Opinie: De e-bookindustrie moet gunstiger worden
Het blijft een verhit debat: ben je een voorstander van fysieke boeken, of ben je ondertussen al helemaal verknocht aan de gemakken van e-books. Dat digitale boeken tal van voordelen bieden, dat is alom geweten. Op een e-reader staat jouw volledige collectie boeken, je kan eenvoudig iets aanduiden of een notitie achterlaten, je hebt overal toegang tot je boeken (via een website of een applicatie), je hebt een ingebouwd achtergrondlampje en bovendien kan je zelf het lettertype en de lettergrootte aanpassen.
Toch is het voor velen (inclusief mezelf) moeilijk om afstand te nemen van de charmes van fysieke boeken. Een boekenkast vol boeken straalt heel wat geschiedenis uit, het is een weerspiegeling van je interesses en je inspiraties. Door iemand zijn of haar boekenkast te bekijken, leer je enorm veel over de persoon in kwestie. Om dan die volledige kast te reduceren naar een paar bits in een cloud waar je niet eens het bestaan van afweet, dat is logischerwijze voor veel mensen een absolute nachtmerrie.
De keuze tussen fysiek lezen of digitaal lezen, wordt dus nogal vaak beslecht in het voordeel van de papieren variant. Als digitaal lezen wil doorbreken, dan moeten we af van dat óf-verhaal en moeten we naar een én-verhaal. Niet “fysiek óf digitaal” maar “fysiek én digitaal”. We moeten het beste van beide werelden te combineren.
“De e-bookindustrie probeert tevergeefs het succes van streamingdiensten na te bootsen.”
Neem een voorbeeld aan vinyl
Als digitaal lezen echt wil doorbreken (in die mate waarbij praktisch iedereen beschikt over een e-reader) zal de markt gunstiger moeten worden. Daar is de vinyl-industrie een goed voorbeeld van. Koop je een LP, dan krijg je meestal bij die fysieke LP een code om de MP3’s te downloaden. Thuis luister je in volle glorie naar de LP, terwijl je onderweg naar de MP3 luistert. Het eigendom wordt dus niet langer beperkt tot de fysieke wereld, maar trekt zich door naar de digitale wereld. Of die meegeleverde MP3’tjes vaak gebruikt worden, dat is iets anders. De meeste mensen beschikken over een streamingabonnement (zijnde gratis of betalend) dus de meerwaarde is behoorlijk beperkt, maar in de e-bookindustrie zou het een wereld van verschil betekenen.
De industrie dwingt ons om te kiezen tussen fysiek of digitaal, maar als de geschiedenis ons iets heeft geleerd dan is het dat bedrijven die zich buigen naar de wensen van de klant het succesvolst zijn. De e-bookindustrie kijkt op dit moment nog te veel met een paardenbril naar abonnementsmodellen om zo het succes van Spotify, Netflix en gaming-abonnementen zoals Xbox Game Pass na te bootsen, maar dat is enkel interessant voor de mensen die meerdere boeken per maand verslinden. In de realiteit lezen mensen eerder één boek per maand, en elke maand een boek lezen zou al heel indrukwekkend en lovenswaardig zijn. Waarom heeft de industrie dan zo haar zinnen gezet op een all-you-can-read model?
Illegaal downloaden
Het illegaal downloaden van boeken is een absolute plaag. Daar probeert de industrie op verschillende manieren een antwoord op te vinden. Vroeger was het downloaden van muziek net een echte plaag, terwijl niemand tegenwoordig nog de moeite doet om MP3’s te downloaden. Vooral door de introductie van Spotify is het streamen van muziek namelijk zo laagdrempelig geworden, dat het veel aantrekkelijker is om een Spotify-account af te sluiten dan om al je liedjes afzonderlijk te gaan downloaden. Kobo probeert met hun abonnementendienst Kobo Plus een soortgelijke verandering teweeg te brengen. Door gebruikers in ruil voor een abonnementsprijs onbeperkt toegang te geven tot duizenden eBooks en luisterboeken, hoopt Kobo dat piraterij quasi volledig verdwijnt. Daar zijn we echter nog lang niet, want wanneer je maar 1 boek per maand leest, is 10 euro voor een abonnement niet zo aantrekkelijk. Liever betaal ik dan 10 euro voor één e-book dat ik voor altijd houd, in plaats van 10 euro te betalen voor het recht om dat boek een maand te lezen. Voor Spotify betaal ik moeiteloos 10 euro per maand, aangezien ik Spotify tijdens elk moment van mijn wakkere leven gebruik.
“De consument wil eenmaal een product aankopen en vervolgens overal toegang hebben tot die aankoop”
In de praktijk zie je ook dat mensen digitale versies van hun fysieke boeken illegaal gaan downloaden. Ze gaan uit van de gedachte “ik heb dit boek al eens gekocht, ik ga het niet opnieuw kopen”. Een gedachte die we ook zagen in alle andere media-industrieën waaronder muziek, films en games. Gamers die een gigantische collectie pc-games hadden (toen nog allemaal op fysieke schijfjes) gingen toch een illegale versie van de game downloaden, gewoon om te vermijden dat ze steeds een schijfje moeten verwisselen wanneer ze een bepaalde game wilden spelen. Een begrijpelijke gedachte, maar dat maakt het niet minder illegaal. Het bewijst wel wat mensen willen: eenmaal betalen voor een bepaald mediaproduct en er vervolgens overal toegang toe hebben.
Het is tijd voor de industrie om terug naar de tekentafel te gaan en een onweerstaanbare kruisbestuiving tussen fysiek lezen en digitaal lezen te verzinnen.
