Verboden na 18.00 uur te e-mailen

Ongeveer 1 miljoen Franse werknemers worden via hun federatie verplicht om hun digitale toestellen na de werkuren uit te schakelen. Werkgerelateerd e-mailen is dan uit den boze. “Een paternalistische reflex die ons terugbrengt naar begin vorige eeuw”, reageren experts. Al zetten ook andere bedrijven gelijkaardige stappen.

Het gaat om een akkoord tussen twee Franse werkgeversfederaties en twee vakbonden, die samen ongeveer 1 miljoen kantoorwerkers vertegenwoordigen. De overeenkomst verplicht kaderleden ‘om hun digitale toestellen te ontkoppelen na de werkuren.’ In de praktijk moeten ze dagelijks 11 uur onafgebroken met rust worden gelaten. Ook in de weekends moeten tablets en smartphones van het werk ontkoppeld worden. Al voorziet  het akkoord wel een uitzondering voorziet voor ‘uitzonderlijke situaties’.

Verkeerde oplossing

Op het eerste zich valt de maatregel te begrijpen, vindt Frederik Anseel, voorzitter van de vakgroep Personeelsbeleid-, Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de UGent, die er een blog aan besteedde. “Wanneer bedrijven meer vrijheid en flexibiliteit geven, gaan medewerkers harder werken. Soms meer dan goed voor hen is. Mensen hebben rust nodig om te kunnen recupereren.”

Maar de ingreep lijkt erg drastisch. “De analyse is correct, de oplossing verkeerd”, vindt Anseel. “Regeltjes opleggen die bepalen waar en wanneer mensen moeten werken, is een krampachtige poging om opnieuw greep te krijgen op een veranderende wereld”, stelt hij resoluut. “Mensen verbieden om ’s avonds nog mails te beantwoorden, is een ontzettend paternalistische reflex die ons terugbrengt naar het begin van de vorige eeuw.”

Colruyt

Toch is het idee niet nieuw. Al zowat drie jaar geleden deed het Duitse Volkswagen iets gelijkaardigs. Het bedrijf besliste om zijn Blackberry-servers buiten de werkuren geen e-mails meer te laten. In een overeenkomst met de ondernemingsraad werd vastgelegd dat de servers dertig minuten na het einde van de dagtaak van de betreffende medewerker geen e-mail meer verzenden. Ze starten opnieuw dertig minuten voor de aanvang van de werkuren. Gewoon telefoneren kan nog wel buiten die uren.

Ook andere organisaties nemen intussen gelijkaardige maatregelen. Onder meer het Duitse Henkel vaardigde voor de medewerkers een email-stop af in de vakantieweek tussen Kerstmis en Nieuwjaar. Ook Belgische bedrijven zoals retailer Colruyt zou maatregelen hebben genomen om het werken in privétijd te beperken.

Odysseys

Toch raadt Frederik Anseel van de UGent om mensen zoveel mogelijk zelf te laten kiezen. “Vijftig jaar onderzoek toont aan dat mensen best werken wanneer ze zelf kunnen bepalen hoe ze werken. Voor sommige is dat inderdaad op kantoor van 9 to 5, voor anderen is dat op onregelmatige uren, thuis of op verplaatsing. Geef hen die vrijheid.”

Al vereist dit wel enige discipline. Werknemers kunnen, volgens hem, overigens een voorbeeld nemen aan de jonge generatie. “Studenten studeren vandaag bijvoorbeeld massaal in bibliotheken of gemeenschappelijk studiezalen”, weet hij. “Net zoals Odysseys zich aan de mast van het schip laat vastbinden om het gezang van de sirenen te weerstaan, kiezen studenten zélf voor sociale controle om aan de lokroep van hun smartphone te weerstaan.“