Linux Tails: het OS waarmee Snowden de NSA te slim af was

Klokkenluider en internetheld Edward Snowden weet als geen ander dat de NSA overal ogen en oren heeft.

Voor hij wereldwijde bekendheid verwierf met het blootgeven van de Amerikaanse spionageschandalen, wist Snowden dat hij een methode moest vinden om veilig met journalisten te communiceren. Als de inlichtingendienst lucht kreeg van zijn plan om op grote schaal vertrouwelijke informatie te lekken zouden ze hem stoppen, desnoods met dodelijk geweld.

[download_file]

Dat de Windowsdesktop thuis niet de beste weg biedt om vertrouwelijke informatie te lekken behoeft geen uitleg. Edward Snowden had een anonieme internetverbinding nodig, die hij via een beveiligd besturingssysteem kon benutten op een computer die niet van hem was. Gelukkig voor hem, en voor de rest van de privacyminnende wereld, bestond zo’n OS al: Linux Tails.

[related_article id=”160534″]

Staart

Het wordt niet anoniemer dan Tails. Tails is een Linuxdistributie net als Ubuntu of Mint, met een erg specifiek doel: jouw online anonimiteit beschermen. Het besturingssysteem is gratis te downloaden en te gebruiken, en hoeft niet op een computer geïnstalleerd te worden. Tails draait zo vanaf een USB-stick, SD-kaart of dvd.

De Linuxdistributie is speciaal geconfigureerd om optimaal met het Tornetwerk te werken. Alle verbindingen die je vanuit het besturingssysteem aangaat verlopen via Tor. Als je toch een applicatie activeert die stiekem via de gewone weg online wil, dan zal het OS die verbinding tegenhouden.

Omdat je Tails eenvoudig op een stickje kunt zetten, kun je het overal gebruiken. Het besturingssysteem werkt op elke computer en laat geen sporen na. Wanneer je met je USB-stick wegstapt van een Windows-pc zal de volgende gebruiker gewoon in Windows terechtkomen alsof er niets aan de hand was.

Dat maakt Tails een ideaal Linuxbesturingssysteem om eens te testen. De stap is erg klein, je hoeft niet liggen klungelen met een dualboot of virtuele machine.

Aan de slag

Om te starten heb je een USB-stick met minstens 1 GB aan vrije ruimte nodig, het Tailsbestand, en een kleine tool: de Universal USB Installer. Dat programma is nodig om Tails op de stick te plaatsen. De Universal USB Installer kan je hier downloaden, net als een torrentbestand om Tails binnen te halen. Wil je niet met torrents werken, dan kan je het bestand via deze website downloaden. (Opgelet: het Tailsbestand is bijna één gigabyte groot.)

Download eerst Tails en voer dan USB Installer uit. Op het eerste scherm moet je Tails uit de lijst kiezen, en dan via Browse het Tails Imagebestand selecteren. Vervolgens selecteer je de USB-schijf waarop je het OS wil plaatsen, en klik je op Create.

Het is erg belangrijk dat je zeker je USB-stick kiest, en de USB Installer niet gebruikt op je harde schijf. Dat laatste zal je Windows-installatie om zeep helpen. Een dialoogvenster waarschuwt je hiervoor. De installatie duurt even.

Bios

Zodra je USB-stick klaar is, kan je ermee aan de slag. Tails start vanzelf op. Als dat niet gebeurt, kan het zijn dat jouw pc niet gaat zoeken naar een alternatief besturingssysteem op USB, en rechtstreeks Windows kiest. Dat is eenvoudig te verhelpen, al zal je even in je BIOS moeten rondneuzen.

Helemaal in het begin, bij het opstarten van je pc, zal er staan welke toets je moet indrukken om het BIOS te openen. Daar zoek je naar Boot, en zorg je via Boot Priority dat je pc eerst van externe toestellen zoals USB opstart, en dan pas via de primaire harde schijf. Kijk ook even of de Boot Mode als Legacy staat ingesteld. Staat er UEFI, dan verander je dat even. Om nadien opnieuw Windows te gebruiken zal je die instelling moeten herstellen. De bootvolgorde hoef je niet te veranderen.

