'Mobiel internetten is de toekomst'

Het Interdisciplinair centrum voor Breedbandtechnologie (IBBT) is waarschijnlijk het minst bekende van de vier strategische onderzoekscentra die Vlaanderen kent. Het Leuvense Imec is wereldwijd toonaangevend op het vlak van halfgeleidertechnologie voor computerchips, het VIB ligt mee aan de basis van de prille Vlaamse biotechindustrie, en het Vito in Mol legt zich onder meer toe op nieuwe duurzame technologie. Het IBBT is het jongste van de vier en werd in 2004 opgericht. Sindsdien wordt vanuit dit instituut het Vlaamse onderzoek naar nieuwe ICT-toepassingen gecoördineerd. Wim De Waele (ex-Real Software) leidt het instituut.

Ten zuiden van de taalgrens claimt men een aantal successen met het aantrekken van vestigingen van Microsoft en Google. Wallonië heeft ook enkele eigen succesvolle technologiebedrijven, zoals Iris en EVS. Steekt het zuidelijke landgedeelte ons voorbij als ICT-regio?

‘Dat denk ik niet. Het relatieve gewicht van ICT is in Vlaanderen nog altijd groter dan in Wallonië. Ik vind het wel interessant wat ze daar aan het doen zijn. Er is daar een sense of urgency die hier minder aanwezig is. En die leidt ertoe dat de overheid heel proactief is in het aantrekken van bedrijven. Google is daar gekomen vanwege de ongelofelijke voorwaarden die het bedrijf daar heeft gekregen. Die proactiviteit van de overheid, daar kunnen we wel wat van leren in Vlaanderen. En het IBBT wil daar graag aan meehelpen.’

‘De laatste grote influx van ICT-bedrijven in Vlaanderen dateert van de jaren60 en70. De grote traditionele ICT-spelers hier -Siemens, Philips en Alcatel- hadden vijf jaar geleden nog grote vestigingen hier. Alcatel heeft hier nog altijd veel research. Maar dat kun je niet op een defensieve manier proberen hier te houden. Multinationals hebben een logica waar de Vlaamse regering geen impact op heeft. Je ziet dat nu in de autosector, maar het geldt zeker ook in ICT.’

‘Het typische scenario voor een Europees en zeker een Vlaams bedrijf in de ICT-sector ziet er als volgt uit. Eerst groei als nichebedrijf, en later verkoop aan een grote speler. Je kunt alleen hopen dat er af en toe eens een bedrijf ontstaat dat tot de top van de wereld gaat behoren. Barco is een voorbeeld, maar van die ordegrootte zijn er niet veel. Toch moet je erin slagen die nichespelers te creëren. Als ze dan worden overgenomen, moet je ze hier kunnen verankeren. Je ziet dat nu bij Tele Atlas: dat is nu wel overgenomen door TomTom, maar het zou mij zeer verbazen als de vestiging hier zou verdwijnen. Waarom? Er zit in Gent een heel sterke kern aan knowhow met vierhonderd mensen, voor een groot stuk in research.’

Wat vindt u van de doelstelling om in 2014 zo’n 3procent van de economie te investeren in Onderzoek & Ontwikkeling, zoals in het plan ‘Vlaanderen In Actie’ staat?

‘Dat is alleen een input-indicator, het zegt niet wat je ermee doet en wat de invloed is op de economie. Er moet vooral een klimaat komen waarin innovatie tot stand kan komen. Een push van research-resultaten is niet voldoende. Men moet ook een omgeving creëren die een vraag- en pull-effect heeft. Dat heeft veel te maken met ondernemerschap, creativiteit losmaken, een omgeving creëren waar mensen met ideeën gemakkelijk aan geld geraken en die ideeën kunnen realiseren. Dat moet ook cultureel gestimuleerd worden. Een andere factor is kritische massa. Als je schaaleffecten wil, kun je niet binnen de grenzen van Vlaanderen blijven, dan moet je minstens Europees maar eigenlijk mondiaal zijn. Dat zit nog te weinig in onze mentaliteit.’

Doet België niet te veel om verouderende industrieën te behouden?

‘Dat is een dilemma voor politici. Bent u ooit in Detroit geweest? Ik wil niet dat Gent er zo gaat uitzien. Helemaal niets doen, is politiek en economisch gezien geen haalbare kaart. Anderzijds moet je er wel rekening mee houden dat je daar niet al je schaarse middelen in kunt steken. Het valt me op dat er heel andere bedragen genoemd worden als het gaat over dossiers in de autosector of over de Lange Wapper. Dan gaat het over honderden miljoenen of miljarden. Als je over innovatie in ICT of biotech praat, gaat het over een paar miljoen of een paar tiental miljoen, uiteindelijk peanuts. Daar is wel een onevenwicht. Obama steekt ook waanzinnig veel geld in de auto-industrie, maar daar wordt ook heel wat geïnvesteerd in nieuwe technologie.’

België was ooit een voorloper in breedband. Op dat punt zijn we flink afgezakt. Door gebrek aan concurrentie, horen we vaak.

‘Ja, het fameuze duopolie-verhaal. Wij zijn aan het werken aan een programma rond proeftuinprojecten. We willen applicaties die veel bandbreedte gebruiken, uitproberen bij een grote groep testgebruikers. Multimedia-communicatie in het huis, videoconferencing, 3D, gaming. Want volgens de operatoren is het probleem dat zij de business case nog niet zien voor investeringen in glasvezel tot in de huiskamer. Wij hopen dat wat te doorbreken.’

