Samsung 990 Evo Plus 2 TB review: topklasse-SSD voor minder
SSD Interne - SAMSUNG - 990 EVO Plus 2 To - NVMe M.2 PCIe 4.0x4 - Vitesse lecture jusqu'a 7 250 Mo/s
Prijzen van interne SSD’s zijn de laatste jaren gestaag gedaald, terwijl de snelheid, mede door de introductie van PCIe 4.0 en inmiddels 5.0, flink is toegenomen. Neem de 2TB-variant van de Samsung 990 EVO Plus: die kost tegenwoordig nog maar 149 euro, terwijl je Samsungs topmodel, de 990 Pro (2 TB), al voor ongeveer 180 euro kan aanschaffen. Beide SSD’s bieden volgens Samsung leessnelheden van meer dan 7.000 MB/s, terwijl de schrijfsnelheden, althans op papier, de 6.000 MB/s overschrijden. Zulke cijfers zijn indrukwekkend, maar de vraag is of de 990 EVO Plus (2 TB), die in deze review centraal staat, deze prestaties daadwerkelijk waarmaakt.
Geen DRAM-cache
Wat de 990 EVO Plus mogelijk parten kan spelen, is het ontbreken van een DRAM-cache. SSD’s gebruiken dergelijke cache om het schrijfproces te optimaliseren: grote en kleine bestanden worden eerst naar de DRAM-cache geschreven en daarna naar het tragere TLC-opslaggeheugen (triple-level cell) verplaatst. Door het ontbreken van DRAM-cache worden bestanden echter direct naar het opslaggeheugen geschreven. Bij kleinere bestanden, zoals foto’s of Word-documenten, is dit nauwelijks een probleem; het geheugen is in dat geval snel genoeg om de gegevens direct te verwerken. Maar bij grotere bestanden, bijvoorbeeld tijdens gamen of videobewerking, kan het ontbreken van DRAM-cache wél leiden tot prestatiebeperkingen.
Samsung claimt dit probleem te verhelpen met de TurboWrite 2.0-functie, die DRAM-cache nabootst met behulp van pSLC-cache. In feite gebruikt deze techniek opslaggeheugen als tijdelijke cache. Om het schrijfproces te versnellen, wordt slechts één bit per cel (SLC) opgeslagen. Hoewel deze ‘virtuele’ caching voor hogere schrijfsnelheden kan zorgen, is het effect afhankelijk van de beschikbare vrije opslagruimte. Op een bijna volle SSD is er simpelweg te weinig ruimte over voor pSLC-cache, waardoor de prestaties verminderen. Bij DRAM-cache speelt dit probleem niet. Dit verschil is mogelijk ook meteen een van de grootste onderscheidende kenmerken tussen de 990 EVO Plus en de 990 Pro (2TB), aangezien de Pro wél is uitgerust met een DRAM-cache van maar liefst 2 GB.
| 990 EVO Plus | 990 Pro | |
| Type opslaggeheugen | 3D v-nand (TLC) | 3D v-nand (TLC) |
| Cache | Virtueel, pSLC | DRAM-cache (2 GB) |
| PCIe-versie(s) | PCIe 4.0 (x4), PCIe 5.0 (x2) | PCIe 4.0 |
| Seq. leessnelheden | 7.250 Mb/s | 7.450 Mb/s |
| Seq. schrijfsnelheden | 6.300 Mb/s | 6.900 Mb/s |
| Levensduur (TBW) | 1,2 PB | 1,2 PB |
Een ander opvallend detail van de 990 EVO Plus is dat de SSD twee PCIe-versies ondersteunt: PCIe 4.0 met vier lanes of PCIe 5.0 met twee lanes. PCIe (Peripheral Component Interconnect Express) is het protocol waarmee SSD’s gegevens doorgeven aan de processor van je computer. Het bepaalt voornamelijk hoe snel de componenten gegevens kunnen uitwisselen. Nieuwe PCIe-versies bieden doorgaans hogere snelheden en dat geldt zeker voor PCIe 5.0. Echter, door de manier waarop Samsung deze standaard heeft toegepast, presteren versie 4.0 en 5.0 vrijwel identiek.
Hoewel PCIe 5.0 theoretisch sneller is, krijgt het slechts twee ‘lanes’ (vergelijkbaar met rijstroken op een snelweg) in plaats van vier, zoals bij PCIe 4.0. Dit betekent dat het onder de streep weinig uitmaakt als je computer alleen PCIe 4.0 ondersteunt; de 990 EVO Plus zal er niet minder om presteren. Voor deze review hebben we de SSD getest in een ThinkStation P360 Ultra van Lenovo en zowel de PCIe 4.0- als PCIe 5.0-modi geprobeerd, met identieke resultaten. De benchmarkresultaten hieronder zijn uiteindelijk gemeten in de PCIe 4.0 x4-modus.
