Een maand met Blackberry: vergane glorie

Windows Phone krijgt vaak de terechte opmerking dat het beperkte marktaandeel ontwikkelaars niet bepaald warm maakt om tijd en moeite te investeren. Wereldwijd zweeft Windows Phone ergens net onder de twee procent, terwijl Blackberry minder dan een halve procent van de smartphonekopers kan overtuigen. Het merk zit in de problemen, en ik wil ontdekken of de oorzaak bij een slecht product dan wel een slecht imago ligt. De Blackberry Classic maakt me wegwijs.

Uitstekende bouwkwaliteit

Het toestel zelf voelt alvast degelijk aan. Het is meteen duidelijk dat Blackberry geen cent bespaart op de fysieke kwaliteit van zijn product. De BlackBerry Classic is aan de zware kant, maar dat vind ik geen probleem.

Een BlackBerry herken je meteen aan het toetsenbord, en dat is bij de Classic niet anders. Het toestel zelf heeft het formaat van een uit de kluiten gewassen 5 inch smartphone, maar slechts de helft daarvan is ook daadwerkelijk scherm. De rest van de telefoon is bedekt met fysieke knopjes. Enkele korte jaren geleden zou dat op zich al een geweldig pluspunt in het voordeel van BlackBerry zijn, maar vandaag hebben we Swiftkey en andere slimme toetsenborden waarmee je vliegensvlug hele teksten bij elkaar veegt. Ik vraag me af of de klassieke knopjes daar aan kunnen tippen.

Veiligheid troef

De Blackberry heeft ruimte voor een nanosimkaart en een microSD-kaart. Ik berg m’n Android op in de doos, duw beide kaartjes in de Classic, en schakel het toestel aan. Het opstarten duurt ongelofelijk lang. Tijdens het opstartproces claimt het toestel dat er allerhande dingen gaande zijn die te maken hebben met encryptie en veiligheid. Ik kan me inbeelden dat allerlei zakenmensen daardoor gerust gesteld zijn. Of de BlackBerry echt veiliger is dan zijn wel-populaire neven en nichten kan ik je niet zeggen, maar ik krijg in ieder geval het gevoel van wel.

Tutorial

Na het opstarten keek ik verdwaasd naar het toestel, niet goed wetend waar te beginnen. Zowel Android, iOS als Windows Phone hanteren gelijkaardige conventies wat navigatie betreft, maar BlackBerry doet z’n eigen ding. Gelukkig wees een bijna infantiele tutorial me de weg doorheen de basishandelingen. Vroeger zag je dergelijke tutorials al eens op andere toestellen, vandaag steeds minder. De Blackberry lijkt niets van je te verwachten, en dat werkt verfrissend.

De tutorial vertelde meer dan eens hetzelfde. Om naar het hoofdscherm te raken heb je verschillende mogelijkheden, waarvan langs onderen naar boven swipen de voorkeursmethode is. Swipe ik naar links, dan verschijnt de Blackberry Hub. Rechts vind ik de geïnstalleerde apps. Het hoofdscherm toont een verzameling van kleine vensters met daarin de recent geopende apps. Echt eigentijds ziet het er niet uit. Een visuele update is hier broodnodig.

Eén grote hoop

Microsoft, Google en andere onafhankelijke ontwikkelaars werken de laatste jaren aan inboxsystemen waarbij inkomende berichten automatisch gefilterd worden over verschillende categorieën. Het idee daarbij is dat je inbox steeds zo leeg mogelijk is. Niet zo bij Blackberry: de Hub gooit alles op één hoop. Denk daarbij niet alleen aan al je mails, maar ook aan Facebookmeldingen, sms’en, WhatsApp-berichten en zelfs systeemmeldingen.

Mits wat organisatie wordt de Hub bruikbaar. Je kan aanvinken welke accounts je wil zien en dewelke niet, en door de Hub maar voor enkele accounts te gebruiken, wordt het systeem terug overzichtelijk. Dat WhatsApp en sms samen in één app staan, van waaruit je meteen een bericht kan opstellen, is handig. Ik begrijp wat Blackberry wil doen, maar mijns insziens lukt het niet. In de praktijk is het Hub-systeem minder overzichtelijk en krijg je meer meldingen, waarvan er een hele boel niet belangrijk zijn.

Verwarrende instellingen

Bovendien is de Hub organiseren niet zo eenvoudig als je zou denken. Instellingen verschijnen voor een deel door van rechts naar links te swipen, een ander deel zit dan weer aan de rechterkant verstopt. Iets doodeenvoudig, zoals meerdere berichten aanduiden om ze bijvoorbeeld te verwijderen, is bijzonder moeilijk. Je zou denken dat lang op een bericht drukken de selectiemodus activeert, maar in werkelijkheid moet je tot in de diepste uithoeken van de instellingen navigeren om het selecteren te starten. Waarom? Geen idee.

