Bijverdienen met stockfotografie

Veel amateurfotografen dromen van een carrière als beroeps. Makkelijk is dat niet, maar sommigen lukt het bij te verdienen met het verkopen van stockfoto"s.

Stockagentschappen verkopen via hun website foto’s aan uitgeverijen, reclamebureaus, bedrijven en iedereen die een bepaald beeld nodig heeft. Na aftrek van de agentschapscommissie krijgt de maker van die foto het geld.

Maar kun je daar rijk mee worden? “Een volledig inkomen eraan verdienen is niet gemakkelijk”, zegt Frenk Kauffman, een voormalige informaticus die drie jaar geleden samen met zijn partner Danielle een fotostudio startte.

[related_article id=”158262″]

“Wij doen vooral studiofotografie voor particulieren, wat trouwens goed gaat. De verkoop van stockbeelden is voor ons een extra.” Een manier om de pieken en dalen van de particulierenmarkt wat af te  vlakken, dus? “Ja, al hebben wij momenteel weinig last van de crisis. Nu piekt studiofotografie, dus zijn we wat minder bezig met stockfotografie. Maar wat op de stockfotosites staat, staat er en verdient geld.”

Professioneel
Op stockfotodiensten zijn het niet alleen fulltimefotografen zoals Frenk die foto’s leveren. “Het is een mix”, zegt productmanager Brian O’Shea van Veer, een poot van het bekende fotoagentschap Corbis. “Sommige bijdragers zijn eerder hobbyfotografen die ’s avonds en in het weekend beelden maken."

"En pas op, ik bedoel met ‘hobby’ niet dat ze minder goed zijn. Er zijn er zeker bij die technisch heel sterk zijn. Het is eerder dat stockfoto’s niet hun primaire inkomstenbron is. Ze verkopen foto’s om hun camera- en lensaankopen te betalen. Maar er zijn ook mensen die met stockfotografie hun brood verdienen. En dat is net het interessante: je kunt heel knappe kwaliteitsfotografie zien van mensen die tijdens de werkuren aan de slag zijn als verpleger of advocaat én van professionele fotografen.”

Niet professioneel bezig zijn met fotografie kan soms zelfs een voordeel zijn en helpen bij het maken van originele beelden, denkt O’Shea: “Hun ‘ander’ leven gaat soms inspiratie leveren. Misschien hebben ze geen toegang tot professionele modellen of locaties en dan werken ze met vrienden of familie, en dat kan authentieker zijn.”

Research
Wat meteen opvalt, is dat de aanpak van Frenk en Danielle heel doordacht is. Ze doen onderzoek naar welke stockfoto’s goed verkopen. “In het begin hebben we wel lukraak zitten schieten, met de hoop dat het goed verkoopt”, zegt Kauffman.

“Daar zitten soms zaken bij waarover je verbaasd bent. We hebben zo’n foto met een dame op een kussen die bijna duizend dollar heeft opgebracht. Vanaf het moment dat je wat onderzoek doet naar wat er qua stockfotografie ontbreekt en wat er goed loopt, creëer je toch meer zekerheden.”

Een slimme aanpak, vindt O’Shea: “Een fotograaf kan inderdaad beter eerst rondkijken naar wat er al beschikbaar is. Zoek op Veer of Corbis naar welke concepten vaak voorkomen en hoe ze in beeld worden gebracht. Kopieer die voorbeelden niet, maar probeer zicht te krijgen op wat stockfotografie is.

"Ik zou bijdragers aanraden om te vertrekken vanuit hun eigen interesses. Dat kan, want uiteindelijk is stockfotografie heel breed, van portretten en landschappen tot abstracte beelden.”

Is het gevaar dan niet dat iedereen massaal op hetzelfde springt? “Dat gevaar bestaat uiteraard,” geeft Kauffman toe, “maar in fotografie is uiteindelijk alles al eens gedaan. Maar neem nu een beeld van een goudvis die van de ene viskom naar de andere vliegt. Die kom je nu duizend keer tegen. Op dat moment moet je echt iets neerzetten dat nog net beter is.

“Het houdt niet op bij de fotografie zelf. Kenwoorden en titels moeten kloppen en daar moet je ook onderzoek naar doen. Het probleem is vervuiling: kenwoorden die eigenlijk niets met de foto te maken hebben. Zo verliest de koper zijn vertrouwen in het agentschap en de fotograaf.”

Belangrijkste tips
Wie besluit foto’s op een site van een stockagentschap te plaatsen, kan het best even controleren of zijn beelden goed genoeg zijn. “Daarom publiceert Veer informatie en gidsen over welke soort stockfoto’s goed in de markt liggen”, zegt O’Shea. “Het zijn wel maar algemene richtlijnen over wat werkt; we spelen niet in op trends of typische verzoeken van opdrachtgevers. "Via Twitter geven we soms wel concrete tips over thema’s die op dat moment goed in de markt liggen.”

