Machtig, amechtig

Wij zijn bevoorrechte getuigen van de snel om zich heen grijpende revolutie van nullen en enen. Toch blijkt dat we lang niet alles weten van het strategische – soms machtige, soms amechtige – gewriemel achter de coulissen.

Een opvallende stroom publicaties gaat uit van de premisse dat de alomtegenwoordigheid van onze computers zo groot is geworden dat er op termijn sprake zal zijn van een ‘onzichtbaar’ geworden computer. Die voortvarende metafoor is gebaseerd op een analogie met de alomtegenwoordigheid van elektriciteit. Elektriciteit is dermate ingeburgerd dat het fenomeen elektriciteit als dusdanig zelf vrijwel volledig onttrokken is aan het maatschappelijk bewustzijn van de burger. Hetzelfde gebeurt op dit moment met het zogenaamde ‘softwareplatform’. De auteurs van ‘Invisible Engines’ preciseren dat. Als je een mobiele telefoon gebruikt, stellen zij, of als je de gebruiker bent van een pc, van een credit card, een Xbox of een Palm Pilot, dan ben je per definitie gebruiker van een softwareplatform. Gebruikers zijn zich daar niet van bewust omdat dat cruciale stuk software onder de motorkap zich aan ons (in-)zicht heeft onttrokken.

DEFINITIE
Een softwareplatform is, volgens de auteurs, een softwareprogramma dat de uitwisseling van diensten mogelijk maakt met andere softwareprogramma’s door middel van een zogenaamde Application Programming Interface (API). Je hebt een heel boek nodig om precies te weten te komen wat dat betekent. Hoe dan ook, die onzichtbare softwareplatformen zitten in de nucleus van onze economie. Ze schoppen tegen de schenen van onze economie aan. Ze zijn in staat om belangrijke nieuwe industrieën tot leven te wekken. Je mag zelfs verwachten dat ze bestaande industrieën fundamenteel kunnen ontwrichten en transformeren. Denk bij voorbeeld aan de muziekindustrie.

Tenslotte kunnen softwareplatformen op termijn ook belangrijke industrieën compleet van de kaart vegen. Vraag maar aan de leveranciers van typemachines of denk, zo suggereren de auteurs, aan de potentieel desastreuze gevolgen die het internet kan hebben voor uitgevers van kranten.

BUIDEL
In ‘Invisible Engines’ putten de auteurs zich uit in historisch inzicht. Ze presenteren gedetailleerde, soms verrassende studies van besturingssystemen (DOS, Windows, Mac-OS en Linux), videogameconsoles, PDA’s en smartphones. Ook al gaan al die entiteiten schuil onder dezelfde noemer, de verschillen zijn interessanter dan de gelijkenissen. Programmeurs die applicaties willen schrijven voor de Apple, Windows, Palm, Symbian of een vergelijkbaar besturingssysteem hoeven daar niet voor te betalen. Integendeel, ze worden in de watten gelegd met gratis tools (API’s). De makers van het besturingssysteem hoeven daar immers hun geld niet vandaan te halen. Het is de consument die voor het besturingssysteem en de applicatie betaalt. Dat ligt anders bij videogameconsoles, waar de producent vooral verdient aan de ontwikkelaars.

MEESLEPEND
Door het verrassend transparante taalgebruik en de levendige stijl zou dit boek een erg brede doelgroep kunnen aanspreken. Toch geven de auteurs de voorkeur aan economisten en beleidsmakers. Deels terecht. De case studies maken immers duidelijk dat kleine beslissingen erg grote gevolgen kunnen hebben en dat is precies waar economist en beleidsmaker uit kunnen leren. Kennis van het milieu waarbinnen beslissingen genomen worden is van cruciaal belang. Dat weten de auteurs van ‘Invisible Engines’ op meeslepende wijze duidelijk te maken.

David S. Evans, Andrei Hagiu & Richard Schmalensee, Invisible Engines, How software platforms drive innovation and transforms industries, 395 pagina’s, Uitgeverij MIT Press, ISBN (978) 0 262 05085 2, €34,00