BlackBerry Q10: Laatste der Mohikanen

Niemand hoeft BlackBerry te vertellen hoe het een toetsenbord moet maken. De Canadese fabrikant, tot voor kort bekend als Research In Motion, maakte het fysieke QWERTY-klavier tot zijn handelsmerk en was jarenlang niet weg te slaan uit het bedrijfsleven en tienerhanden.

Koning toetsenbord
Het exemplaar op deze Q10 is ronduit uitstekend te noemen, met schuine verticale ribbels op de toetsen die je moeten helpen mistypen te voorkomen. De toetsen zijn bovendien zo gemodelleerd dat je met je linker- en rechterduim gemakkelijk de juiste toets vindt.

Terwijl vorige generaties van het BlackBerry-toetsenbord (zoals die op de Bold en Curve) licht naar onderen krulden, zijn de rijen toetsen op de Q10 kaarsrecht.

Het kundige ontwerp van de Q10 houdt niet op bij het toetsenbord. BlackBerry’s laatste topmodel voelt solide aan en heeft zowel iets weg van voorganger Bold 9900 als van de Z10, die we eerder dit jaar recenseerden.

De Q10 heeft een gladde achterkant met ribbeltjesontwerp, die is gemaakt van een stug soort plastic. Het kleine toestel ligt lekker in de hand en zal daar ook niet snel uitschieten. Toch heeft het een minder luxe uitstraling dan bijvoorbeeld de HTC One of iPhone 5.

Ook voorganger Bold 9900 had een meer premium uitstraling dan dit toestel, dat toch in dezelfde prijsklasse thuishoort.

Jezelf een ongeluk scrollen
De Q10 is uitgerust met een 3,1-inch AMOLED-scherm, dat met zijn 720 bij 720 pixels feitelijk vierkant is. Met een pixeldichtheid van 331 ppi komt tekst behoorlijk scherp in beeld, maar we merken ook een wat blauwachtige waas vergeleken bij andere smartphoneschermen.

Hoewel de helderheid, in tegenstelling tot de BlackBerry Z10, wel met de hand te regelen is, blijft het scherm zelfs op de hoogste stand nogal dof overkomen. Dat zal je vooral in direct zonlicht opbreken.

Dagelijks gebruik
De Q10 is BlackBerry’s tweede toestel dat draait op BlackBerry 10, het op QNX gebaseerde besturingssysteem dat de telefoonmaker dit jaar in gebruik nam. Ik heb BlackBerry 10 eerder uitgebreid gesproken en zal me daarom in deze recensie beperken tot hoe het samenwerkt met het vreemdsoortige aanraakscherm van de Q10.

Toch nog even snel: BB10 doet knoppen de deur uit (behalve die van het toetsenbord), waardoor je voor de navigatie aangewezen bent op vegende bewegingen, of gestures.

Veruit het belangrijkste vingergebaar is een veeg omhoog vanaf de onderrand van het scherm. Daarmee keer je terug naar het startscherm en minimaliseer je openstaande applicaties naar een multitaskscherm.

Omdat het scrollwiel en de menuknoppen van oudere toetsenbordmodellen zijn geschrapt, zit het scherm van de Q10 nu rechtstreeks tegen de toetsen aangeplakt. Daardoor voelen de gestures, en dan vooral die voor het minimaliseren van apps, soms wat krampachtig aan. Na een paar dagen was ik hier aan gewend, maar het kleine scherm heeft andere beperkingen waar ik niet zo goed aan kan wennen.

Beperkte bewegingsruimte
Met zijn 3,1 inch is het aanraakscherm van de Q10 eigenlijk niet zo heel veel kleiner dan de oudere iPhone (3,5 inch), maar toch voelt het gebruik alsof je door een kijkdoos tuurt met een te klein kijkgat.

Dat levert al met al een tamelijk bizarre gebruikerservaring op. Tenminste, als je een van de mensen bent die de laatste jaren zijn gewend zijn geraakt aan een groter aanraakscherm.

BlackBerry heeft zijn best gedaan om de meeste apps en handelingen te optimaliseren voor de Q10, maar toch voelen veel basishandelingen wat verkrampt aan. Varkentjes schieten op Angry Birds kost meer moeite en video’s zien er een stuk minder goed uit dan op een groter scherm.  

De ingebouwde browser van BlackBerry 10 heeft nog altijd niets aan snelheid ingeboet, maar je zult toch veel tijd spenderen met horizontaal en verticaal scrollen.