Crashes links en rechts

De Blackberry Hub liep tijdens mijn test geregeld vast. De Hub is trouwens niet alleen. Alles wat kan vastlopen, deed dat tijdens m’n testmaand ook. Enkele keren crashte gans de Blackberry en één keer leek het er op dat ik het toestel niet meer aan de praat zou krijgen. Een crash lost zichzelf niet op zoals bij Android of iOS: meestal is de enige remedie een reboot, die zoals gezegd een eeuwigheid duurt.

Typen met de fysieke knoppen is een kunst. Het went en het is zeker en vast veel aangenamer dan met een klassieke touchscreen werken. Zelf blijf ik swipen op een slim toetsenbord aangenamer en sneller vinden, maar ik vermoed dat gewoonte en ervaring hier de hoofdrol speelt. Blackberry rustte zijn toetsenbord uit met een woordenboek, zodat je ook hier slimme suggesties krijgt. Het toetsenbord is in ieder geval nauwkeuriger dan de aanraakconcurrentie.

Grote handen, kleine knoppen

Overschat het gebruiksgemak echter niet: de fysieke knopjes zijn zodanig klein dat ikzelf met m’n grote handen m’n vingers in bochten moest wringen om fatsoenlijk te typen. Een klassieke smartphone kan je kantelen om een breder toetsenbord te krijgen, een Blackberry uiteraard niet. Dat ongemak is natuurlijk persoonlijk, en ik kan me inbeelden dat een extra maand met het toestel voor meer gewenning zou zorgen.

De Blackberry heeft, vermoedelijk als fanservice, een aanraakknopje boven het toetsenbord maar onder het scherm. Daarmee kan je doorheen de menu’s navigeren, maar het is compleet overbodig. De telefoon heeft een aanraakscherm, waardoor het knopje omslachtig is. Ik begrijp dat BlackBerry z’n identiteit wil behouden, maar in dit geval zie ik meer een reliek uit het verleden dan een nuttige functie.

Consequentie zoek

Naast het vreemde nutteloze knopje staan enkele andere toetsen. Eén om op te pakken, één om in te leggen, één om terug te keren, en één om vage dingen te doen die je ook op andere manieren kan doen. Blackberry probeert de vormfactor van de oude toestellen te combineren met de nieuwste technologieën, en het resultaat is zo verwarrend dat ik een volle maand nodig had om er aan te wennen. Het OS is niet consequent en de tutorial van in het begin laat heel veel onbesproken. Ik heb het gevoel dat Blackberry vooral anders wil zijn dan de rest, zonder zich af te vragen of het unieke design ook een meerwaarde met zich mee brengt.

Enkele andere voorbeelden: in een app is er geen statusbalk zichtbaar. Valt je mobiele verbinding weg tijdens het surfen, dan moet je uit de app in kwestie gaan om dat te ontdekken. Bluetooth even aanzetten? Uit de app gaan. Alle andere mobiele besturingssystemen bieden een vorm van controle over het OS in de meeste apps zoals de browser, Blackberry niet.

Apps en kaarten

De appwinkel van de fabrikant zelf is een klucht. Er staat niets nuttigs in. Ontwikkelaars laten Blackberry helemaal links liggen en dat is pijnlijk duidelijk. Als de lijst met populairste apps een maand lang de offline kaarten van Nepal bevat, dan weet je dat de winkel waardeloos is. Zelfs de Facebook-app is niet door Facebook zelf gemaakt.

Blackberry zorgde voor die applicatie, net als andere essentiële toepassingen zoals Blackberry Maps. Ook die app is niet moeders mooiste, maar hij werkt wel goed. Dat Google Maps beter is, hoeft niet te verbazen. Meer gebruikers en meer data betekent betere kaarten, maar met beperkte middelen levert Blackberry een degelijk resultaat af. Het minischerm zorgde er echter voor dat ik de Blackberry niet als gps durfde gebruiken, iets wat ik met andere telefoons van 5 inch of groter wel kan doen. Dat is geen onbelangrijke afweging: een Androidtelefoon van 199 euro volstaat als gps, een Blackberry van 370 euro niet.

De weinige andere apps die wel interessant zijn, kosten dan weer geld. Zo ontwikkelde iemand een applicatie om de Blackberry compatibel te maken met een Chromecast (wat standaard niet is). Daar tel je meer dan twee euro voor neer. Op zich niet duur, maar als je telkens geld moet uitgeven om de functionaliteit van je smartphone op het niveau van Android en iOS te brengen, stapelt het snel op.

