IP-certificeringen: hoe water- en stofdicht zijn jouw toestellen?
Is er wel eens een kop koffie over je telefoon gevallen of viel hij per ongeluk in het toilet (of een zwembad)? Op zulke momenten breekt je het zweet uit en vraag je je af of de smartphone nog wel leeft. Een paar zoekopdrachten op het internet later brengt je bij websites vol adviezen over wat te doen met telefoons die in het water zijn gevallen. “Koop wat rijst en het water in de smartphone verdwijnt op magische wijze”, is wat sommige websites je willen doen geloven. Toch zal je zulke levensreddende technieken – voor je smartphonevriend dan – niet bij elk toestel moeten uitvoeren.
Steeds meer smartphones, en zelfs tablets, krijgen namelijk een IP-classificatie mee. Hiermee beloven fabrikanten hun consumenten plechtig maatregelen te nemen om het toestel water- en stofbestendig te maken. Belangrijk om mee te nemen is het dat het gaat om een zogenoemde classificatie en niet per se een ‘certificering’, zoals het soms genoemd wordt. Op basis van verschillende testen met water(druk), meestal bij een externe partij, wordt het toestel binnen een bepaalde IP-klasse geplaatst. Moet je echter wel waarde hechten aan een classificatie waar fabrikanten zelf niet eens garantie op durven geven?
Waterdicht versus waterbestendig
Laten we beginnen bij het begin: waar staan IP-classificaties écht voor? Hierbij komen direct twee termen naar voren, namelijk ‘waterbestendig’ en ‘waterdicht’. Verkopers in elektronicazaken halen ze dikwijls door elkaar, maar dat wil niet zeggen dat ze ook door elkaar te gebruiken zijn. Met ‘waterdicht’ veronderstel je dat het toestel nooit water binnen zal laten, terwijl waterbestendig duidt op een apparaat dat in een vooraf gestelde mate beschermd is tegen water. Met de IP-classificatie, waarin IP staat voor Ingress Protection, wordt het laatstgenoemde nagestreefd.
Apparaten met zo’n IP-nummer zijn dus nooit in het ‘oneindige’ bestendig tegen water, maar krijgen een bepaalde duur mee waarin ze tegen water kunnen, evenals een beschermingsniveau tegen zoet water. Motorola’s Defy was in 2010 de eerste smartphone met zo’n beoordeling binnen de IP-standaard. Echt populair werd de telefoon, en daarmee deze unieke functie, op dat moment echter niet, door zijn werkgerichte uitstraling. Pas in 2013 kreeg de term waterbestendigheid op smartphones een sterke boost. Sony introduceerde in dat jaar de Xperia Z1: een telefoon waarmee de Japanse fabrikant balanceerde op de dunne scheidingslijn tussen waterdicht en waterbestendig. Dat terwijl het IP-systeem een duidelijke afbakening biedt van verschillende beschermingsniveaus.
IP-certificeringen: van IPXX tot IP69
Waterbestendig en waterdicht zijn nietszeggende termen, vond de International Electrotechnical Commissie, die werkt aan IEC-standaarden voor technologie. Daarom werd besloten een numeriek systeem te hanteren dat consumenten inzicht kan bieden in de mate waarin hun telefoon en andere apparaten tegen water beschermd zijn. Binnen dit systeem wordt getest op twee indicatoren: water- en stofbestendigheid. Waarschijnlijk heb je wel eens in de specificatielijst van een smartphone zien staan dat deze bijvoorbeeld IP67-stof- en waterbestendig is. IP staat voor de IEC-standaard, terwijl de nummers de gradatie aanduiden waarin apparaten beschermd zijn. In het geval van IP67 staat de 6 voor de stofbestendigheid en 7 voor het niveau van de waterbestendigheidstesten. Qua stofbestendigheid betekent de 6 dat de smartphone, tablet (of zelfs hoofdtelefoon) in de uitgevoerde testen helemaal geen stof, zand of andere droge materialen zal binnenlaten bij een testduur van 8 uur. Op het gebied van waterbestendigheid doorstond dit apparaat een onderdompeling tot één meter diep, voor maximaal een halfuur. Verreweg de meeste high-endsmartphones en tablets krijgen zo’n IP67- of IP68-classificatie mee. Het verschil dat tussen de 7 en 8 zit heeft te maken met de diepte waar het toestel tot wordt afgezonken en de duur van de testen.