Tails laadt even en schotelt je dan een venster met enkele opties voor. Helemaal onder aan het scherm kies je de taal. Nederlands is niet beschikbaar als systeemtaal, maar onderaan kan je wel het Belgische toetsenbord instellen.

Camouflage

Omdat we Tails eens grondig zullen bekijken kies je in het dialoogvenster voor extra opties. Daar moet je een wachtwoord ingeven voor beheertaken. De tweede optie is om Tails te camoufleren. Voor wie over je schouder meekijkt zal het OS eruitzien als Windows XP. Ook voor de kersverse Linuxgebruiker is dit een leuke optie. De interface zal vertrouwd overkomen. Voor deze tutorial vink ik de camouflage-instelling aan.

Via de derde optie maskeer je het mac-adres van je systeem, zodat je locatie moeilijker kan worden getraceerd. Bij Network configuration kan je normaal gezien de eerste optie kiezen, tenzij in landen als China, of wanneer je zelf extra veiligheidsmaatregelen op je netwerk inbouwde.

Klik op Log in en wees verwonderd als Windows XP schijnbaar uit de assen herrijst. Het eerste wat je wil doen, is verbinden met het internet. Rechtsonder vind je het vertrouwde netwerkpictogram. Zodra je verbonden bent met het net beveiligt Tails je internetverbinding via Tor. Dat kan even duren. Je bent veilig wanneer rechtsonder op je taakbalk een groen ajuintje verschijnt.

Surfen doe je via de Tor Browser, die voor de gelegenheid in een Internet Explorer-jasje is gestoken. Omdat je online gaat over het Tor-netwerk zal de internetsnelheid iets lager liggen, maar daar staat tegenover dat je anoniem bent.

Als anonimiteit even geen prioriteit is, kan je gebruikmaken van de alternatieve Unsafe Web Browser. Die is zogezegd onveilig omdat hij niet via Tor gaat, en werkt dus iets sneller dan de Torbrowser.

Software

De File Browser van Tails werkt bijna helemaal zoals de vertrouwde Windowsverkenner. Je zult er snel mee uit de voeten kunnen. Hoewel de Linuxdistributie op een stickje draait, is ze uitgerust met heel wat nuttige software. Voor dagdagelijks gebruik zal je je dus niet snel belemmerd voelen in je mogelijkheden.

Via Tails heb je toegang tot een aantal geluidsbewerkingstools zoals Audacity, en ook een videospeler is voorzien. Wie productief wil zijn kan de ingebouwde Officesuite gebruiken: de Linuxversie van OpenOffice. Een emailclient is voorzien in de vorm van Claws Mail. Dat programma werkt net als Outlook via POP of IMAP. Voor ervaren Linuxgebruikers is er natuurlijk ook een terminal voorzien.

Ik testte Tails op een Sony Vaio Multi Touch. Het OS herkende vlot toetsenbord en muis en het beeldscherm verscheen meteen in de juiste resolutie. Tot mijn verbazing werkte ook het aanraakscherm perfect.

Afsluiten

De Linuxpuristen hoeven Tails natuurlijk niet in camouflagemodus te gebruiken. Het gewone uiterlijk van het OS ziet eruit als een klassieke en eenvoudige Linuxdistributie. De functionaliteit is uiteraard dezelfde als met de XP-vormgeving.

De afsluitknop van Tails zit een beetje verstopt. Via start klik je op systeem, en daar vind je Power Off onder Administration. Bij het afsluiten wist het besturingssysteem standaard al je sporen. Aangemaakte en eventueel opgeslagen bestanden zullen dus van de computer waarop je werkt verdwijnen.

Je kan ook gewoon de USB-stick uit het systeem halen. Tails zal automatisch volledig afsluiten en het wisproces uitvoeren. Ideaal voor wanneer de NSA-agenten om de hoek komen piepen.