Proximus veegt voeten aan netneutraliteit met dubieus proefproject

Een nieuw proefproject van Proximus geeft ontwikkelaars en bedrijven de mogelijkheid om een voorkeursbehandeling voor het dataverkeer van hun apps te kopen. Concreet laat Proximus toe dat bedrijven de kosten van data, gegenereerd door een eigen app, op zich nemen. Als jij een app van bijvoorbeeld ING onderweg gebruikt, dan valt het dataverkeer tussen je smartphone en de server buiten je bundel. ING vergoedt Proximus voor de kosten, jij betaalt niets. Voor klanten van Proximus en ING klinkt zoiets fijn, voorstanders van de netneutraliteit hebben minder reden om gelukkig te zijn.

Netneutraliteit geldt als basisprincipe van het vrije internet. De neutraliteit houdt in dat alle data gelijk is. Een provider zoals Proximus voorziet de internetinfrastructuur, maar heeft in theorie geen zaken met het type verkeer dat over die infrastructuur passeert.

MySpace versus Facebook

Netneutraliteit maakte het internet zoals het vandaag bestaat mogelijk. Stel je voor dat verkeer van het sociale netwerk MySpace destijds buiten de limiet van je internetabonnement behandeld werd. Facebook als kersverse start-up kon nooit opboksen tegen de budgetten van MySpace. Als klant zou je de overstap naar het alternatieve netwerk niet zo gemakkelijk maken: MySpace gebruiken kost je in dit scenario niets, Facebook gebruiken wel.

De neutraliteit zorgt er voor dat het net (in theorie) een plaats is waar goede diensten en ideeën het kunnen winnen van grof geld. Door bepaalde gegevens een voorkeursbehandeling te geven, krijgen bedrijven met geld een voordeel tegenover nieuwe bedrijven zonder budget. Proximus tast met zijn proefproject voor een tweede keer aan dat fundamentele beginsel. Momenteel tekenden Delhaize, BNP Paribas Fortis, StepStone, ING en Luminus al in op het project. Dat het dataverkeer van applicaties van die bedrijven plots gratis is voor Proximus-klanten, zal het internet niet op zijn grondvesten doen daveren. Proximus haalt de netneutraliteit niet onderuit, maar ondergraaft beetje bij beetje de fundering van het principe.

Een voorbeeld verduidelijkt. Je zit buiten in het zonnetje en je hebt honger. Je grijpt naar je mobiele telefoon om een bestelling te plaatsen. Twee applicaties lonken: Deliveroo en Takeaway.com. Als Deliveroo een deal heeft met Proximus, maar Takeaway.com niet, waarom zou je dan kiezen voor de applicatie waarvan het dataverbruik geld kost?

Principekwestie

In de praktijk hebben de meeste smartphonegebruikers vandaag een mobiele databundel die groot genoeg is om het gebruik van bankier- of afhaalapps te accommoderen. Dat merkt ook Proximus op, waar woordvoerder Jan Margot benadrukt dat het slechts om een proefproject van beperkte duur gaat. Dat vind ik een kortzichtige visie. Als ING, StepStone of Delhaize een voorkeursbehandeling kunnen kopen, waarom dan niet YouTube of Netflix? Hoeveel kans heeft een start-up die wil concurreren met Instagram als je met die laatste gratis foto’s kan uploaden, maar niet met de nieuwe app?

Proximus morrelde eerder al aan de netneutraliteit met de introductie van een systeem waarbij klanten een favoriete app konden kiezen uit een lijst van zes applicaties. Zolang de klant niet door zijn mobiele databundel heen surft, telt dataverkeer van die app niet tegen de limiet. Eén van die zes applicaties is het populaire WhatsApp. ‘Neutraal’ zal niet bepaald de omschrijving zijn waar de mensen achter concurrent Telegram aan denken, aangezien die bij ons minder populaire app niet in de shortlist voorkomt.

Belgische Telecomwaakhond BIPT oordeelde om onverklaarbare redenen dat het favorietensysteem de regels rond de netneutraliteit niet schendt. Reden: het voordeel vervalt wanneer de klant zijn databundel heeft opgebruikt en de gekozen apps zijn ontegensprekelijk erg populair bij ons. Dat vooral het laatste luik van die argumentatie kant nog wal reikt, mag intussen duidelijk zijn.

Met het nieuwe systeem van ‘partnerapps’ gaat Proximus veel verder. Waar de provider de favorietenregeling nog introduceerde als snoepgoed voor de klant, is het nieuwe proefproject volledig op maat van adverteerders geschreven. Niet populariteit, maar geld spreekt.

Verwerpelijk

Ik denk dat niemand serieus kan hardmaken dat het proefproject strookt met het principe van het vrije internet. Beetje bij beetje zien we de fundering van de netneutraliteit afbrokkelen maar daar ligt de doorsnee gebruiker niet van wakker. De interesse van de gemiddelde klant begint en eindigt bij ‘gratis data’ en dat weet Proximus goed genoeg. Intussen slaat de provider wel munt uit de beslist niet neutrale behandeling van internetverkeer.

Wie vandaag vindt dat een proefproject als dat van Proximus nog door de beugel kan, moet morgen niet komen klagen als internetverkeer van en naar zijn favoriete dienst een stuk duurder is, terwijl een grotere concurrent iets gelijkaardigs gratis aanbiedt. Proximus gaf niet veel ruchtbaarheid aan de lancering van de in mijn ogen schandalige partnerapps. Hopelijk verdwijnt het verwerpelijke project snel terug naar de krochten waaruit het is voortgekomen.