maar ook zichzelf kunnen nabouwen. Zo zou ze de mens in staat moeten stellen om in vrijwel al zijn persoonlijke voorwerpenbehoeften te voldoen. Volgens Neil Gershenfeld is deze wensdroom inmiddels werkelijkheid en omdat anders toch niemand hem wil geloven, slooft hij zich in FAB, zijn meest recente boek, uit om de mensheid kond te doen van wonder van de Personal Fabricator (PF).
FIETSEN PER E-MAIL
Gershenfeld is niet de eerste de beste. Hij is verbonden aan het prestigieuze Massachusetts Institute of Technology in Boston als directeur van het Center for Bits and Atoms (CBA). Daar doceert hij de cursus ‘How To Make (almost) Anything’. Al in het eerste hoofdstuk van ‘FAB’ maakt Gershenfeld duidelijk dat het hem menens is met zijn concept van de Personal Fabricator. Voor de goede orde: de afkorting FAB uit de titel van het boek staat niet alleen voor Fabricator, maar ook voor Fabulous. Volgens Gershenfeld kan dit concept immers een revolutie veroorzaken die groter is en in potentie meer impact heeft dan de introductie van de Personal Computer (PC). Een PF hoeft slechts over een omschrijving en bouwmaterialen te beschikken om een voorwerp te kunnen maken. De consument van de toekomst bestelt zijn fiets per e-mail en fabriceert hem thuis zelf in elkaar. Gershenfeld is zeker van zijn stuk. PF’s zijn er nu al: ‘Programmeerbare PF’s zijn een realiteit. […] Uiteindelijk betekent dit dat PF’s in staat zijn om alles te maken, inclusief zichzelf, door atomen te assembleren.’
GEEN VOORSPELLING
Gershenfeld is al lang niet meer de enige die zijn vooruitgangsoptimisme heeft opgehangen aan de realisatie van een PF. Adrian Bowyer van de Engelse Bath University onthulde vorig jaar zijn eigen ‘Replicating Rapid-Prototyper’, waarmee hij eenvoudige huishoudelijke apparaatjes kan maken. Het apparaat heeft de omvang van een wasmachine en kan zijn eigen onderdelen stuk voor stuk nabouwen. Hij kan alleen zichzelf nog niet assembleren. Bowyer zal zijn ‘uitvinding’ niet patenteren, want die moet de hele mensheid ten goede komen. Ook Gershenfeld is niet uit op persoonlijke gewin. In 2002 is hij begonnen met het opzetten van een aantal zogenaamde ‘Fab Labs’ in het buitenland, in arme dorpjes zoals Pabal in het Westen van India, maar ook in Ghana en Pretoria. Volgens Gershenfeld zullen we rond 2020 thuis op de knop ‘Fab’ klikken, zoals we nu klikken op de knop ‘print’. FAB is verrukkelijke, inspirerende en uitdagende literatuur. Klik op ’toevoegen aan winkelwagentje’ en begin onmiddellijk met lezen.
Neil Gershenfeld, FAB, The Coming Revolution on Your Desktop – From Personal Computers to Personal Fabrication, 278 pagina’s, Basic Books (Perseus Books Group), ISBN 0 465 02745 8, € 25,40
