26 juni 2021 11:00

35 jaar Microsoft Windows: van Windows 1 tot Windows 11

Het is inmiddels al 35 jaar geleden dat Microsoft Windows het levenslicht zag. Een terugblik op de rijke geschiedenis van Windows.

We moeten er geen doekjes om winden: Microsoft Windows is het meest succesvolle besturingssysteem aller tijden, zeker voor computers. Volgens de officiële cijfers die Microsoft zelf bijhoudt, zouden vandaag meer dan 1 miljard computers draaien op Windows 10. En daar mag je dan nog enkele miljoenen computers bijtellen die de overstap naar Windows 10 nog niet gemaakt hebben en nog steunen op oudere versies zoals Windows 7 en 8. Daarmee troeft Windows haar concurrentie met gemak af. MacOS, het besturingssysteem ontwikkeld door Apple, heeft ongeveer 100 miljoen gebruikers. De pinguïn van Linux haalt ook net meer dan 100 miljoen gebruikers (als we enkel de pc-markt meetellen).

Natuurlijk was Windows lang niet altijd zo groot. Net als de grootste uitvindingen van de digitale eeuw is het begonnen als een experimenteel project van geniale computeringenieurs. In dit dossier blikken we terug op de lange geschiedenis van Windows.

De oprichting van Microsoft

De geboorte van Windows is natuurlijk onlosmakelijk verbonden met het ontstaan van Microsoft. Toch gaat die Windows met een tiental jaar vooraf. Op 4 april 1975 wordt het bedrijf Microsoft ingeschreven door Bill Gates en Paul Allen. De eerste krijgt de positie van CEO, een positie die Gates uiteindelijk 25 jaar lang zal bekleden. In 1980 lanceert het nieuwe softwarebedrijf haar eerste besturingssysteem. Niet Windows, maar Xenix. Een jaar later volgt MS-DOS, een van de eerste besturingssystemen voor personal computers. Met die lancering groeit Microsoft al heel snel naar de top van de softwaremarkt.

Tot een eerste versie van Windows is het wachten tot 20 november 1985, op die dag verschijnt Microsoft Windows 1. Windows was een uitbreiding van MS-DOS, al steunde het voor die tijd opvallend veel op het gebruik van een computermuis. Het systeem kwam ook met een eerste primitieve game Reversi. In 1987 volgt dan Windows 2. Nieuwigheden in deze versie waren de mogelijkheid om vensters over elkaar te plaatsen, in- en uitzoomen en het configuratiescherm. Microsoft lanceert ook een eerste versie van Word en Excel.

Versie Windows 3 wordt de commerciële doorbraak van Windows toegeschreven. Dit is de eerste versie die meer dan 10 miljoen keer werd verkocht, meer dan Apples Macintosh. Microsoft verbetert het multitasken en de interface was veel kleurrijker, maar Windows 3 wordt vooral herinnerd door de game Solitaire (in onze streken gekend onder de naam Patience). Update 3.1 introduceert het even legendarische Mijnenveger.

Het internet en de sprong naar de consumentenmarkt

Ondertussen zitten we al in 1995. De wereld maakt in dat jaar kennis met het world wide web. In hetzelfde jaar maken we ook kennis met Windows 95. Windows 95 was een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van het besturingssysteem. Eerst en vooral door de introductie van Internet Explorer, een browser die Microsoft zelf ontwikkelde (en in 2022 definitief zal stopzetten). Bij de eerste lancering moest de browser nog via een Plus!-pakket aangekocht worden, bij latere updates was de browser wel als standaard geïnstalleerd. Windows 95 maakte de overstap naar 32-bit, en introduceerde het Start-menu en taakbalk onderaan die we vandaag nog steeds terugzien. Windows 98 bouwde verder op 95 en voegde USB-ondersteuning toe, naast nieuwe applicaties zoals Outlook en Windows Media Player. De laatste MS-DOS gebaseerde Windows-versie was Windows ME, maar die versie staat bekend als één van de minst performante die Microsoft uitbracht.

