Wikipedia en termietenheuvels

Om inzicht te krijgen in de werking en mogelijkheden van openbrongemeenschappen is het voldoende te kijken naar biologische mechanismen. Wist je dat Wikipedia voor de opbouw van zijn content op dezelfde manier werkt als de oeroude termieten?

Work in progress?
Termietenheuvels zijn echte kathedralen die in Australië zelfs tien meter hoog kunnen worden. Zij worden zo groot doordat termieten aangetrokken worden door work in progress. Een eerste termiet laat een hoopje modder op een willekeurige plaats vallen. Dit zet andere termieten aan hun hoopje modder erbij te gooien. Hoe groter de modderhoop, hoe sterker de termieten worden aangetrokken, hoe groter de heuvel. Tijdens het bouwen van de termietenheuvel communiceren de termieten niet met elkaar.

Op dezelfde wijze worden leden van de Wikipediagemeenschap aangetrokken door artikels die in hun interessedomein liggen. Indien ze gebreken opmerken, zijn ze geneigd deze te verbeteren door een eigen bijdrage te leveren.

Net zoals bij de termieten is er geen directe communicatie tussen de Wikipedialeden. Hoe beter de kwaliteit van het artikel, hoe meer bijdragen van mensen, hoe groter de kans dat de kwaliteit van het artikel stijgt. Dit mechanisme van ‘positieve feedback’ verklaart de enorme en steile groei van Wikipedia.

Most wanted
Een tweede methode die de Wikipediagemeenschap gebruikt, vinden we terug bij mierenkolonies. Wanneer mieren op zoek gaan naar voedsel en dit terugbrengen naar het nest, laten ze een feromoonspoor achter. Mieren worden aangetrokken door de feromoonsporen, waardoor ze gemakkelijk de weg naar voedselbronnen vinden. Is het een rijke voedselbron, dan lopen verschillende mieren heen en weer en wordt het feromoonspoor versterkt. Is het een arme voedselbron, dan zal het spoor niet versterkt worden en verdwijnen.

In Wikipedia is het de gewoonte om woorden in bijdrages te verklaren door deze te linken naar een bijhorend artikel binnen Wikipedia. Indien dit artikel niet bestaat, wordt er een lege pagina aangemaakt. Alle lege pagina’s worden geplaatst in een lijst, waarbij geldt ‘hoe meer verwijzingen, hoe hoger de plaatsing’.

Deze lijst, de index ‘most wanted’, is te vergelijken met de sterkte van het feromonenspoor in de mierenkolonie. Beide mechanismen leiden tot de plaats waar de grootste toegevoegde waarde kan worden gerealiseerd.

Back to nature is blijkbaar een goed advies.

Voor meer informatie: Why is open access development so successful?, F. Heylighen, 2007