Framework 13 review: configureer je eigen laptop

Stel dat je laptop op een of andere manier sneuvelt. In het beste geval kan je, met behulp van een aantal YouTube-video’s en wat vervangonderdelen die je van AliExpress bestelt, het toestel nog maken. In het slechtste geval zal je gewoon een nieuw toestel moeten kopen. Tenzij je een toestel van Framework in huis haalt: dat kan je gewoon maken met onderdelen die je van de fabrikant zelf bestelt.  

Laptopfabrikanten als HP proberen het al een tijdje: een laptop op de markt brengen die right-to-repairvriendelijk is. Bij laptops worden belangrijke componenten als de GPU, RAM en SSD dikwijls vast gesoldeerd aan het moederbord. Dat zou helpen om de toestellen kleiner én performanter te maken. Wil dat dan zeggen dat een computer die je wél kan repareren minder goed is? Een aantal weken met de Framework 13 suggereren het tegendeel. 

Specificaties 

Van de Framework 13 zijn meerdere varianten beschikbaar: je kan kiezen uit een elfde- of dertiendegeneratiechip van Intel en een AMD Ryzen 7040-series die de laptop aandrijft. Ons Framework-toestel kwam aan met een AMD Ryzen 7 7840U erin. Daar werd 16 GB RAM aan gekoppeld voor een vlotte werking. Daarmee valt ons toestel zowat in het midden van de Framework-AMD-range: er zijn ook nog een basismodel met een minder sterke processor en een professioneel toestel met 32 GB RAM te krijgen. Dat betekent ook dat we het met 512 GB opslaggeheugen moeten stellen – kies je voor een van de andere varianten, dan krijg je 256 GB tot 1 TB opslag.  

Voor die snellere processor en extra RAM betaal je natuurlijk bij, maar dat is allemaal heel erg transparant. Je kan het toestel namelijk configureren op de site van Framework, waar meteen duidelijk wordt wat je precies in huis haalt en hoeveel dat moet kosten.  

Uitbreidbare laptop 

De hoeveelheid mensen die zélf aan de slag wil met een schroevendraaier en laptoponderdelen is, als we het juist hebben, eerder beperkt. Framework brengt met de 13 echter meer dan alleen een repareerbare laptop: het toestel is namelijk ook uitbreidbaar. Dat maakt het mogelijk om zo goed als elk accessoire aan de laptop te hangen, of je daar nu een usb-a- of -c-aansluiting of een HDMI-connector voor nodig hebt. Bij het configureren van de Framework-laptop kan je namelijk kiezen welke uitbreidingskaarten je bij de laptop bestelt. Het gaat hier om kleine stukjes die je onderin de laptop kan schuiven, zodat je exact de poorten hebt die je nodig hebt. Moet jouw toestel een ethernetpoort hebben? Dan schuif je die er gewoon in. Heb je de HDMI-aansluiting liever aan de rechterkant? Dan kan je die gewoon wisselen.

De functionaliteit van die uitbreidingskaarten hangt wel af van de chip: indien je een Intel-versie van de Framework koopt, dan kan je de usb-c-uitbreiding gewoon gebruiken om je Thunderbolt-dock op aan te sluiten. Koop je de AMD-versie? Dan heb je natuurlijk geen Thunderbolt-ondersteuning. Wel kan je de usb-c-kaarten gebruiken om de oplaadpoort te positioneren waar je die nodig denkt te hebben. Verder dien je er rekening mee te houden dat dan alleen de twee bovenste expansieslots USB 4.0-snelheden garanderen – de onderste twee blijven steken op USB 3,2, wat overigens ook niet slecht is. Hoe dan ook: als het te doen is om de laptop op te laden, een extern beeldscherm aan te sluiten of om het toestel op bedraad internet aan te sluiten, heb je keus genoeg.   

Beelden tonen en maken 

Het display van de Framework 13 is ongetwijfeld niet het mooiste scherm dat je ooit zag, maar is meer dan toereikend om kantoorwerk of zelfs een beetje creatief werk te doen. Het gaat om een display van 13,5 inch, dat een resolutie van 2256 op 1504 pixels en 100% sRGB-kleurendekking biedt. De maximale helderheid van 400 nits is bovendien meer dan toereikend om het scherm makkelijk af te kunnen lezen, ook op zonnige dagen. Gebruik je de laptop vaak buitenshuis? Kies dan zeker voor het scherm met matte finish. Op die manier zal je het scherm nog makkelijker kunnen aflezen. 

Verder is de laptop uitgerust met een 1080p-webcam en een microfoon, zodat je Teams-calls en Zoom-gesprekken moeiteloos kan voeren. Wanneer je niet in gesprek bent, hoef je trouwens geen onnozele sticker op je scherm te kleven om meekijkers te voorkomen: Framework integreert schuifjes waarmee je de microfoon en camera makkelijk aan en uit kan zetten. De firmware, die ervoor zorgt dat de camera en microfoon daadwerkelijk uitgeschakeld worden, is bovendien volledig opensource.  