Op dat moment had Microsoft ook al Windows 2000 uitgerold. Windows 2000 was het begin van een nieuwe koers die Microsoft insloeg. Windows was tot dan altijd bestemd voor de professionele markt, maar Windows 2000 legde de basis voor Windows XP. XP lanceerde in 2001 en was het eerste besturingssysteem dat ook naar de particuliere markt werd gebracht. Veel features van oudere versies krijgen een visuele make-over en werden gebruiksvriendelijker gemaakt voor de technisch minder onderlegde consument. En met succes. Windows XP is tot op heden de versie die het het langst heeft kunnen uitzingen: ondersteuning werd pas in april 2014 stopgezet. Op dat moment draaiden wereldwijd nog 430 miljoen computers op Windows XP. Het pijnpunt van XP was wel de beveiliging. Computers met het besturingssysteem vielen regelmatig ten prooi aan hackers. Vooral Internet Explorer bleek een speeltuin voor cybercriminelen te zijn.

Het lange succes van Windows XP betekent dat latere edities niet zo succesvol waren. Dat kan zeker gezegd worden over Windows Vista dat in 2007 gelanceerd werd. De focus lag bij deze update op beveiliging, maar gebruikers ergerden zich vooral aan de vele bugs en de voortdurende permissie die ze via het accountcontrolemenu moesten vragen om apps te kunnen gebruiken. Veel XP-gebruikers lieten Vista dan ook volledig links liggen en wachtten op de release van Windows 7 in 2009. Die update loste alle problemen van Vista op en was in zijn geheel veel sneller en stabieler. Microsoft belandde wel in een juridisch opstootje met de Europese Unie omwille van het pushen van Internet Explorer als standaardbrowser.

Windows 8 dat in 2012 verscheen, zagen veel gebruikers dan opnieuw als een stapje terug. Apple had met de release van de iPhone en iPad touchscreens ‘hot’ gemaakt, en Windows probeerde op deze trend in te spelen. Microsoft had zelf ook de eerste Surface uitgebracht. Windows 8 had veel features die toegespitst waren op het gebruik van touchscreens. Zo werd de klassieke Start-knop verwijderd voor een interactief startscherm (update 8.1 bracht deze al terug). Die mayonaise pakte niet helemaal op de desktop en veel gebruikers vonden de switch naar touch dan ook net iets te geforceerd.

Windows 10

Hoe is het vandaag de dag met Windows? Hoogstwaarschijnlijk draait jouw computer of laptop op Windows 10. Is dat nog niet het geval, dan kan je de update best snel uitvoeren want ondersteuning voor Windows 7 en 8 is sinds begin dit jaar stopgezet. Er werd gekozen om de opvolger van Windows 8 niet Windows 9 te noemen omdat dit in zoekopdrachten verwarring zou kunnen veroorzaken met 95 en 98.

Windows 10 doet het beter dan haar voorgangers, maar is ook niet zonder mankementen. Microsoft stapte af van de experimentele lay-out van Windows 8, terug naar een klassiekere en vertrouwde interface. Maar Windows 10 heeft natuurlijk ook heel wat nieuwigheden. De browser is niet langer meer Explorer, maar Edge, er is integratie met stemassistent Cortana, apps als Jouw Telefoon koppelen je smartphone en je desktop en veel meer. Windows 10 heeft ook een variant voor Windows Phone, en zelfs de Xbox One en HoloLens draaien op een aangepaste versie van het besturingssysteem. Normaal gezien zou Windows 10 nog een variant krijgen die ontworpen was voor schermen met twee toestellen, maar Windows 10X is er uiteindelijk nooit gekomen. Microsoft had andere plannen, zo bleek niet veel later.

De toekomst: Microsoft Windows 11

Het heeft er jaren naar uitgezien dat Microsoft Windows 10 het eindstation zou zijn voor Windows. Tot CEO Satya Nadella tijdens de conferentie Build 2021 voorzichtig hintte naar een nieuwe generatie van Windows. De geruchtenmolen ging onmiddellijk draaien en toen Microsoft aankondigde dat de ondersteuning voor Windows 10 in 2025 wordt stopgezet, is het slechts kwestie van tijd vooraleer we die nieuwe generatie te zien krijgen.

De nieuwe generatie is nu ook officieel en voor de liefhebbers van een consistente nummering hebben we alvast goed nieuws, want ze heet gewoon Microsoft Windows 11. Windows 11 belooft in de eerste plaats een visuele make-over van de user interface. De taakbalk en het startmenu krijgen een opfrissing om ze overzichtelijker te maken. Ook de Microsoft Store zal onherkenbaar zijn. In de komende maanden zal nog duidelijker worden wat we concreet van Windows 11 mogen verwachten. Alles over Windows 11 lees je in ons overzichtsartikel.