Tabel van Mendeljev krijgt nieuwe elementen

Pech voor de schoolhandboeken: de tabel van Mendeljev is sinds gisteren niet meer accuraat. Voor het eerst in vier jaar krijgt de tabel, die alle gekende atomen categoriseert, een aanvulling. Daarmee is meteen ook die lelijke incomplete zevende rij opgevuld.

Japan

De elementen met atoomnummer 115, 117 en 118 werden ontdekt door een team van Russische en Amerikaanse wetenschappers. Op het einde van vorig jaar bevestigde de International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) de vondst. Het vierde element, dat met atoomnummer 113, werd ontdekt door een Japans onderzoeksteam aan het Riken-instituut. Met de ontdekking kan Azië zijn eerste toevoeging aan de periodieke tafel vieren.

Unobtanium

Voorlopig hebben de vier nieuwe elementen niet de meest tot de verbeelding sprekende namen. Ununtrium 113 (Uut), Ununpentium 115 (Uup), Ununseptium 117 (Uup) en Ununoctium 118 (Uuo) zijn slechts tijdelijke namen. Traditiegewijs mag de ontdekker of het ontdekkende team de naam van het nieuwe atoom kiezen. Daarbij mogen ze opteren onder andere voor namen uit de mythologie, mineralen of namen van wetenschappers. Binnen een half jaar wordt de finale naam van de nieuwe elementen beslist. Dankzij het Riken-instituut kan Japan zo meteen voor de eerste keer zijn stempel drukken op de Mendeljev-tabel.

Zink-bombardement

Zoals de meeste elementen met een hoog atoomnummer werden de vier nieuwkomers niet ontdekt door braafjes de aarde om te spitten tot ze verschenen. In de natuur komen de zogenaamde super zware elementen niet voor. Zo vonden de Japanners hun element door een dunne laag bismut te bombarderen met Zink-ionen, en dat tegen ongeveer tien procent van de snelheid van het licht. Tijdens dergelijke hoogenergetische botsingen versmelten de atomen, en komt het nieuw element tot stand. Milliseconden later is het echter al weer verdwenen: superzware elementen zijn iet erg stabiel.

Omdat de atomen onmiddellijk verdwijnen heeft de ontdekking niet erg veel praktisch nut, behalve dan voor drukkerijen van periodieke tabellen. Toch blijven onderzoekers speuren naar steeds zwaardere elementen in de zoektocht naar het theoretisch voorspelde ‘stabiliteits-eiland’. Nu de zevende rij van de periodieke tabel vol is, kunnen wetenschappers immers beginnen aan de zoektocht naar de elementen in de achtste rij.

Eiland

Ze verwachten dat bepaalde super zware elementen met specifieke atoomnummers zoals 120 en 126 wel enige tijd kunnen bestaan, zodat het mogelijk maar ook nuttig is om hun chemische eigenschappen te bestuderen. Hoe ingewikkelder het atoom, hoe moeilijker het onderzoek, dus de ontdekking van een magisch element kan nog wel even op zich laten wachten.

In tussentijd is het uitkijken naar de namen die de onderzoekers voor de vier nieuwe elementen zullen voordragen. Wij hopen alvast op iets origineels.