E-lezen interessant voor Vlaamse uitgevers?

Ook in ons land belooft 2010 het jaar van e-reading te worden. Met tablets als de iPad van Apple wordt lezen op een scherm ook interessant om kranten en tijdschriften te lezen. Maar er is nog flink wat werk aan de winkel.

Het eerste e-reading-event van de Lage Landen vond recentelijk plaats in Eindhoven. Op 10 juni komt er wegens het grote succes een editie in Brussel. En morgen levert Apple in de VS zijn eerste iPads, iets wat ook in ons land de nodige aandacht krijgt. Daarmee lijkt e-lezen ook bij ons aan een opmars te kunnen beginnen.

Kinderschoenen
In landen als de VS en Nederland zijn e-lezers, de toestellen waar je elektronische boeken op kunt lezen, al langer populair. Van sommige titels verkoopt de online boekenwinkel Amazon bijvoorbeeld al meer elektronische dan papieren exemplaren.

[related_article id=”152275″]

In Nederland werden er volgens onderzoeksbureau GFK Retail and Technology tot nu toe zo’n 37.000 e-lezers verkocht, waarbij er per toestel gemiddeld slechts drie digitale boeken zouden zijn aangekocht. Maar de belangrijkste Nederlandse online boekenwinkel Bol.com verwacht dit jaar wel zo’n 250.000 tot 400.000 e-boeken te kunnen verkopen.

Voor ons land zijn er nog geen relevante cijfers bekend. Het fenomeen staat bij ons, nog meer dan in andere landen, nog echt in de kinderschoenen. Dit is op zich niet slecht. De Vlaamse boeken-, magazine- en krantensector staat economisch niet enorm sterk, en kan het zich niet veroorloven om zomaar wat te experimenteren. Het is dus beter om in te stappen in een markt die zich al iets beter aan het ontwikkelen is.

Lokaal aanbod
Anderzijds moeten de Vlaamse uitgevers ook niet meer te lang wachten om initiatieven te ontwikkelen en een positie in te nemen. Als ze te lang wachten, zullen grote buitenlandse spelers als Amazon, Apple en Google ook onze markt inpalmen. Voorlopig hebben zij nog te veel werk met de Amerikaanse en grote Europese markten, maar naar verwachting zullen ze in de loop van volgend jaar ook hier met een lokaal aanbod komen.

Als de uitgevers dan niet klaarstaan met een eigen verkoopsmodel, zullen ze gedwongen worden om aan de voorwaarden van de grote spelers te werken. Dat betekent niet alleen dat ze hun producten voor minder interessante tarieven kunnen verkopen, maar vooral dat ze de controle en de klantenbinding kwijt zijn.

Vooral voor de uitgevers van magazines en kranten zou dit laatste een groot probleem zijn. Een belangrijk deel van hun inkomsten komt van advertenties en extra diensten of producten die ze aan hun abonnees kunnen verkopen. Het is nog niet duidelijk welke advertentiemodellen er op e-readers zullen opduiken, maar de meest dominante speler in de keten zal daar ongetwijfeld over beslissen.

Hetzelfde geldt voor de gegevens van abonnees. Als bedrijven als Apple of Amazon abonnementen verkopen in hun onlinewinkels, krijgen de uitgevers daar waarschijnlijk slechts een deel van. Alleen Apple en Amazon beschikken over de klantgegevens en kunnen hem ook andere producten of advertenties op maat aanbieden. Voor de uitgevers valt zo een grote bron van inkomsten weg.

Nog geen concrete plannen
In de boekenbranche hebben de uitgevers goed begrepen dat ze moeten samenwerken. Hun sectororganisatie Boek.be heeft vorig jaar al e-boek.org opgezet als eerste experiment met de verkoop van e-boeken. Boek.be heeft daarnaast nog vergevorderde plannen.

Ook de kranten- en tijdschriftenuitgevers zijn zich bewust van het nieuwe fenomeen, maar ze lijken voorlopig de kat uit de boom te kijken. Een krant als De Tijd heeft enkele jaren geleden wel meegewerkt aan een experiment met een versie op een e-reader, maar momenteel zijn er geen Vlaamse kranten die echt al een versie voor e-readers beschikbaar hebben. Bij de tijdschriftenuitgevers volgen de grote spelers zoals Roularta en Sanoma e-reading wel op de voet, maar ook hier zijn er nog weinig concrete plannen.

Investeren
Het probleem zit vooral bij de enkele tientallen kleinere magazine- en nieuwsuitgevers die Vlaanderen telt. Voor hen biedt e-lezen interessante perspectieven. Dankzij het elektronische formaat kunnen ze hun uitgaven een grote meerwaarde bieden door er interactiviteit en multimedia aan toe te voegen. En omdat de distributie via onlinekiosken een pak makkelijker en goedkoper loopt, krijgen ze een potentieel groter bereik.

Maar e-reading stelt hen ook voor enkele problemen. Om hun elektronische publicatie een meerwaarde te geven, zullen ze niet alleen hun eindproduct maar ook hun werkprocessen moeten aanpassen. Dit vergt flink wat investeringen in studiewerk en automatisering, iets waar de meeste uitgeverijen niet het budget en de mankracht voor hebben.

Daarom zouden ze het onderzoek en de marktverkenning het best collectief aanpakken, zoals Boek.be dat voor de boekensector doet. In Nederland hebben bijvoorbeeld veertig magazine-uitgevers zich verenigd.