Toch heeft de Veer-manager wat aanwijzingen die nuttig kunnen zijn, zeker voor mensen die niet thuis zijn in grafische opmaak of de reclamewereld.

“Er zijn een aantal basiselementen die je bij commerciële fotografie in acht moet nemen. Beelden moeten bijvoorbeeld een boodschap bevatten. Je laat het best ruimte voor tekst of voor andere lay-outelementen zodat het beeld in verschillende soorten opmaken kan passen. Scherpte en de kwaliteit van het beeldbestand zijn eveneens heel belangrijk. En overdrijf niet met de nieuwste en hipste filtereffecten.”

“Maar als er één ding is waarmee een betere fotograaf zich onderscheidt van een beginner, dan is het wel belichting. Je moet niet zwaar investeren in lichtapparatuur, maar slim werken met beschikbaar licht kan een groot verschil maken. Ik wijs mensen graag in de richting van de Strobist-website.”

“Concreet verwachten we van mensen die via Veer foto’s willen verkopen dat ze eerst tien foto’s indienen. Die bekijken we om te zien of ze er echt klaar voor zijn en ze de basiskneepjes kennen. Bijvoorbeeld dat ze aan vrijgaves voor modellen en gebouwen hebben gedacht. We kijken ook naar de metadata om te zien dat er minstens met een reflexcamera wordt gewerkt.”

Op meerdere paarden wedden
Frenk Kauffman beperkt zich niet tot één stockfotodienst. “Momenteel zitten wij bij vijftien verschillende agentschappen, waar we drie- tot vijfduizend foto’s hebben staan. Al een aantal jaren houden we een database bij om te kijken wat de beter verkopende stockfotosites zijn, en daar zit toch wel wat verschil op. Mijn ‘vrij werk’ bijvoorbeeld bestaat uit artistiek naakt en dat doet het niet op alle sites even goed."

Bij stockfotografie is de kloof tussen fotograaf en klant heel groot. Je verdient per foto er ook geen fortuinen mee. “Je doet het niet voor dat kwartje per foto, natuurlijk, maar voor die tienduizend kwartjes. Als je er opeens achter komt dat een foto van je in heel Duitsland hangt als poster van een horrorfilm, dan is dat wel een veel grotere kick dan een kwartje. Alleen: je moet er vaak zelf naar op zoek.

"Soms zoekt een opdrachtgever iets soortgelijks, aan een foto die hij eerder kocht en dan vinden ze je wel. Dat was bijvoorbeeld met de designer van die filmposter het geval. Hij had een foto nodig voor een hoes voor een dvd-film en kwam opnieuw bij ons terecht.”

Authentiek
“99 procent van onze foto’s toont mensen en daar moet je goede afspraken over hebben. Je moet een modelvrijgave hebben. Heel soms doen we een studioshoot waarvan we denken: dit kan verkocht worden, en dan stellen we dat voor aan de klant. Maar dat is eerder de uitzondering dan de regel."

"Wij werken altijd met amateurmodellen”, zegt Kauffman. “Ik vind vaak dat een model met veel ervaring problemen heeft om iets spontaans te doen. Een professioneel model moet je ook betalen, en in dit geval haal je dat er meestal niet uit. Je kunt ook met familie werken als modellen – misschien zul je ze wel wat moeten coachen."

"Het is wel belangrijk dat iedereen die figureert een modelvrijgave tekent en dat er een vrijstelling is voor het gebruik van gebouwen”, suggereert O’Shea.

Tijdloos
O’Shea laat vallen dat beelden er niet gedateerd uit mogen zien. Zodra er een nieuwe iPhone uitkomt, dan maar snel een reeks foto’s maken van dat toestel? “Het is wel wat oppassen met zoiets, want er zijn wel juridische hinderpalen. De partijen die stockfoto’s kopen krijgen een heel flexibele licentie. Dat kan strijdig zijn met de rechten van bijvoorbeeld Apple.

Er is eerder vraag naar beelden waarin meer generische, merkloze technologie voorkomt. Bijvoorbeeld van een koppel dat thuis ontspant met een modern uitziende tablet, zonder dat je echt kunt zien over welk merk het gaat. Bij stockfoto’s draait het minder om een specifiek toestel, maar eerder rond hoe technologie wordt gebruikt.”

Is er dan een soort houdbaarheidsdatum voor stockfotografie? “Het hangt ervan af. Een mooi beeld met een model, zonder verwijzingen naar mode of modegevoelige objecten zoals auto’s, kan lang meegaan. Hetzelfde is waar voor stillevens en abstracte beelden.

Een oude computermonitor kan misschien wel een retrowaarde hebben, maar soms moeten fotografen inderdaad hun fotoaanbod updaten. Het is ook een kwestie van hoe dingen in beeld worden gebracht, zodat bijvoorbeeld een model in focus is en niet het stuk technologie.”