Intel Pentium maakt comeback met krachtige hyperthreaded-cpu

Intel kan schijnbaar niet wachten op concurrentie van AMD, en besluit zijn eigen Core i-reeks dan maar te beconcurreren met een nieuwe Pentium-chip. Specifieker: de Pentium G4560. Voor ietwat serieuze desktopprestaties kijken we al jaren naar Core en niet meer naar Pentium, maar daar komt plots verandering in. Testresultaten van Eurogamer suggereren dat in heel wat scenario’s een Pentium G4560 meer dan volstaat. Denk daarbij niet gewoon aan surfen of mailen, maar zelfs high-end gaming. We onderzoeken wat Intel precies heeft aangevangen met de Pentiumchips om zo’n onverwachte prestaties mogelijk te maken.

Oud beest, nieuw kunstje

Pentiumprocessors krijgen in 2017 een kunstje aangeleerd dat tot nu toe behouden was voor hun duurdere Core-broertjes: hyperthreading. De Pentium G4560 is een op 14 nm gebakken chip met twee kernen en vier threads. De kloksnelheid bedraagt 3,5 GHz en het L3 cachegeheugen is 3 MB groot. Met die specificaties kan de Pentiumchip wedijveren met een Core i3-6100 Skylake-processor. De kloksnelheid van die Skylake-chip ligt met 3,7 GHz iets hoger, maar verder lezen de specificaties hetzelfde.

De G4560 is dan ook geen lichtgewicht. De Pentiumchip heeft een TDP dat met 54 watt zelfs 3 watt meer bedraagt dan dat van de Core i3-6100. Het situeert zich zo volledig in de wereld van de desktopchips. De G4560 één van de eerste Pentiumchips ooit die hyperthreading meekrijgt en daarin schuilt de kracht van de cpu. Dat verdient een woordje uitleg.

Het voordeel van hyperthreading

Hyperthreading is Intels term voor multithreading, waarbij iedere processorkern twee threads meekrijgt. Een thread kan je zien als een stroom te verwerken instructies. Een klassieke dualcoreprocessor heeft twee threads of stromen instructies die hij gelijktijdig kan verwerken, een mulithreaded dualcoreprocessor heeft er vier. Kijk je in Windows naar taakbeheer, dan zie je in de tab prestaties vier rekenkernen, alsof je een quadcorechip in je systeem hebt.

Multithreading maakt een processor echter niet dubbel zo goed. De processorkernen worden er niet sneller door, maar hun beschikbare pk’s worden wel optimaal benut. Hoe nuttig multithreading echt is, hangt af van het type applicatie dat je draait. De meeste moderne applicaties kunnen overweg met vier threads waardoor multithreading op een dualcoreprocessor absoluut de moeite is.

Soms nuttig, soms niet

Kijken we ter vergelijking naar Intels Core i5-reeks voor de desktop, dan zien we quadcoreprocessors zonder multithreading. Ook zij hebben vier threads, maar achter iedere thread schuilt de kracht van een volwaardige kern. Een Core i7 heeft ook vier kernen maar is wel voorzien van multithreading en heeft zo acht threads, maar het nut daarvan is bijlange na niet even groot als het nut van multithreading op onze dualcore. Acht threads zijn waardeloos als de software die je draait maar geoptimaliseerd is voor vier threads.

Multithreading leidt dus niet altijd tot betere prestaties, maar zeker wel bij een relatief hoog geklokte dualcore-cpu zoals de Pentium G4560. De nieuwe Pentium heeft nog een andere troef aan boord: hij is compatibel met 2400 MHz DDR4-geheugen. Vorige edities waren beperkt tot 2133 MHz DDR4 of zelfs DDR3 voor oudere modellen. De nieuwste Kaby Lake-processoren zijn allemaal compatibel met 2400 MHz DDR4, maar de Skylake-chips van vorig jaar houden het op 2133 MHz.

Gamen met Pentium

De impact van dat snellere geheugen is niet altijd heel groot maar wanneer je een budgetchip tot het uiterste wil drijven, helpt alles. Eurogamer bouwde een configuratie met een Pentium G4560 en een Nvidia GTX 1060, stopte daar 8 GB 2400 MHz DDR4 bij, en draaide onder andere Crysis 3, Far Cry Primal en Rise of the Tomb Raider. De spellen draaiden op 1080p met de kwaliteit op ultra. Ieder spel was speelbaar met framerates van 60 fps of meer, behalve Rise of the Tomb Raider, dat het op een nog steeds acceptabele framerate van 53 fps hield.

Dat illustreert dat de Pentium G4560 perfect dienst kan doen als hart van een capabele gamingdesktop gebouwd op een budget. Wanneer je voor klassiek 2133 MHz DDR4-geheugen kiest dan daalt de framerate met ongeveer 5 fps al naargelang het spel: nog steeds speelbaar dus.

Pentium vs Core

Nog interessanter wordt het wanneer je de resultaten van dezelfde tests bekijkt op een systeem met een Core i3-6100. De framerate bij de geteste spellen in die configuratie is identiek aan de framerate van het systeem met het snelle geheugen en de Pentiumprocessor. Zelfs wanneer we het snellere geheugen helemaal buiten beschouwing laten, toont de test hoe straf de nieuwe Pentiumchip is. Met hetzelfde DDR3-geheugen is de Pentium G4560 minder dan tien procent trager dan de Core i3-6100. De Core i3 kost met een adviesprijs van 117 euro wel bijna 50 procent meer dan de Pentium, die al voor 64 euro de jouwe wordt.

Eurogamers cpu-benchmarks staven de conclusies uit de gamingtests. De Pentium G4560 is in veel gevallen quasi even sterk als de Core i3-6100. Er zijn echter belangrijke verschillen. Zo kan de Pentiumchip niet overweg met AVX2-instructies. Die vector-instructieset voor parallel rekenwerk is interessant bij heel wat computerwerk. Een tool als Handbrake, die video’s converteert, maakt gebruik van de gespecialiseerde instructieset. Omdat de Pentium die taal niet verstaat, is hij in die scenario’s wel een stuk trager dan de Core i3-6100.

Fantastische budgetkeuze

Het is dus niet zo dat Intel met de Pentium G4560 zijn Core i-line-up plots overbodig heeft gemaakt. Jij weet natuurlijk als geen ander wat je met je pc wil uitspoken. Als gaming hoog op de lijst staat en je een systeem in elkaar wil vijzen tegen een zo scherp mogelijk budget, dan spaar je al snel 60 euro uit door de Pentium boven de Core i-processor te kiezen.

Het toont verder aan hoe goed Intel is in het bouwen van chips. De fabrikant slaagt er niet in om wat in essentie een light-reeks van chips is echt light te houden. Zelfs budgetprocessors krijgen plots Core i-allures.