Het Blackberry OS is gelukkig Android-compatibel. Google laat het besturingssysteem volledig links liggen, maar de app store van Amazon is wel beschikbaar. Daarin vind je gelukkig heel wat nuttige applicaties. Het gebrek aan Google-apps is nefast voor wie rekent op de Google-cloud, maar dat is niet de fout van Blackberry.

Vreemde keuzes

Het gebrek aan compatibiliteit met Google is echter des te pijnlijker wanneer je contacten wil importeren. Het duurde uren alvorens ik de contacten uit m’n Google-account overgezet kreeg, en er kwam uiteindelijk een app van een externe ontwikkelaar aan te pas. Daarmee kon ik een geëxporteerd contactenbestand importeren in m’n Blackberry. Wie bijvoorbeeld Outlook gebruikt zal minder problemen hebben, maar de gebrekkige ondersteuning van Google-contacten is nefast. Dat het schijnbaar onmogelijk is om op een fatsoenlijke manier contactenbestanden te importeren zonder extra app, is onvergeeflijk. Alvast mijn excuses als de functie toch ergens bestaat. Ik heb samen met m’n collega’s gezocht, maar niet gevonden.

Oprecht medelijden

Op dit punt kreeg ik medelijden met Blackberry. Hoewel er zoveel slechter werkte dan bij de concurrentie, had ik wel het gevoel dat de fabrikant heel hard probeert om een goed product af te leveren. Er is echter absoluut niets dat in dagelijks gebruik beter werkt dan bij iOS, Android of Windows Phone en ook visueel is Blackberry OS hopeloos gedateerd.

Naast de claims over beveiliging is het toetsenbord het grootste pluspunt, maar dat neemt permanent de helft van je toestel in beslag. Het veel kleinere vierkante scherm is in mijn ogen een nadeel dat te groot is om op te wegen tegen het voordeel van fysieke knopjes. Zeker wanneer je foto’s wil nemen (met de overigens treffelijke camera) schiet dat scherm tekort. Je lijkt op een postzegel te kijken.

Slecht vs onsuccesvol

Is een Blackberry nu slecht? Zeker niet. Hardwarematig kan de fabrikant degelijke toestellen maken, en bovendien is de autonomie van de Blackberry die ik testte lovenswaardig. Twee dagen op één lading is geen enkel probleem.

Je kan er in verhouding met het quasi onbestaande marktaandeel nog vrij veel mee doen, maar alles is véél ingewikkelder dan het moet zijn en esthetisch is het design helemaal achterhaald. Bovendien is een Blackberry Classic niet goedkoop. Blackberry-specifieke functies zoals de berichtendienst zijn eveneens overbodig dezer dagen. Bij eender welk ander merk krijg je een beter en vooral intuïtiever toestel, vaak voor minder geld.

Obscuur

Windows Phone krijgt van ons meer dan eens een slecht rapport omwille van de gebrekkige ondersteuning van ontwikkelaars, maar in vergelijking met de Blackberry mag Microsoft daar blij mee zijn. Windows-telefoons zijn ondanks het beperkte marktaandeel één van de drie grote namen in de smartphonemarkt, vandaar ook de harde kritiek soms. Er zijn er geen vier.

Blackberry heeft de trein gemist. Bij de opkomst van iOS en Android maakte het merk de verkeerde keuze en nu is het volgens mij te laat. Vasthouden aan wat vroeger goed was werkt niet. Ik denk dat Blackberry z’n fans wel heeft, maar dat die van het werk houden omwille van gewoonte. Ik kan me moeilijk voorstellen dat er gebruikers zijn die in een recent verleden vrijwillig van Android of iOS naar Blackberry stapten.

Voor het alternatief is het eveneens te laat. Blackberry probeert wel met de Priv, een smartphone die op Android draait, maar niemand zit te wachten op een Android-Blackberry. Die markt is al verzadigd. Ik twijfel er na mijn ervaring met de Blackberry Classic niet aan dat het merk de nodige kennis bezit om een goed toestel te maken, maar die kennis heeft de concurrentie ook.  Veiligheid is misschien wel de laatste troef van Blackberry, maar de CEO lijkt dan weer alles in het werk te stellen om ook op dat vlak de geloofwaardigheid te kelderen.

Eervol ten onder

Blackberry is voor mij, na de ervaring met de Classic, de eigenwijze chauffeur die een binnenweg kent. Apple en de grootste Android-verkopers zitten intussen braaf op de autosnelweg, Windows Phone rijdt op de geasfalteerde parallelweg op zoek naar een oprit, en Blackberry ploegt moedig voort met twee platte banden en een bijna gebroken vooras op een kronkelweg naar nergens in het nabije bos. Er zit eer in doorzetting, maar te laat is te laat.

Met dank aan Coolblue voor het ter beschikking stellen van de BlackBerry Classic.