[Blog] Black Friday: een zwarte dag voor de consument

Tenzij je natuurlijk eerder bezig bent met duurzame goederen en ook voor je webshop een duurzame visie hebt. Dan stelt Black Friday je voor een dilemma: trouw blijven aan je principes, of toch maar voor die extra omzet gaan.

Kortingdwang

Onze maatschappij is veranderd in wat ze een ‘experience economy’ noemen. We hollen ons te pletter van de ene kick naar de andere, en willen niets missen. De meeste bedrijven spelen daar gretig op in. Op alle mogelijke manieren wordt de consument verleid om meer te kopen. Meestal gebeurt dat door marge weg te geven. In de vorm van gratis verzendingskosten, of simpelweg in de vorm van een korting. 10%, 15%, 20%, de ‘sky is the limit’ in de ‘race to the bottom’.

Het aantal gelegenheden om korting te bieden neemt toe. Traditioneel is er de soldenperiode in januari en juli. Oorspronkelijk was een dergelijke soldenperiode bedoeld om in januari de onverkochte winterkleren weg te werken, in juli om de zomerkleren uit te verkopen en het kapitaal opnieuw te investeren in de volgende modeperiode. Gaandeweg is dit uit de hand gelopen, en wordt zowat iedere winkelier gedwongen mee te doen aan de solden, ook als de winkel helemaal geen mode- of seizoensgerelateerde spullen verkoopt. Dit heeft niets meer te maken met het leegmaken van de winkel voor nieuwe collecties. Dit gaat louter om het weggeven van marge.

“Black Friday ook bij ons gaan importeren, slaat eigenlijk nergens op.”

En dan zijn er de kortingsperiodes die helemaal kant noch wal raken. Black Friday bijvoorbeeld. Een uit de Verenigde Staten overgewaaide trend. De vrije dag van ‘Thanksgiving’ valt op een donderdag, dus maakt iedere Amerikaan er een lang weekend van. En wat kan je op een vrije dag beter doen dan shoppen?

Black Friday ook bij ons gaan importeren, slaat eigenlijk nergens op. Wij hebben geen Thanksgiving, dus geen lang weekend. Al even gek is het om straks kortingen te gaan geven voor ‘Boxing Day’, tweede Kerstdag, een Engelse shopping-traditie.

A-commercieel?

Wij baten webshops uit waar we duurzame spullen verkopen: wasbare luiers via Klein Spook, wasbaar maandverband, menstruatiecups en andere producten voor intieme hygiëne via Tante Rosa. Daarmee spelen we in op de trend van ecologie en duurzaamheid: geen wegwerp, maar textiel dat je uitwast en gewoon opnieuw gebruikt.

Hoewel er ook in onze branche regelmatig nieuwe kleurtjes en printjes zijn, zijn deze goederen absoluut niet seizoens- of modegebonden. Dus hoeven wij en onze collega’s geen ruimte te maken in onze rekken. Dus – zo redeneren we – moeten we ook niet aan solden mee doen. En ook niet aan commerciële kermissen als Black Friday, Boxing Day of godbetert Singles’ Day. De marge die we niet weggeven, besteden we liever aan het bieden van een goede service, het leveren van advies zowel voor als na de aankoop, het vlot vervangen van producten waar een probleem mee is. Daar is de klant meer mee gebaat dan met het kortstondige geluk van een percentje korting.

Waarom we al helemaal niet willen deelnemen aan initiatieven als Black Friday is omdat die haaks staat op onze visie als duurzame ondernemer. Onze hele filosofie is er op gericht mensen zoveel mogelijk te laten hergebruiken. Tegen onze eigen winkel in, raden we mensen aan ook op de tweedehands markt te gaan kijken, of bijvoorbeeld luiers te lenen van vrienden of familie. En wanneer ze een pakket samenstellen, zeggen we vaak: ‘Zoveel heb je nu nog niet nodig, begin met minder, en koop later nog bij indien nodig.’ A-commercieel? Niet echt, want het past bij onze principes, en bovendien appreciëren klanten deze houding zo erg dat het een heel mooie vorm van klantenbinding is.

Black Friday is het omgekeerde van hergebruik en duurzaamheid: Black Friday is een initiatief dat er op gericht is mensen spullen te laten kopen die ze nu niet nodig hebben, en misschien zelfs nooit nodig hebben. Maar de aantrekkelijke korting zet consumenten er wel toe aan die zaken toch in huis te halen, omwille van de ‘experience’ van zoveel mogelijk te krijgen voor zo weinig geld. Black Friday gaat niet om de consument, maar wel om de commercie. In die zin is het inderdaad een zwarte vrijdag, een zwarte dag voor de consument.

Verleidelijk

Toch tobben mijn vrouw en ik ieder jaar of we al dan niet meegaan in de Black Friday-gekte. Van collega’s weten we dat zij op het weekend van Black Friday makkelijk een halve maand omzet of meer draaien. Verleidelijk toch als ondernemer. Toch beslisten we ook dit jaar om Black Friday over te slaan. We hebben dat ook al aan onze klanten laten weten. En kijk: we krijgen heel veel steun, steeds meer mensen krijgen door dat Black Friday helemaal niet om de consument draait. Misschien, heel misschien, evolueren we toch naar een meer duurzame samenleving.

José Delameilleure is mede-eigenaar van webshops Klein Spook en Tante Rosa.