Prestaties
Als we de specificatielijst van de 990 EVO Plus mogen geloven, presteert deze SSD vrijwel identiek aan de 990 Pro. Het verschil in sequentiële leessnelheid bedraagt slechts 200 MB/s, wat op een theoretische bandbreedte van 7.000 MB/s nauwelijks merkbaar is. Voor fabrikanten als Samsung zijn dit indrukwekkende cijfers om mee te pronken, maar de vraag blijft wat je daar in de praktijk aan hebt. Bestanden worden namelijk zelden sequentieel gelezen, omdat deze daarvoor aaneengesloten moeten zijn opgeslagen. Benchmarktools zoals CrystalDiskMark kunnen dit scenario wel simuleren; de tool meet een sequentiële leessnelheid van 7.112,16 MB/s, wat dicht in de buurt komt van Samsungs opgegeven waarde. De sequentiële schrijfsnelheid blijft eveneens hoog, met een gemiddelde van 5.729,11 MB/s na drie tests, tegenover de geadverteerde 6.300 MB/s. Toch merk je hier, net als bij het lezen, in de praktijk weinig van.
Hoewel de resultaten van CrystalDiskMark indrukwekkend lijken, bieden ze mogelijk een te optimistisch beeld van de werkelijke prestaties. Bij testen in de gerenommeerde benchmarktool AS SSD kwamen de sequentiële leessnelheden uit op gemiddeld 4.109 MB/s, met minima van 3.112 MB/s en pieken van 5.645 MB/s. De sequentiële schrijfsnelheid bleef in AS SSD consistent boven de 4.300 MB/s.
Interessanter is hoe de EVO Plus presteert bij het lezen en schrijven van kleinere bestanden. Hiervoor gebruikten we eveneens de AS SSD-benchmark en analyseerden we de 4K- en 4K-64Thrd-resultaten. ‘4K’ verwijst in dit geval niet naar resolutie, maar naar bestandsgrootte: 4.096 bytes. Het verwerken van zulke kleine bestanden vormt een grotere uitdaging voor SSD’s en weerspiegelt beter hoe opslagmedia in de praktijk worden gebruikt. Bij het surfen op het web of tijdens gaming worden immers continu kleine bestanden verwerkt.
Bij het lezen van 4K-bestanden noteerden we in AS SSD een gemiddelde snelheid van 66,92 MB/s. Ter vergelijking: de 990 Pro presteert op dit vlak iets beter en haalt snelheden tot 80 MB/s. Bij 4K-schrijftesten kwam de 990 EVO Plus uit op gemiddeld 225,31 MB/s, vergelijkbaar met de prestaties van de 990 Pro. In de 4K-64Thrd-testen loopt de 990 Pro iets verder uit. De leesscore van de 990 EVO Plus blijft met gemiddeld 2.670,09 MB/s nog steeds indrukwekkend en de schrijfsnelheid van 3.163,25 MB/s biedt meer dan voldoende snelheid voor intensief pc-gebruik, maar Samsungs Pro-SSD doet het simpelweg net iets beter.
Het ontbreken van DRAM-cache kan voor veeleisende gebruikers wel een bottleneck zijn. We merkten op dat de prestaties van de SSD na meerdere benchmarks in AS SSD aanzienlijk afnamen. Na een afkoelperiode van 30 minuten herstelden de scores zich grotendeels. Als je continu met zware bestanden werkt, loop je daar mogelijk wel tegenaan met de 990 EVO Plus, terwijl de 990 Pro dit dankzij de aanwezigheid van DRAM-cache beter kan opvangen.
Conclusie
SSD’s van de Zuid-Koreaanse technologiereus behoren nog steeds tot de absolute top van het assortiment. Wat betreft de prijs-prestatieverhouding presteert de 990 EVO Plus (2 TB) uitstekend: hij is bijna net zo snel als de 990 Pro, maar toch enkele tientjes goedkoper. Daarnaast is hij aanzienlijk sneller dan de 990 EVO die hij vervangt. Het ontbreken van cachegeheugen is een nadeel, maar dit valt vooral op bij de meest intensieve taken. Wie van plan is om voortdurend grote hoeveelheden data naar de SSD te schrijven, doet er goed aan om de 990 Pro te overwegen. Voor de meeste gebruikers, die vooral snelheid zoeken, is de EVO Plus echter een topklasse-SSD.
Het is wel belangrijk om jezelf af te vragen waarvoor je de SSD zal gebruiken. De 990 EVO Plus is ongekend snel, maar dat biedt weinig meerwaarde als je voornamelijk werkt in Word-documenten of webpagina’s opent. Voor dergelijke taken is een SSD als de SK Hynix Platinum P41 een prima alternatief, dat je al kan aanschaffen voor minder dan 130 euro.
Amazon.com.be
