AMD lanceert Ryzen 7: is het einde van het Intel-tijdperk nabij?

AMD’s comeback in cpu-land gebeurt met de Zen-architectuur. De eerste incarnatie van die splinternieuwe 14 nm-processorarchitectuur zijn AMD’s high end Ryzen-chips voor gamers en enthousiastelingen. De eerste Ryzen-chips die verschijnen schuilen onder de Ryzen 7-noemer. Doet het cijfer 7 een belletje rinkelen? Dat is geen toeval. AMD gaat met volle overtuiging achter de Core i7 line-up van Intel aan.

Er verschijnen in eerste instantie drie Ryzen 7-processors. De Ryzen 7-1800X, de Ryzen 7-1700X en de Ryzen 7-1700. De drie chips hebben acht rekenkernen en 16 threads. Alle drie zijn ze ontgrendeld en kunnen ze overklokt worden. De Ryzen 7-1800X is de krachtigste uit de line-up. De cpu heeft een basisklokfrequentie van 3,6 GHz met een boostfrequentie van 4 GHz aan een TDP van 95 watt.

De techniek

Alle Ryzen-chips zijn uitgerust met een aantal technische snufjes. Dankzij Precision Boost kunnen de chips hun kloksnelheid aanpassen in trapjes van 25 MHz. De basisklokfrequentie is altijd haalbaar, de boostfrequentie is haalbaar voor kortere tijd. Iedere Ryzen-chip is daarenboven nog uitgerust met Extended Frequency Range. Die XFR laat de chip toe om de frequentie tot boven de boostsnelheid op te krikken wanneer moederbord en koeling dat toelaten. X-chips hebben 200 MHz gegarandeerde XFR-ruimte en kunnen dus 200 MHz boven hun boostfrequentie halen wanneer je investeert in een flinke koeling. De Ryzen 7-1700 heeft ook XFR aan boord maar de marge boven de geadverteerde boostfrequentie is beperkt tot 100 MHz.

Dat verschil in XFR-marge is meteen het enige relevante verschil tussen de Ryzen 7-1700X en de gewone 1700. De chips rollen van dezelfde band, waarna ze getest worden. De exemplaren die de hoge XFR-frequentie aankunnen krijgen een X-label, de anderen niet. Dat is slim gezien van AMD, dat zo de yield van één Ryzen 7-1700(X)-wafer optimaal houdt. Intel doet iets gelijkaardig met sommige chips waarbij de beste exemplaren een hogere kloksnelheid en een ander typenummer meekrijgen.

Alle Ryzen-chips passen in de nieuwe AM4-socket die AMD tot minstens 2020 wil ondersteunen. Voor die socket bestaan er drie verschillende chipsets. Die geven moederbordfabrikanten de optie om een onderscheid te maken tussen eenvoudige bordjes waarmee je niet kan overklokken en duurdere premium-borden met tal van functies voor enthousiastelingen in verwerkt.

Wat we écht over Ryzen 7 willen weten, zijn natuurlijk de prestaties. We hadden je vandaag graag getrakteerd op onze eigen testscores van de Ryzen 7-1800X, maar door een probleem tijdens de verzending heeft het reviewexemplaar de redactie niet tijdig bereikt. Volgende week gaan we aan de slag met Ryzen 7-1700X maar in afwachting analyseren we de capaciteiten van de nieuwe chips aan de hand van de testresultaten van AMD zelf. Onze inschatting is dat AMD eerlijke tests heeft uitgevoerd, maar houd in je achterhoofd dat onderstaande scores niet onafhankelijk zijn.

Intel vs AMD

Met de frequentie beperkt tot 3,5 GHz is de Ryzen 1800X-cpu competitief met Intels processors wanneer we naar de prestaties van één enkele thread kijken. Een Core i7-6900K scoort op de CineBench-test 2,7 procent beter dan de AMD-processor. AMD bouwt zijn introductie op rond de vergelijking van de Ryzen 7-1800X met die Intel Core i7-6900K. Terecht: de Intelchip is met zijn acht kernen en zestien threads het meest vergelijkbaar met de nieuwe AMD-processor.

De Intelchip heeft standaard echter een iets lagere kloksnelheid: 3,2 GHz met een boost naar 3,7 GHz. Dat zou de vergelijking met de op papier iets krachtigere Ryzen niet helemaal eerlijk maken, moest Intel geen adviesprijs van 1.089 dollar vragen voor die chip. AMD is tevreden met 499 dollar voor Ryzen 7-1800X. We gaan dan ook graag mee in de vergelijking die AMD voorstelt.

