Rusland zet Twitter een hak: een geoorloofde ingreep van Moskou?

Rusland heeft de oorlog verklaard aan de Big Tech. Het begon met het aanspannen van een rechtszaak tegen vijf technologiebedrijven: Google, Facebook, Twitter, TikTok en berichtenapplicatie Telegram. Volgens de Russische overheid doen de bedrijven te weinig inspanningen om de verspreiding van illegale content tegen te gaan. De Russische rechtbank moet op 2 april beoordelen of er voldoende grond is om de techbedrijven boetes op te leggen.

Maar in het specifieke geval van Twitter vond Moskou een boete duidelijk niet voldoende. Gisteren besloot de Russische overheid om drastischer in te grijpen tegen het socialmediaplatform. De laadsnelheden van de website en app zijn serieus vertraagd en de diensten nog maar beperkt beschikbaar. Rusland gaf ook een duidelijke waarschuwing aan het adres van het Amerikaanse bedrijf: doet Twitter niets aan zijn contentbeleid, dan zal de applicatie verbannen worden voor Russische gebruikers. En als Moskou zoiets zegt, is dat vaak geen blufpoker.

Waarom onderneemt Rusland actie?

De vete tussen Rusland en Twitter gaat al enkele jaren terug. De maatregel werd genomen omdat Twitter herhaaldelijke waarschuwingen van de Russische mediawaakhond Roskomnadzor zou genegeerd hebben. Sinds 2017 bracht het staatsorgaan naar verluidt al 28.000 klachten over illegale content binnen bij het Amerikaanse bedrijf. De noemer ‘illegale content’ mag je hier heel breed nemen, al zouden de meeste klachten gaan over posts rond het aansporen van minderjarigen tot zelfmoord, kinderpornografie en drugsgebruik. Content waarvan Twitter expliciet stelt in de huisregels dat het niet welkom is. Als Twitter niets onderneemt, doet de Russische regering het maar zelf.

Achter die gedachte kunnen we ons scharen, ware het niet dat er in deze case wellicht politieke motieven meespelen. In december stemde het Russische parlement een motie die de regering meer macht geeft om in te grijpen tegen Amerikaanse technologiebedrijven die in het land actief zijn. Antitrust, ze kennen het ook in Rusland. Maar de inzet is anders. Moskou is ervan overtuigd dat Twitter & co de oppositie steunen en Russische mediakanalen benadelen. Twitter heeft in het verleden al verschillende keren bij posts van nieuwsuitgevers labels geplaatst met de waarschuwing dat zij ‘staatsmedia’ zijn. Daarmee heeft Twitter zich niet populair gemaakt in Moskou.

Politieke onrust

Niet geheel toevallig grijpt Rusland in tegen Twitter tijdens een periode van politieke onrust. De regering en de oppositie zijn letterlijk en figuurlijk slaags geraakt over de arrestatie van Alexei Navalny begin februari. De advocaat vormt al jaren het gezicht en de stem van het verzet tegen het bewind van president Vladimir Poetin. De vete kreeg in augustus bijna een fatale afloop toen Navalny vergiftigd werd met het zenuwgas Novichok. Hij herstelde en beschuldigde Poetin openlijk achter de aanslag te zitten. Die beschuldigingen leverden hem uiteindelijk een gevangenisstraf op. De aanhang van Navalny kwam wekenlang op straat; politie en betogers waren niet bepaald vriendelijk voor elkaar.

Ook op Twitter werd veel gesproken over de arrestatie en het platform werd daarbij als katalysator gebruikt om protestacties op poten te zetten. Amper drie procent van de volledige bevolking van Rusland (die in zijn geheel uit ongeveer 146 miljoen mensen bestaat) is actief op Twitter, maar dat zijn over het algemeen wel tegenstanders van Poetin. Via Twitter konden heel snel duizenden Russen worden gemobiliseerd om de handschoen op te nemen.

Twee vliegen in één klap

Het hoeft dus niet te verbazen dat de regering van Poetin Twitter als een ‘oppositieplatform’ beschouwt. Door Twitter te beperken, hopen ze ook die oppositie weer even te mond snoeren en de heisa te laten bekoelen. Poetin moet het ook allemaal niet zo hebben van die sociale media. Hij gebruikt ze zelf niet en zou ook liefst zijn bevolking zo weinig mogelijk gebruik zien maken van Amerikaanse technologie. Ook Telegram, nochtans een Russische uitvinding, hoeft maar op weinig gratie van de president te rekenen. In die context gaat het natuurlijk niet meer om het beschermen van minderjarigen op sociale media, maar om politieke censuur. Soms is de lijn zeer dun.

Wat denk jij over deze ingreep van Rusland? Wij horen graag jouw mening! Laat een reactie achter onderaan dit artikel.