Uitgeverij bundelt en verkoopt Wikipedia

Een Duitse uitgeverij vond er niets beters op dan Wikipedia in boekvorm uit te geven. Voor veel geld. Enkele Vlaamse bibliotheken zijn al klant.

De honderdduizenden schrijvers die sinds de oprichting van Wikipedia de online-encyclopedie hebben uitgebouwd tot de immense kennisberg die zij vandaag is, zijn vriendelijk bedankt voor hun gratis en belangeloze inzet. Want die inzet maakt de uitgeverij VDM Publishing sinds twee jaar schaamteloos te gelde. En hoe.

Louche en toch legaal
Als er geld mee te verdienen valt, durft een mens wat. VDM Publishing geeft Wikipedia uit via printing on demand. Dat wil zeggen dat de boeken – telkens een verzameling lemma’s rond een bepaald thema – pas worden gedrukt als iemand een exemplaar via een onlineboekhandel bestelt.

Een winstgevende zaak, want zowel de risico’s als de werkkosten zijn minimaal: de gratis teksten worden gewoon van Wikipedia geplukt, door een handvol redacteurs aan elkaar geplakt en gedrukt zodra een bestelling binnenloopt. De prijs van zo’n boek(je) schommelt tussen de 30 en 100 euro.

Toch doet VDM Publishing wettelijk helemaal niets verkeerd: Wikipedia vraagt in haar licentiemodel slechts om de auteurs van de artikels te vermelden indien de teksten door derden worden gebruikt. Wat VDM ook doet. Alleen de eis om het werk na bewerking onder hetzelfde gratis model te verspreiden, leeft VDM niet na. Het bedrijf heeft immers 45 redacteurs in dienst en maakt kosten bij het publiceren.

King Kitty
Wie duizelingwekkende prijzen vraagt voor informatie die gratis op het internet te vinden is, moet op zijn minst zeker zijn over wat hij publiceert. Helaas. Wie het Engelstalige werk over de geschiedenis van Georgië bestelt bij VDM Publishing, krijgt een boek met een coverbeeld van het Amerikaanse Georgia. Woeps. En zoek je een publicatie over een bepaalde tv-serie, dan ziet elk coverbeeld er hetzelfde uit. Hello Kitty of King Arthur? Eén pot nat.

Niet echt verwonderlijk als je weet dat de redacteurs die de teksten moeten kopiëren, plakken en vormgeven verspreid zitten over onder meer Duitsland, Mauritius, Letland, Moldavië en Argentinië. VDM Publishing heeft ondertussen maar liefst vier dochterbedrijven opgericht om de boel draaiende te houden: Alphascript, Betascript, Books LLC en Bucher Gruppe.

Baas over eigen boek
Maar verkoopt zoiets dan, de peperdure papieren neerslag van Wikipediapagina’s? Toch wel. Onder meer enkele Vlaamse bibliotheken kochten al publicaties. "Het zijn duidelijk geen goede boeken, maar de uitgever is juridisch in orde met de bronvermelding, dus daar stopt het voor ons", zegt Lisbeth Vandoorne, verantwoordelijk voor het collectiemanagement van de openbare bibliotheken in Vlaanderen. "Elke lokale bibliotheek is verantwoordelijk voor de eigen aankopen, dus we kunnen hen niet van bovenaf verbieden om bepaalde publicaties aan te kopen."

Ook collectief de publicaties uit de bibliotheekrekken halen is niet mogelijk. "We kunnen hoogstens adviseren", zegt Vandoorne.