Je zou bijna het toetsenbord de schuld geven voor het gebrek aan bewegingsruimte. Gelukkig heeft Blackberry foefjes toegevoegd die je helpen sneller bij je doel uit te komen.

De belangrijkste assistent is een functie die Instant Actions heet. Je begint simpelweg te typen en kunt handelingen uitvoeren zonder ooit het scherm te hoeven aanraken. Als je bijvoorbeeld een tweet de wereld wilt insturen, typ je tweet, gevolgd door je boodschap en klaar is kees.

Daarnaast moeten sneltoetsen de pijn verzachten van het kleinere schermoppervlak. Via de spatiebalk spring je naar het volgende stuk tekst in een online artikel. Via de R-knop schiet je in de Reader-modus, die alle afbeeldingen en overbodige opmaak wegstript, tot je een artikel overhoudt dat je ogen spaart. En met de T-toets ga je direct naar de top van de pagina.

Betere software

BlackBerry 10, dat inmiddels is aanbeland op versie 10.1, draait voor het grootste gedeelte vlot en presteert beter dan de eerst gelanceerde versie. Het Canadese bedrijf voegde enkele broodnodige extra’s toe, zoals het downloaden van e-mailbijlagen en ondersteuning in de universele inbox voor apps als WhatsApp.

Voor de BlackBerry-gebruikers zelf is er PIN-to-PIN communicatie, zodat je direct boodschappen naar elkaar kunt sturen tussen BB-smartphones.

Andere kinderziektes van BlackBerry 10 zijn nog altijd niet verholpen: zo is het niet mogelijk om draaiende apps te sorteren in het multitaskscherm, is het aantal kwalitatieve apps nog altijd ondermaats en blijft de ingebouwde kaartendienst een tragedie.

Dit nieuwe topmodel is, net als de Z10, uitgerust met een verouderde 1,5 GHz-dualcoreprocessor, al zul je daarvan weinig merken in het dagelijks gebruik. Helaas wordt dit deels veroorzaakt door het feit dat het kleinere scherm nu eenmaal niet uitnodigt om meer te doen dan het afvuren van e-mails en WhatsApp-berichtjes.

Net als de processor heeft deze Q10 een cameraopstelling aan boord die vergelijkbaar is met de Z10. Dat betekent een tweemegapixelcamera voorop en een achtmegapixelcamera achterop.

Die laatste levert degelijke foto’s af, al missen opnames wat scherpte en is het nemen van foto’s onder slecht licht niet aan te raden. Wel is er dankzij de aanwezigheid van BlackBerry 10.1 een HDR-modus, wat bijna vanzelfsprekend is op een toestel in deze prijsklasse.

Ook het batterijleven van de Q10 is behoorlijk te noemen, waarbij ik het met gemiddeld gebruik met gemak langer dan een werkdag kon uitzingen. Dat is een stuk beter dan de Z10, waar batterijleven een pijnpunt was. Maar als je de Q10 tegenover de Samsung Galaxy S4 zet, komt de Q10 er wat bekaaid af.

Conclusie

Deze punten van kritiek zullen gebruikers van oudere BlackBerry-toestellen worst wezen. De Q10 is voor hen een reuzensprong voorwaarts, met een vlot besturingssysteem, een functioneel aanraakscherm en de handige BlackBerry Hub voor een druk digitaal leven.

BlackBerry heeft echter flinke klappen gekregen op de smartphonemarkt en het aantal overstappers van BlackBerry OS 7 naar BlackBerry 10 zal kleiner zijn dan het Canadese bedrijf had gehoopt te zien.

Bovendien vraag ik me af hoe relevant een fysiek toetsenbord nog is op een smartphone. De Q10 is weliswaar nauwkeuriger, maar via apps als Swiftkey en zelfs BB10’s eigen virtuele toetsenbord op Z10 was ik vaak sneller in het uittikken van korte teksten.

Hoe dan ook: met de Q10 levert BlackBerry de beste toetsenbordtelefoon af van het moment af, al is het de vraag hoeveel mensen nog zitten te wachten op een dergelijk toestel. De adviesprijs helpt daarbij niet echt: de losse toestelprijs ligt op hetzelfde niveau als toptoestellen van Samsung, Apple en HTC.

En als je dan moet kiezen, lijkt een fysiek toetsenbord niet langer meer zo doorslaggevend bij de aankoopbeslissing.