Hoe goed werkt Coronalert? “Te weinig data om app te evalueren”

Coronalert lanceerde op 30 september met hoge verwachtingen. De applicatie zou nuttige informatie aanleveren om besmettingshaarden sneller op te sporen en terug te dringen. Dat alles voor een snellere terugkeer naar het ‘normale leven’. De Belgische overheid investeerde meer dan 1 miljoen euro in de app, bijna 3 miljoen Belgen downloadden de applicatie plichtsbewust op hun smartphone.

Maar hoe goed werkt Coronalert nu echt? Daar zijn de meningen zeer over verdeeld. Critici hebben de applicatie al als een gemiste kans omschreven. Een onderzoek gepubliceerd door een onafhankelijk onderzoeksjournalistiekbureau The Investigative Desk laat de antwoord op de vraag in het midden. Voor het onderzoek werkten journalisten uit België (Tim Verheyden en Dorien Vanmeldert van VRTNWS), Nederland, Frankrijk en Duitsland samen om de effectiviteit van de corona-apps uit meer dan 20 Europese landen te evalueren. Conclusie van het onderzoek: er is te weinig data om dit al te kunnen meten.

Coronalert: twee struikelblokken

1. Lage gebruikscijfers

De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat in de meeste Europese landen slechts een klein aandeel van de bevolking hun corona-app downloadde. In België is dat 24% of 30% van de bevolking met een smartphone. Ierland is het enige land in de EU waar meer dan de helft van de bevolking de app downloadde. Er is onder wetenschappers veel discussie hoe groot het percentage gebruikers moet zijn om een corona-app succesvol te maken.

Maar er bestaat nog een grote kloof tussen het aantal downloads en het aantal mensen die de apps gebruiken waar ze voor dienen. Download je de app maar laat je je bluetooth uitstaan om batterij te besparen, dan heeft het niet veel zin. In België blijkt ook maar 3-4% van de gebruikers hun testresultaat in te geven. Dat was lang een gevolg van een beperkte ondersteuning door oudere iPhones en een ingewikkelde procedure, maar het opheffen van die barrières heeft het percentage actieve gebruikers niet kunnen opkrikken. Dat probleem doet zich over heel Europa voor. Finland is een uitzondering waar minstens 20% van de gebruikers hun testresultaten ingeeft.

2. Privacy

Privacy is al voor de lancering van Coronalert één van de grootste struikelblokken bij het ontwikkelen van de applicatie. Hoeveel privacy wil de burger opgeven voor het ‘algemeen belang’? België koos om een hoge graad van privacy in te bouwen om het gevoel bij burgers weg te nemen dat het een controle-applicatie zou zijn. Alle data is volledig anoniem. De contacten worden geregistreerd met geanonimiseerde bluetoothsleutels en de overheid vraagt geen gebruiksdata op bij Apple en Google. Een keuze waar privacy-experts achter staan, maar het maakt het moeilijk om te weten hoe actief de applicatie door Belgen gebruikt wordt. Zo weten we niet of iemand die een test laat afnemen dat doet na een notificatie van de app. Volgens experten heeft de Belgische overheid hier nog meer manoeuvreerruimte in zonder dat ze de GDPR-wetgeving zouden schenden.

Hoe goed werkt Coronalert?

Bijna 8 maanden na de lancering bestaat daar nog geen sluitend antwoord op, omdat de overheid dit ook gewoon zelf niet weet. De meest optimistische voorspellingen luiden dat met de app een paar tienduizend besmettingen en paar honderd overlijdens zijn voorkomen. Die voorspellingen gebeuren dan op basis van een gelijkaardige Britse studie, dus de vergelijking gaat ook niet helemaal op. Er klinken veel klachten over de nauwkeurigheid van contactregistraties en laattijdigheid van testresultaten in de app. Toch blijft voorzitter van het Interfederaal Comité Testing & Tracing Karin Moykens geloven in de meerwaarde die Coronalert kan bieden in de strijd tegen het coronavirus.

Heb jij Coronalert gedownload? Gebruik je de app actief? En waarom wel/niet? Deel ons je ervaringen in de reacties. Meer informatie over de methodologie en de resultaten van het onderzoek lees je bij The Investigative Desk en VRTNWS.