KU Leuven steekt zon in Vlaamse supercomputer
De zon is een complexe plasmabol. De essentie begrijpen we: fusie in het hart van onze ster houdt het boeltje gaande, waardoor we kunnen genieten van warme en licht. Wanneer we verder in detail gaan zit de zon echter vol mysterie. Je kent ongetwijfeld de satellietopnames van het hemellichaam met lichte en donkere vlekken, samen met de occasionele uitbarsting. Van tijd tot tijd zijn er donkere draden te zien. Aan de rand van de zon noemen we zo’n draden een protuberansen, op de zonneschijf zelf spreken we van filament.
[related_article id=”160903″]Filamenten zijn erg groot en zwaar, en bestaan meestal maar even. Er bestaan echter ook rustige varianten, en die blijven soms tot maanden bestaan. Hoe dat kon was een mysterie voor wetenschappers, maar Leuvense onderzoekers richtten nu een tipje van de sluier op.
Virtuele zon
Daartoe bouwden de plasma-astrofysici een virtueel model van een filament. Dat meldt de KU Leuven in een persbericht. Zo’n model is een erg wiskundige set van parameters en vergelijkingen waarin de eigenschappen van een filament getoetst worden aan de wetten van de fysica. Een dergelijke 3D-simulatie laten wetenschappers dan gedurende enige tijd afspelen, waarna ze kunnen zien wat er nu eigenlijk gebeurd is.
Klinkt best eenvoudig, maar de werkelijkheid is anders. De onderzoekers keken naar een traag filament van 30 miljoen meter breed om zo de te ontdekken wat er in het eerste kwartier van het bestaan van het fenomeen gebeurt. Om het model te laten draaien moesten de wetenschappers beroep doen op de capaciteiten van het Vlaams Supercomputer Centrum. Zelfs met alle rekenkracht die Vlaanderen bezit aan hun vingertippen duurde het nog enkele weken tot zelfs één maand alvorens een model kon gesimuleerd worden.
Uit de resultaten blijkt dat een zogenaamd traag filament niet zo rustig is als het doet uitschijnen. Onder de oppervlakte heeft het veel weg van een potje kokende smurrie. (Relatief) koele lagen van het zonneplasma stijgen naar boven vanuit de lagere regionen van de zon. Het model strookt met de wetenschappelijke observaties: een dergelijk filament kan inderdaad maanden aan de gang blijven.
