Is ICMS eigenaar van virtuele folders?

In een opmerkelijk persbericht kondigde ICMS onlangs aan dat het een patent verkreeg op het concept van virtuele folders. Maar kan het Boortmeerbeekse bedrijfje hard maken dat het virtuele folders heeft uitgevonden? En zo ja, welke gevolgen heeft dat voor de markt voor content management software – en voor de onderneming zelf?

Op 24 april 2007 verkreeg ICMS het US Patent nummer 7.209.914 op een ‘method of storing, retrieving and viewing data’. Volgens het persbericht maakt dat ICMS eigenaar van de virtuele folder, en plegen andere bedrijven die dit concept gebruiken dus inbreuk. Ook al verklaarde ICMS dat het geen plannen heeft om royalty’s te eisen.

In gesprek met IT Professional, zwakt oprichter en CEO Hans Van Heghe zijn claim af: niet alle virtuele folders vallen onder zijn patent. De typische virtuele folder, zoals die bestaat in Mac OS X en in Windows Vista, is in feite een stored search. Daarin wordt het resultaat van een zoekopdracht, bijvoorbeeld documenten die geschreven zijn in april 2005 of die het woord ‘aluminium’ bevatten, telkens opnieuw opgeroepen.

Wat ICMS voorstelt, is een virtuele boomstructuur die toelaat om via verschillende wegen naar hetzelfde document (of beeld, of muziekbestand) te navigeren. Daarbij wordt rekening gehouden met de manier waarop mensen denken en werken. Een document wordt geklasseerd met verschillende metagegevens (datum, documenttype, maar bijvoorbeeld ook steekwoorden als ‘verkoopsrapport’ of ‘houtbewerking’).

Hetzelfde document kunt u terugvinden door te navigeren via ‘april 2007’ naar de folder ‘Word documenten’ of via ‘marketing’ naar ‘houtbewerking’. Volgens Hans Van Heghe is de informatiestructuur die hij voorstelt ook performanter dan een stored search.

Dit concept ligt ten grondslag aan ICMS’ eigen pakket voor kennisbeheer, Tink. Het is echter niet ongelijkaardig aan de manier waarop u op een iPod muziekspeler naar een bepaald stuk muziek navigeert: u kunt via de naam van het album navigeren, of via de naam van de artiest, of via het genre. Die gelijkenis zou een zwakke plek kunnen zijn van het ICMS patent, want deze vorm van navigatie werd in januari 2001 gepatenteerd door Creative (dat hierover in 2005 klacht indiende tegen Apple). Van Heghe noemt de manier waarop gebruikers op een Creative Zen of Apple iPod navigeren ‘een andere wereld en een ander toepassingsdomein, met een zekere gelijkenis in de invulling, maar met kleinere volumes aan informatie en beperktere mogelijkheden.’

ONZEKERHEID VOOR WIE INNOVEERT
Hans Van Heghe gelooft dat verschillende pakketten voor content management gebruik maken van het door hem gepatenteerde concept. Hij noemt onder meer Hummingbird (nu eigendom van Open Text), Filenet (IBM) en het open source pakket Alfresco. Van Heghe zegt wel dat hij momenteel geen plannen heeft om royalty’s te claimen, maar dat hij vooral zijn vinding wil beschermen.

Tegelijk wil Van Heghe naar eigen zeggen graag ‘de politici kietelen.’ Want de politiek doet onvoldoende om innoverende ondernemers te helpen en beschermen, vindt hij: ‘De politici roepen steeds dat we moeten innoveren, dat we onderzoek moeten doen. Maar ze geven ons niet de instrumenten die we nodig hebben om die innovatie te beschermen.’

Het huidige Europese patentsysteem is volgens Van Heghe niet echt geschikt om software te beschermen, ‘maar we hebben niets anders’. Van Heghe diende op zijn vinding ook in Europa een patentaanvraag in, maar zegt nog niet te weten of die geaccepteerd zal worden. In Europa zijn patenten op software in principe niet mogelijk, al zijn er in de praktijk toch heel wat goedgekeurd.

Europa kent al jaren een sterke lobbybeweging die niet wil dat patent kan worden genomen op software. Maar het enige alternatief, het auteursrecht, is volgens Van Heghe absoluut ongeschikt om methodes zoals die van ICMS te beschermen. ‘Eigenlijk weet je als IT-bedrijf niet waar je staat’, klaagt hij.

ICMS werd opgericht in 1999 en heeft elf werknemers. Hun software wordt naar eigen zeggen door tachtig bedrijven gebruikt, bijna allemaal in België. Toch werd onlangs een opvallende internationale verkoop gesloten, aan de grote Zwitserse test- en inspectiegroep SGS. ICMS is voor iets meer dan de helft in handen van oprichters Hans Van Heghe en Eric Willemse.

Bij het ter perse gaan van dit nummer, had geen enkele leverancier van content management software een officieel antwoord klaar. IBM en Alfresco reageerden verbaasd op telefoons van de redactie: noch het bedrijf ICMS, noch hun patent was hen bekend. Apple en Microsoft wilden geen commentaar geven.