Dossier digitalisering: iedereen moet mee

We kunnen er niet meer omheen. Digitalisering is overal, in elke sector en in elk huishouden. Digitalisering is meer dan een gehypte term. Wat betekent het voor jou en hoe kan jij ervoor zorgen dat je bij de les blijft?

Digitale vooruitgang is belangrijk voor een samenleving. Het ondersteunt de verdere innovatie en ontwikkeling bij bedrijven en daarmee de meerwaarde van een land als België. Vandaag zien we die vooruitgang al in tal van toepassingen. Je kan online pizza bestellen en een half uurtje later staat de bezorger voor je deur. Je koopt tegenwoordig zelfs auto’s helemaal online. We hebben smartphones en tablets die volgeladen staan met applicaties die ieder hun doel hebben. Wil je door de stad steppen? Open de app op je smartphone. Je wil een ticketje voor de bus kopen? Open je smartphone en sms naar De Lijn. ‘Dat weet nu toch iedereen’, hoor ik je al denken.

Toch blijkt dat gemiddeld bijna 30% van de meerderjarigen tot op vandaag nog aan offline bankieren doet. Uit een rondvraag bij grootbanken in België blijkt dat 39,5% van de meerderjarige rekeninghouders bij ING niet digitaal bankiert. Bij KBC is dat 24% en bij BNP Paribas blijkt dat 16% van de meerderjarige klanten enkel bankiert via contact met het gekende kantoor. Online bankieren is dus ingeburgerd bij een groot deel van de bevolking, maar in verhouding blijkt nog steeds een groot deel van de bevolking gewoon niet online aanwezig te zijn. Laat staan om online te bankieren.

Digitale inclusie

Je merkt het dus. Niet iedereen is mee, en dat is niet alleen jammer, het heeft voor bepaalde groepen in de samenleving ernstige gevolgen. Uit een onderzoek van Mediawijs blijkt dat bijna 10% van de mensen tussen 16 en 74 jaar zelfs nog nooit gebruik heeft gemaakt van het internet. Volgens Mediawijs heeft 39% van de Belgische bevolking slechts zwakke digitale basiscompetenties of zelfs competenties die niet aanwezig zijn. Bijvoorbeeld werken met Office Word of een mailtje versturen behoren tot de digitale basiscompetenties. En dat in een samenleving waarin 80% van onze acties op een digitale manier gebeuren. Je kan er niet omheen, digitale inclusie is één van de belangrijkste motoren voor een vlotte integratie in de maatschappij. Sta je stil? Dan ga je achteruit. Akkoord, dat zijn verontrustende cijfers. Maar waarom blijven die mensen weg van internet en digitale diensten?

Vier redenen

De drempel voor ouderen om over te stappen naar digitale diensten en internet blijft dus redelijk groot. Verschillende onderzoeken hebben al uitgewezen dat dat ervoor zorgt dat juist die meerderjarigen bepaalde kansen mislopen of zelfs dreigen geïsoleerd te geraken. Dit zijn de vier meest gehoorde uitspraken:

1. ‘Internet is niet nuttig’. Maar liefst 53% van de Vlaamse senioren blijkt het internet niet nuttig te vinden.
2. ‘Ik weet niet hoe het werkt’. 34% van de senioren is niet in staat om online de juiste informatie terug te vinden en weet dus niet hoe ‘het internet’ werkt.
3. ‘Ik ben te oud.’ Ook dat hoor je wel vaak. Terwijl iedereen roept dat je nooit te oud bent om bij te leren vinden voornamelijk de 75-plussers zich te oud om nog aan ‘internet’ te beginnen.
4. ‘Ik vertrouw het niet of ben er bang van.’ Deze laatste is een belangrijke. Angst en wantrouwen bij ouderen zijn een gekende reden. Veel ouderen geven aan dat ze bang zijn slachtoffer te worden van cybercriminaliteit. Die reden is ook één van de redenen waardoor veel senioren niet meer aan online bankieren beginnen.

Positieve kant

Toch wil ik de focus niet op het negatieve leggen. Het is belangrijk dat we beseffen dat we als samenleving nog heel wat werk voor de boeg hebben. Met die feiten kunnen we aan de slag. Hoe krijgen we mensen toch aan het ‘internetten’ en hoe halen we dat wantrouwen tegenover digitale diensten weg? Tenslotte zit 68% van de 55-plussers wel op internet, gebruiken zij wel een smartphone en voelt de andere kant van van het cijferverhaal zich helemaal niet te oud om nog om te leren gaan met computers, sociale media en applicaties.

