Enigma gaat onder de hamer
Een drierotorige versie van de bekende Enigma-codeermachine wordt op 29 september geveild bij Christie"s in Londen.
“Hoewel het aantal overlevende Enigma’s nog steeds in de duizenden ligt, is het toch zeldzaam dat er eentje verkocht wordt”, zegt Christie’s-specialist James Hyslop. “Er zijn veel toestellen gebouwd, maar het overlevingscijfer ligt toch relatief laag.”
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de Enigma het meest geavanceerde toestel in zijn soort; de voorloper van moderne computersystemen. Oorspronkelijk werd de machine na de Eerste Wereldoorlog voor commerciële doeleinden door een Nederlands bedrijf ontwikkeld. Maar het Duitse leger nam de technologie in 1929 al snel over voor militaire doeleinden.
158.000.000.000.000 combinaties
Het toestel gebruikt een complexe serie van uitwisselbare rotors om boodschappen te coderen voordat ze via morsecode worden verzonden. Aan de andere kant van de lijn staat eenzelfde toestel. Wanneer dat dezelfde instellingen heeft – een van de 158 miljoen miljoen combinaties – wordt de boodschap automatisch gedecodeerd.
Het verbijsterende aantal combinaties deed de Duitsers denken dat de Enigma onmogelijk te kraken was, legt Hyslop uit. Vandaar het belang van de machine voor de nazi"s.
De nazi’s wisten echter niet dat een gespecialiseerd groepje mensen in het Engelse Bletchley Park alleen maar bezig was met het kraken van de Enigma. Onder leiding van de Engelse wiskundige Alan Turing maakte een klein leger van cryptografen, taalkundigen, wetenschappers en data-analisten een systeem dat op zijn hoogtepunt wel zesduizend Duitse berichten per dag decodeerde.
“Het belang van de Enigmamachine en de inzet van de mensen in Bletchley Park mag zeker niet worden onderschat”, zegt Simon Greenish, directeur van het Bletchley Park-museum. “Historici hebben altijd erkend dat Bletchley een zeer belangrijke rol speelde in de oorlog, en dat deze mensen de oorlog met twee jaar hebben ingekort. Recent zijn er zelfs beweringen dat de mensen van Bletchley Park de oorlog hebben gewonnen.”
Een vitale rol
Greenish voegt toe dat de ongelooflijke inzet van het team en de informatie die zij verzamelden een vitale rol heeft gespeeld in veldslagen als D-Day, de Russische en Noord-Afrikaanse campagne en de slag om de Atlantische Oceaan.
Maar volgens Hyslop gaat de gewichtigheid van de machine veel verder dan haar bijdrage aan de Tweede Wereldoorlog. De technologische complexiteit maakt het een zeer gewild object voor verzamelaars van ‘vroege wetenschap’, wiskundigen, geschiedkundigen en berekeningsinstrumenten, zegt hij.
“In november vorig jaar kregen we een recordprijs voor een Enigmamachine: 67.250 pond of 106.164 dollar”, voegt Hyslop nog toe. "Aangezien de markt voor wetenschappelijke instrumenten van enorm historisch belang onaangeroerd bleef door de financiële crisis, hopen we die prijs ook dit jaar te bereiken.”
