Helse Venus leek vroeger op Caraïben

Wetenschappers goten recente data van het oppervlak, de rotatie en de atmosfeer van Venus in een klimaatmodel dat suggereert dat de planeet vroeger bewoonbaar was. Om te appreciëren hoe opmerkelijk dat is, kan een woordje uitleg over de huidige staat van Venus geen kwaad.

Goudlokje

De planeet is op het eerste zicht erg gelijkaardig aan de onze. Venus zweeft weliswaar dichter bij de zon, maar de rotsplaneet zit technisch gezien nog in de zogenaamde Goldilock-zone: de zone rond een ster waarin vloeibaar water en dus leven theoretisch mogelijk is.

Verder is Venus bijna even groot als de aarde: onze aardbol heeft een radius van 6378 kilometer, Venus doet het met 6052 kilometer. Ook het gewicht en de dichtheid liggen bijzonder dicht bij elkaar, wat aantoont dat de twee hemellichamen uit hetzelfde materiaal zijn opgebouwd.

Jungleplaneet

Het oppervlak van Venus schuilt achter een dik wolkenpak, wat enthousiaste astronomen een eeuw geleden reden gaf tot speculatie. Venus zou wel eens een zuster-aarde kunnen zijn, voorzien van water, weer en misschien zelfs leven. Sciencefictionschrijvers omarmden dat idee en masse, met verhalen over een warme maar fel begroeide jungleplaneet met de nodige regen.

Verena 13, een lander van de Sovjetunie en het eerste ruimtetuig dat de reis naar het oppervlak van Venus overleefde, demonstreerde hoe verkeerd de optimistische sciencefictionschrijvers waren. De sonde verzond een kleurenbeeld van het verschroeide oppervlak van Venus huiswaarts. Alle vergaarde data sindsdien ondersteunt één vaststelling: de hel is een aantrekkelijke vakantiebestemming in vergelijking met Venus.

Dodelijk warm

Een uit de hand gelopen broeikaseffect toverde Venus om tot een oven met een gemiddelde temperatuur van 465 graden Celsius. De atmosferische druk bedraagt een stevige 90 bar en hoewel het wel degelijk regent onder het wolkendek, gaat het om regen bestaande uit zwavelzuur. Dat hele plaatje is verrassend aangezien zowel de aarde als Venus vrijwel op dezelfde manier geboren zijn.

Onderzoekers willen dan ook dolgraag weten wat er nu precies is misgelopen. Van alle planeten in ons zonnestelsel is informatie over het verleden van Venus misschien wel het best toepasbaar op onze eigen aarde.

Venusparadijs

Een onderzoeksteam geleid door Michael Way van NASA’s Goddard-instituut goot alle gekende informatie over Venus in enkele klimaatmodellen. In ieder model werden variabele factoren een beetje verschillend ingevoerd. De onderzoekers lieten vier simulaties miljarden jaren teruggaan in de tijd. Het meest veelbelovende model toonde matige temperaturen vergezeld van een dik wolkenpak dat als isolatie tegen de radiatie van de zon diende. Volgens het model was zelfs sneeuw mogelijk. Sterker nog: Venus zou zijn transformatie naar buitenaardse hel pas 715 miljoen jaar geleden gestart zijn.

Onduidelijkheid

Het model vereist echter dat Venus net als vandaag tergend traag rond zijn as draait. Eén Venus-dag duurt momenteel 243 aard-dagen. Of de planeet altijd zo traag draaide, is nog maar de vraag. Onze eigen aarde lijkt immers langzaam maar zeker te vertragen, wat onderzoekers doet vermoeden dat ook Venus vroeger sneller om haar as draaide. Zelfs met een snellere rotatie zijn aardige (pun) omstandigheden mogelijk, al wordt het dan aanzienlijk moeilijker voor onderzoekers om een sluitend model te gebruiken.

De modellen tonen aan dat leven in het verleden heel goed mogelijk was op Venus. Hetzelfde warme water waarin leven hier ontstaan is, zou immers ook daar aanwezig zijn geweest. Bovendien lijkt het er op dat Venus vroeger oceanen had, al zijn die intussen allemaal verdwenen.