Hoewel dus heel veel ouderen nog nooit hebben gesurft of apps hebben gedownload is er wel een algemene stijgende trend in het surfgedrag bij senioren. Volgens Mediawijs heeft bijna de helft van de ouderen een smartphone of tablet. In principe wordt internet ook steeds toegankelijker én vooral ook goedkoper. Wat zijn de applicaties die onze senioren vandaag al graag gebruiken:

1. Luisterbieb: een online bibiliotheek voor luisterboeken. De bibliotheek is online beschikbaar of via een applicatie. Ga naar https://www.onlinebibliotheek.nl/ om aan de slag te gaan met je eerste luisterboek.
2. MedAlert: een applicatie die al een tijdje bestaat. Concreet houdt MedAlert je medicijngebruik in de gaten en zal de app je eraan doen herinneren wanneer je medicijn X of Y moet innemen. Na inname moet je dan bevestigen in de app. MedAlert is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.
3. Rode Kruis-app: met de eerste hulp-app van het Rode Kruis heb je altijd alle nuttige eerstehulptips op zak. De applicatie is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.
4. Facebook: Het zal je misschien (niet) verbazen. Senioren zijn meer aanwezig op Facebook dan ooit tevoren. Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat contact via Facebook wel degelijk een remedie is tegen sociale isolatie. De app is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.

Je ziet het, senioren gebruiken meer en vaker digitale diensten dan je zou denken. Likes, vriendschapsverzoeken en volgers. Het zijn geen onbekende termen voor veel senioren. En dat is deels ook logisch, veel van de huidige 50 tot 70-plussers hebben in hun actieve loopbaan nog leren werken met de computer. Dat maakt dat de overgang naar sociale media en andere digitale toepassingen dan niet ver weg is. Veel kinderen en kleinkinderen helpen ouders en grootouders ook omgaan met digitale toepassingen. Het duurt vaak langer en je hebt als kleinkind heel wat geduld nodig, maar het op het einde loont het wel degelijk. Dat brengt ons automatisch bij het volgende: hoe kunnen we ervoor zorgen dat senioren mee zijn met hun tijd en wat kan hen helpen?

Communicatie-applicaties zoals Facebook Messenger, WhatsApp en e-mail zorgen er al voor dat senioren gemakkelijker en sneller met vrienden en familie in contact komen. Het is leuk om als kleinkind foto’s van je reizen te kunnen delen en om te zien hoe grootouders daarop kunnen reageren en zelf ook foto’s kunnen insturen. Vaak vinden senioren zelf de weg naar hun smartphone en leren ze omgaan met digitale toepassingen puur door eigen ervaring.

Toch kunnen we helpen. Ieder jaar weer zien een heleboel initiatieven het levenslicht. Organisaties als Helpper, BEEGO of Google organiseren evenementen, workshops en initiatieven om senioren digitaal op pad te zetten. Helpper is een online ontmoetingsplaats waar mensen die hulp nodig hebben en hulp bieden samenkomen. Het bedrijf is actief in Brussel, Antwerpen en Gent en verbindt ‘helppers’ met ouderen, zieken of mensen met een beperking. Tegen een kleine vergoeding kunnen ‘helppers’ senioren dus op weg zetten met hun smartphone en bijvoorbeeld WhatsApp leren gebruiken. Heb je zelf interesse in deze organisatie? Surf dan naar www.helpper.be en neem contact op.

Naast Helpper is ook BEEGO aan een opmars bezig. BEEGO is een organisatie actief in Antwerpen, Gent, Brugge en Leuven en stuurt slimme informatica-studenten aan huis. Heb je een probleem of vraag over je computer, smartphone, tablet, digitale televisie of printer? BEEGO kan je helpen en biedt je een betrouwbare oplossing. Heb je interesse om BEEGO te gebruiken? Surf dan naar www.beego.be of bel 03.434.44.44.

Zelfstandigheid troef

Eén ding staat vast: internet zorgt voor meer zelfstandigheid bij senioren. Eten kan online besteld en geleverd worden, busritten kunnen online aangekocht worden en dienstregelingen staan rechtstreeks op je smartphone. Surfende senioren hebben daarmee meer kansen dan anderen. Het is dus belangrijk om zoveel mogelijk mensen mee te krijgen. Toch zijn steeds meer senioren vandaag al online aanwezig. Ze gebruiken chatapps, smartphones enz. Goed nieuws dus. Digitalisering bij ouderen is aan een opmars bezig en dat kunnen we alleen maar toejuichen. Tot slot geven we nog 4 applicaties mee die het leven gemakkelijker kunnen maken.

1. 112.be app: geen noodnummers onthouden, alles staat in de 112-app. Je hebt direct contact met noodcentrales als de brandweer, ambulances en politie. Dankzij de applicatie kunnen nooddiensten je ook gemakkelijker lokaliseren mocht je op een afgelegen plaats zijn. 112 BE is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.
2. Recycle: vergeet nooit meer je huisvuil buiten te zetten dankzij de handige herinneringen van Recycle. In deze workshop van Clickx vind je een handig stappenplan van Recycle. De app is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.
3. De Lijn: met de De Lijn-app plan je je reis met het openbaar vervoer in heel België. Je kan je tickets kopen en stippelt ook de meest interessante route ermee uit. De app is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.
4. WhatsApp: met WhatsApp kan je elke dag in contact blijven met familie en vrienden. Je kan groepsgesprekken voeren en foto’s of filmpjes met elkaar delen. WhatsApp is beschikbaar in de App Store en Google Play Store.