Bediening 

Wanneer je de Framework 13 openklapt, doet deze laptop ons nog het meest denken aan oude MacBooks, van rond 2010. De zwarte toetsen op het grijze chassis hebben veel weg van dat iets oudere Apple-design. Het is al even geleden dat we nog zo’n oude MacBook onder onze neus hadden, maar we herinneren ons het toestel als extreem gebruiksvriendelijk. De Framework 13 moet echter niet onderdoen voor de toestellen van Apple. Het Windows Precision Touchpad van 11,5 op 7,7 centimeter groot is ongelooflijk gebruiksvriendelijk, zoals dat hoort op een laptop anno 2023.

Ook voor het toetsenbord haalt de Framework 13 goede punten. Ondergetekende typt liefst op QWERTY-toetsenborden, waardoor een AZERTY-klavier steeds wat onwennig aanvoelt. De Framework begon dus al met een nadeel, maar wist dit vlot van zich af te werpen. De laptop typt ongelooflijk vlot en laat je niet raden of toetsen goed zijn ingedrukt: dat wordt je erg duidelijk gewaar tijdens het typen. Verder heeft de laptop ook een vingerafdrukscanner in de aanknop gekregen. Die vingerafdruksensor werkt met Windows Hello, maar ondersteunt ook libfprint-drivers voor Linux.’ 

Batterij 

Wie de Framework 13 in huis wil halen om erop te werken. kan dat met geen gerust hart doen, ook als je vaak lang van huis bent. De 61Wh-batterij die in ons toestel zit, is meer dan genoeg om een volledige werkdag mee door te brengen. Bij normaal gebruik, op gemiddelde helderheid, kan je iets meer dan 9 uren op de laptop werken. Wij hebben dan vooral enorm veel tabbladen openstaan in Microsoft Edge en spelen continu muziek af via bluetooth. Zeker tijdens intensievere taken toont de Ryzen 7 7840U zich een enorm capabele maar ook energiezuinige CPU. 

Laptop op budget 

Laptops kosten tegenwoordig een arm en een been, zeker als je een toestel met iets of wat deftige specs wilt. Met 1199 euro is ook de prijs van een Framework 13 in de AMD-basisversie niet bepaald mals, al is er de mogelijkheid om hier een en ander op af te dingen. Zo kan je, om te beginnen, kiezen voor een DIY-versie. Je krijgt het toestel dan aan in losse onderdelen die je zelf in elkaar mag steken én zonder voorgeïnstalleerd OS. Je zal het dus zelf in elkaar moeten steken en er Linux of Windows op moeten installeren, maar spaart wel 120 euro uit op de aankoopprijs.  

De technologische ontwikkelingen van morgen hoef je bovendien niet mis te lopen: Framework verkoopt alle onderdelen van de laptop ook los. Op die manier kan je de Framework 13 gaandeweg upgraden, door er bijvoorbeeld over twee jaar een nieuw moederbord en nieuwe processor in te steken. Op die manier spaar je niet alleen geld uit, maar draag je ook nog eens bij tot het milieu. Het omhulsel van de Framework 13 bestaat daarbovenop nog eens voornamelijk uit gerecycleerde materialen. 

Conclusie 

Dat je het milieu niet om zeep helpt door een Framework 13 in huis te halen, is mooi meegenomen, maar absoluut niet nodig om ons van de aankoop te overtuigen. De Framework 13 is een ongelooflijk fijne kleine laptop om te gebruiken. Met een gewicht van slechts 1,3 kilogram neem je hem overal zo mee naartoe en dankzij de uitstekende batterijduur kan je hem ook op locatie blijven gebruiken. We moeten toegeven dat de laptop er misschien nogal basic uitziet: het designteam lijkt aan de Framework 13 geen slapeloze nachten verspild te hebben. Je koopt deze laptop natuurlijk niet om uit te kunnen pakken met een flashy toestel. Waarom dan wel? Je haalt er een relatief sterke laptop mee in huis, die zelfs simpele games kan spelen, en die je binnenkort zelf kan upgraden.  

Dat is natuurlijk op voorwaarde dat je het toestel kan bestellen. Momenteel kan je de AMD Ryzen-versies van de Framework 13 enkel pre-orderen. Bestel je nu een laptop? Dan wordt die ergens tussen nieuwjaar en nu naar je opgestuurd. De Framework 13 zou dan ook iets interessanter zijn als hij wat makkelijker te krijgen zou zijn. Heb je het geduld om even te wachten op je nieuwe laptop? Dan zouden wij het wel weten.