Volgt Big Brother onze smartphone?

Handig zijn ze wel, de lokalisatiemogelijkheden van een smartphone. Ik kan bijvoorbeeld van op afstand mijn tablet lokaliseren en gegevens wissen. Of ik kan met mijn smartphone een schoenenwinkel op wandelafstand vinden en zelfs in die winkel ‘inchecken’ om een korting te verkrijgen. Maar wie kan ondertussen over mijn schouder meekijken en zien waar ik mij bevind? Met andere woorden: hoe is het met mijn privacy gesteld?

Lokalisatie is een thema dat zeker de moeite waard is om even over na te denken. Wat is het, hoe werkt het en wat zijn de intrinsieke aandachtspunten rond privacy? En vooral, wordt het niet eens tijd om duidelijke spelregels af te spreken? Tijdens de mobiele workshop van de e-G8 in Parijs werd voor een ‘softe’ aanpak gepleit.

Parlementsleden interpelleren minister van Ondernemen Van Quickenborne in de Kamer over ‘regelgeving inzake de gevolgen van geolokalisatie’. De producenten van smartphones zouden nu een zelfregulerend kader moeten opstellen. Ik kan me wel vinden in dat voorstel. Privacy heeft te maken met goed of slecht gebruik van tools, eerder dan met de tools zelf. Heeft iemand er iets op tegen als lokalisatiefuncties mij bijvoorbeeld relevantere diensten voorschotelen?

Als aanzet tot verdere reflectie zet ik in deze blog alvast de meest frequente lokalisatietoepassingen op een rij en mogelijke privacybekommernissen.

Gsm-netwerken: 2 km
De meest rudimentaire lokalisatietoepassingen gebeuren via de ontvangsttoren en signaalsterktes. De gsm-netwerken gebruiken deze netwerkidentificatie al langer voor telefoongesprekken. Met een accuraatheid van 2 km op het platteland tot 200 m in de stad zijn er echter maar weinig andere commerciële applicaties. In termen van privacy worden deze cell-ID’s enkel doorgegeven in een gerechtelijk kader onder strikte voorwaarden of om noodoproepen te lokaliseren.

Gps-netwerken: 2 m
Lokalisatie werd bij een breder publiek bekend met de introductie van commerciële gps-toepassingen voor autonavigatie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van signalen van een satellietconstellatie, zoals het Amerikaanse gps of het Russische Glonass. Wat privacy betreft, zou men kunnen stellen dat gps op zich enkel een ontvangsysteem is. Maar de autonavigatie in mijn wagen staat wel altijd aan, waardoor alle afgelegde trajecten en snelheden worden opgeslagen. Een garage zou die informatie wel kunnen uitlezen, bijvoorbeeld in opdracht van de leasingmaatschappij.

Lokalisatiedatabases: 2 m
De belangrijkste nieuwigheden op het vlak van lokalisatie zijn gebaseerd op toestellen die lokalisatiecomponenten (gsm, gps, wifi) met een netwerkcomponent combineren. Hierdoor kunnen zulke toestellen informatie delen met centrale computers, die vervolgens deze informatie aggregeren en dan met een terugkoppeling nieuwe diensten aanbieden. Een klassiek voorbeeld is het gps-toestel van TomTom, dat informatie over snelheid en files van alle TomTom-toestellen verzamelt en bruikbaar maakt voor alle gebruikers.

Lokalisatiedatabases
Met behulp van crowdsourcing via smartphones worden immense databases van zogeheten landmarks aangelegd. Een landmark is een wifisignaal of een gsm-mastlokalisatie. Dankzij die opgeslagen informatie kunnen andere applicaties op smartphones relevante lokale informatie weergeven. Lokalisatie is in dit geval een fantastische filter om te komen tot relevante informatie die u en ik hier kunnen gebruiken. Het privacyvraagstuk is of men die lokalisatie-informatie wel of niet aan derde partijen mag doorgeven om bijvoorbeeld een gelokaliseerde reclame weer te geven.

Lokalisatie met NFC: 2 cm
Dankzij NFC (nearfieldcommunication) is een nog veel grotere precisie mogelijk. Zo zal een toestel met NFC het mogelijk maken om in een winkel te worden geïdentificeerd en speciale coupons te ontvangen. Inzake privacy zal men duidelijk moeten weten welke NFC-hubs en -lezers in bijvoorbeeld winkelstraten uw aanwezigheid kunnen opnemen, registreren en doorverkopen.

Conclusie: de ontwikkelingen rond lokalisatie zijn in opmars. Het is onvermijdelijk dat maatschappelijke vragen over de privacy zullen rijzen. Het is dus hoog tijd om goede spelregels af te spreken.