Sneller en zuiniger

Single Thread-prestaties op een vaste kloksnelheid zijn interessant maar niet representatief voor echte prestaties. De POV-Ray-rendertest is in dat opzicht boeiender. We zien dat Ryzen niet alleen consequent beter scoort dan Intel maar dat de chip bovendien minder stroom verbruikt in relatie met die prestaties. Dat is bijzonder belangrijk: AMD-chips deden de laatste jaren dubbel dienst als inefficiënte kachels. Met Ryzen lijkt dat probleem compleet van de baan.

SPECviewperf is een zware workstationtest waarbij een computer tal van vooraf bepaalde taken moet verzetten. Denk aan zware berekeningen in financiële programma’s, het weergeven van complexe CAD-tekeningen… De test is sinds jaar en dag een standaard in de industrie en kan niet aangepast worden om bedrieglijke resultaten te geven. Bovendien geeft SPECviewperf een goede indicatie van de capaciteiten van een systeem in professionele situaties.

In een gelijkaardig systeem scoort Ryzen 7-1800X over de ganse lijn beter dan of gelijkaardig de Core i7-6900K van Intel. Opnieuw verbruikte de chip minder stroom dan het exemplaar van Intel tijdens de test. AMD claimt het verbruik gewoon aan het stopcontact gemeten te hebben voor het hele testsysteem.

Altijd goedkoper

De Handbrake-benchmark is een andere populaire test voor het benchmarken van processors. Met Handbrake wordt een video geconverteerd van één formaat naar een ander. AMD toont een eigen Handbrake-benchmark waarin de Ryzen 7-1700X het opneemt tegen Intels Core i7-6800K. Theoretisch is die vergelijking niet helemaal eerlijk: de Ryzen-chip heeft net als de 1800X 16 threads terwijl de Intel-concurrent het met zes kernen en twaalf threads moet doen. De prijs rechtvaardigt de vergelijking wel: AMD’s processor krijgt een adviesprijs van 399 dollar mee, Intel wil 434 dollar voor zijn chip.

Ondanks de iets hogere adviesprijs zien we dat Ryzen 7-1700X beter scoort dan de Intelprocessor en opnieuw zuiniger is.

Als we de tests van AMD mogen geloven, valt de chipbouwer Intel aan op drie fronten. Ryzen 7 is krachtiger, goedkoper én zuiniger dan vergelijkbare Intelchips. De rode concurrent van Intel is duidelijk: “Er is geen enkele reden om als enthousiasteling niet voor een Ryzen 7 chip te kiezen.” James Prior, productmanager bij AMD, noemt de prijsstrategie van Intels high end-chips als kers op de taart net niet letterlijk misdadig.

Ryzen of Core?

Op het eerste zicht geeft AMD Intel een regelrechte pandoering in het high end-spectrum van de cpu-markt. Ryzen 7 is gericht op een niche maar die niche is belangrijk. Gamers en enthousiastelingen zijn traditioneel bereid een flinke premium te betalen om het beste van het beste in hun desktop te proppen. AMD toont nu doodleuk dat die meerprijs helemaal niet nodig is en biedt ter illustratie snellere en zuinigere chips aan een scherpere prijs.

We zijn voorzichtig omdat we Ryzen op dit moment nog niet zelf hebben getest maar we zijn geneigd AMD te volgen: er is momenteel geen reden om 1.000 euro aan een octacoreprocessor van Intel te geven als je weet dat AMD een snellere chip voor minder geld aanbiedt. Hetzelfde gaat op voor de Ryzen 7-1700X. Het prijsverschil met Intels hexacoreprocessor is minder groot maar het prestatieverschil in het voordeel van Ryzen is dan weer significanter. Over de Ryzen 7-1700 kunnen we ons nog niet uitspreken maar een trend lijkt gezet.

Ryzen 7 is nog maar het eerste schot in wat een heus AMD-offensief belooft te worden. De Ryzen line-up zal nog uitgebreid worden met midrange-chips, er komen low-end processors en voor de laptop werkt AMD aan APU’s (cpu’s met ingebouwde graphics). Als AMD in al die categorieën met dezelfde overtuiging innoveert en een even agressieve prijsstrategie hanteert, gaat een stagnerend Intel het nog moeilijk krijgen.

De Ryzen 7-cpu’s zijn vanaf vandaag beschikbaar.