‘In een aantal andere regio’s zie je dat de overheid het voortouw neemt om infrastructuur aan te leggen. Neem Amsterdam of Zuid-Korea. Vanuit de logica: als de infrastructuur er is, dan zullen de toepassingen wel volgen. Voor een deel klopt dat ook. Maar daar moet geld voor zijn, en ik weet niet zeker of dat er in België of Vlaanderen is.’

Is de rol van de overheid als aandeelhouder van Belgacom een rem?

‘Ehm… Ik denk dat dat dividend in deze tijden zeer welkom is. Dat zal zeker meespelen in de logica. Maar in Vlaanderen hebben we met Telenet een echte uitdager, en daar zijn veranderingen op til. Zij brengen met de Docsis3.0-technologie hoge bandbreedte op de bestaande kabel. Of Belgacom daarop een antwoord kan formuleren zonder over te stappen naar glasvezel tot in de huiskamer, daar heb ik mijn twijfels over.’

‘De echte kwestie momenteel is vooral mobiel internet, daar lopen we verschrikkelijk achter. Daar moeten we dringend iets aan doen, want mobiel internet is toch wel de toekomst.’

Het afschaffen van de wet op de koppelverkoop zou volgens minister Van Quickenborne de verkoop van smart phones aanzwengelen, omdat dure apparaten dan gesubsidieerd kunnen worden door de prijs van het abonnement. Is dat de sleutel?

‘Het zal inderdaad helpen, denk ik. Maar een tweede heel belangrijk element is de gebruikersinterface, het gebruiksgemak van 3G. De iPhone heeft dat bewezen. Na zes maanden waren er al meer opzoekingen op Google vanaf een iPhone dan vanaf alle andere smartphones ter wereld. Vandaag is mobiel surfen op het internet nog altijd een nachtmerrie. Siruna is een van onze eerste spin-offs, gefocust op technologie die klassieke websites omzet in gebruiksvriendelijke mobiele websites. Als die gebruiksvriendelijkheid op kleine mobiele schermen doorzet, ga je een grote uptake zien, denk ik.’

We hadden het al even over proeftuinen. Met iCity was er in Hasselt een heel ambitieus project op dat vlak, met mobiele technologie in de stadskern. Is het resultaat niet teleurstellend geweest?

‘De ambities waren duidelijk groter dan wat het uiteindelijk geworden is. Ik vond dat project tamelijk visionair. Het is vijf jaar geleden opgestart. De initiatiefnemers hadden een gebruikersinterface ontwikkeld die heel gelijkaardig was aan wat nu op de iPhone zit. Maar het project was opgezet als een publiek-private samenwerking met een aantal spelers aan de private kant die in de mobiele markt concurrenten waren van elkaar, zoals Microsoft en Nokia-Siemens. Er zat ook een operator in, Telenet, die zijn eigen bestaande business niet te veel kon kannibaliseren. Daardoor heeft het slagkracht gemist. Maar een aantal dingen zijn wel goed gedaan. Er is knowhow opgebouwd rond mobiele applicaties die nu toch indirect via een bedrijf als Navitell in een leuk businessmodel is gegoten. Als ze daar een mooie internationale business van kunnen maken, dan is dat op zichzelf al voldoende resultaat. Wij hebben nu iCity geïntegreerd in IBBT, en wij hebben daaruit veel lessen geleerd over hoe je proeftuinen kunt opzetten rond nieuwe markten, zoals media of gezondheidszorg.’

Interactieve televisie is een drietal jaren geleden groots aangekondigd. Blijkt het uiteindelijk toch gewoon televisie te zijn, maar met een dure decoder?

‘Digitale tv-on-demand programma’s, de rode knop en zo, dat werkt wel goed. Maar het is heel beperkt. Er is niet veel interactiviteit. Dat is volgens mij omdat interactie nu op het internet gebeurt. De vraag is: wat is de toekomst van die merkgebonden, afgesloten omgevingen met een specifieke settopbox, zoals Telenet of Belgacom aanbieden? Het zal nog een tijd duren, maar de early adopters zullen gaan naar televisie in een pure internetomgeving.’

Van Quickenborne wil ook dat meer gezinnen een pc hebben. Daar is een nieuw plan ‘PCPrivé’ voor.

‘Het is gelijkaardig aan het vorige ‘PCPrivé’, maar het zou nu gemakkelijker zijn en gericht op die lagen van de bevolking waar de penetratie laag is. Ik denk dat er een positieve stap gezet is. Het is ook waar dat er op dat vlak in België iets schort. In Vlaanderen moeten we nu vooral gaan werken aan applicaties en diensten, ook bij de overheid. De noodzakelijke overheidsbesparingen geven ons de kans om na te denken over hoe ICT productiviteitsverhogend kan zijn. In plaats van het vervangen van ambtenaren die met pensioen gaan zou de overheid kunnen overgaan naar een webbased-systeem. Dat kan in de privésector, dus het moet ook mogelijk zijn in de overheids- en semi-overheidssfeer. Je moet maar eens de processen en procedures en bijbehorende ICT van DHL of FedEx vergelijken met die van De Post, om te weten wat er nog allemaal mogelijk is op het vlak van productiviteitsverhoging.’