Opinie: Dunne lijn tussen cyberterrorisme en –veiligheid

Lees jij ook de Standaard? Eddy Testelmans, ‘chef van de militaire spionnen’, verkondigde daar doodleuk dat zij optische glasvezelkabels moéten gaan afluisteren, omdat ze anders hopeloos achterlopen ten opzichte van buitenlandse inlichtingendiensten. Kort door de bocht wil dat zeggen dat ze alle dataverkeer in België willen kunnen bespioneren. De Belgische NSA, zeg maar.

Het plan staat momenteel nog in een erg vroege fase, en het klopt dat de Belgische inlichtingendiensten goed gereguleerd en gecontroleerd worden door Comité I en de rechtbanken. Maar dat is allemaal hearsay: we krijgen wel eens rapporten te zien en we horen zeggen dat het in België allemaal nog reuze meevalt, maar wie heeft er weet van wat er achter de schermen gebeurt?

Ik ben absoluut geen complottheoreticus, wel ben ik van mening dat we momenteel razendsnel op een grens afstevenen. Die flinterdunne lijn tussen ‘we doen het voor uw veiligheid’ en ‘we doen het om terroristen te vatten’ komt in zicht. Het verschil tussen beiden lijkt initieel miniem te zijn, want ‘als ze hen vatten, zijn we veilig’. Naarmate die grens verder afgetast wordt, zal echter blijken dat een grensoverschrijdende actie een one-way ticket is. Dergelijke overgangen gebeuren zo geleidelijk dat we pas merken dat er iets mis is, wanneer het rijkelijk te laat is.

Ik ben ook geen doemdenker, wel wil ik Prins Laurent parafraseren wanneer hij zegt dat we moeten oppassen dat technologie ons niet voorbij holt. Technologische vernieuwing is niet bedoeld om ons tegen te werken, maar om ons vooruit te helpen. Tot de robots ons Matrix-gewijs zullen aanvallen, moeten we onze medemens in de gaten houden wanneer die technologie ter hand neemt. Zeker wanneer die dat doet onder het mom van staatsveiligheid.

Gesubsidieerde overheidsmachine

Ik herinner me namelijk de periode nog toen het NSA-schandaal uitbrak. Iedereen schreeuwde moord en brand. President Barack Obama ging de schelmen beteugelen en hen binnen de lijntjes doen kleuren. Europese staatshoofden reageerden uiterst verontwaardigd toen zij vernamen dat ze bespioneerd werden. En wat met Belgacom?

We zijn nu reeds enkele jaren verder sinds het schandaal uitbrak, en wat is er veranderd? We horen nog elke dag dat de NSA zijn vrolijke gangetje gaat, terwijl de Europese veiligheidsdiensten blijkbaar al jaren dezelfde donkere steeg bevolken. Angela Merkel reageerde verbolgen op de schending van haar privacy, en toch wil ik wedden dat haar diensten hetzelfde spelletje spelen.

Vergeten we vooral ook niet dat internetsecurityspecialisten het erover eens zijn dat de gevaarlijkste malware op onze computers vaak afkomstig is van de zwaar gesubsidieerde overheidsmachine. Die technologie zal slechts enkele maanden, misschien zelfs maar enkele weken, verouderd zijn wanneer die terecht komt bij cybercriminelen die het geschenk natuurlijk dankbaar aannemen.

Hebben we dit nodig?

Ik begrijp dat de Belgische veiligheidsdiensten zich benadeeld voelen ten opzichte van de buitenlandse regimes, maar dat mag geen incentive zijn om moedwillig de privacy van zijn bevolking te schenden. Veiligheid moet er zijn om mensen te beschermen, niet om ‘mee te kunnen met de grote jongens’.

Hebben we dan nood aan een strenger toezicht? Misschien wel. Terrorisme is momenteel weer een actuele dreiging, maar laat het voyeurisme binnen de perken blijven. We noemen George Orwells “1984” met reden een dystopie.