Wel geeft de standaard fabrikanten bij het ‘IPX8’-beschermingsniveau de vrijheid om te spelen met de diepte, duur en de stappen van het testproces. Vast staat dat IPX8 altijd meer bescherming moet bieden dan IPX7. Net zoals dat het geval is voor IPX4 versus IPX5. Toch kan je de cijfers niet zomaar vergelijken. Hoewel dit numerieke systeem dat wel doet vermoeden, wordt er bij IPX5 en IPX6 op geheel andere aspecten gelet. IPX5 schrijft meer voor over de mate van bescherming tegen waterdruk van een waterstraal, terwijl IPX6 zich richt op een volledige onderdompeling en de druk op specifieke punten in de behuizing achterwege laat. Keren we nog terug naar IPX4 en IPX5, dan is het goed om te weten dat je die nog nauwelijks op smartphones terugvindt, vanwege hun beperkte bescherming. Wel is IPX4 een graag geziene gast bij draadloze hoofdtelefoons en in-ears. Door IPX4 zijn je oortjes beschermd tegen “water dat als verstuiving – in een hoek van 60 graden – op het apparaat terecht komt, voor een duur van vijf minuten, waarna de test nogmaals voor vijf minuten wordt uitgevoerd in een hoek van 90 graden”, schrijft IEC fabrikanten voor in zijn standaard.
Klinkt gecompliceerd, maar in de praktijk betekent het eigenlijk niets anders dan dat apparaten met een IPX4-classificatie tegen een regenbui en zweetdruppels kunnen. Koop je een paar draadloze oortjes of een hoofdtelefoon met IPX4, dan kan je dus zonder zorgen buiten rondwandelen. IPX5 lijkt, tenzij je het aan Sony vraagt, van de aardbodem verdwenen. Bijna geenenkele fabrikant van mobiele technologie maakt immers nog gebruik van IPX5. Deze classificatie gaat dan ook niet over onderdompelen, maar schrijft voor dat een apparaat bestendig moet zijn tegen water dat onder hoge druk op je telefoon of ander apparaat terechtkomt. Werk je als loodgieter, dan kan dit wellicht nog van pas komen, maar in andere situaties speelt die waterdruk van één enkele waterstraal veel minder een rol. Veel dieper dan deze nummers hoeven we niet te gaan; hoewel IP als standaard verder gaat dan hetgeen dat hierboven is uitgelegd, worden die classificaties nauwelijks gebruikt in smartphones, tablets, hoofdtelefoons of andere consumentgerichte technologie.
Rechtszaken voor Sony
Eerder kwam Sony’s Xperia Z1 al even ter sprake. Voor de Japanse fabrikant vormde het toestel slechts het begin van een lange reeks fouten die betrekking hadden op de begrippen waterbestendig en waterdicht. Op productpagina’s van Sony-telefoons en zelfs in reclames op tv benoemde Sony openlijk dat zijn telefoons waterdicht zijn. Een reclame van Sony liet zelfs zien hoe gebruikers deze bescherming in voordeel kunnen gebruiken om onderwaterfoto’s te schieten. Ook lanceerde het verschillende campagnes op sociale media om met Sony-klanten op zoek te gaan naar de beste gebruiksmogelijkheden van waterdichte telefoons. In de praktijk bleken Sony’s ‘waterdichte telefoons’ vaak toch minder waterdicht dan gedacht. Sony had zijn garantievoorwaarden ondertussen wel dichtgetimmerd.
Ondanks dat er door Sony regelmatig claims werden gemaakt over de waterdichte aspecten, kregen klanten met waterschade nul op het rekest. De garantie op hun telefoons kwam door de schade zelfs geheel te vervallen. Dit leidde in 2017 tot de eerste massale claim van Amerikaanse Sony-klanten bij Sony, nadat een rechter hen in het gelijk had gesteld. Anno 2022 zet de crisis zich voort bij Samsung. De Zuid-Koreanen gebruikte bij de lancering van de Galaxy S7 eenzelfde strategie en noemde in advertenties claims als ‘Jouw toekomst bevat een onderwater-selfie’. Net als Sony wil Samsung niets weten van garantie bij waterschade. De Australische mededingingswaakhond (ACCC) stelt consumenten nu wederom in het gelijk, en zegt dat ze bij Samsung terechtkunnen voor problemen met hun toestel. In beide gevallen wijzen fabrikanten hun klanten de deur als er een garantieaanvraag wordt gedaan. Dat is ook het voornaamste probleem met water- en stofbestendigheid in smartphones, tablets en hoofdtelefoons: ja, de apparaten verkregen de classificatie, maar als het misgaat en de bescherming om eender welke reden toch onvoldoende blijkt, dan kan je fluiten naar je garantie. Vrijwel alle IP-‘waterbestendige’ apparaten komen met zo’n asterisk.
Geen garantie, wel genot?
Op dit punt vraag je je wellicht af waarom fabrikanten, als ze er geen garanties bij durven geven, alsnog met zulke IP-classificaties adverteren? Dat heeft er alles mee te maken dat ze het er niet op plaatsen om consumenten te allen tijde de garantie te geven dat er niets kan misgaan, maar om de kans op waterschade (bij een ongeval) terug te dringen. Het is dus niet de bedoeling om het toestel expres onder water te plaatsen. Doe je dit wel, dan moet daar op de lange termijn voorzichtiger mee omgegaan worden. Rubber raakt, zeker bij hogere temperaturen, na verloop van tijd poreus, waardoor water makkelijker langs deze barrière komt. Veel fabrikanten gebruiken daarnaast lijm om bepaalde mesh-onderdelen die water tegenhouden vast te zetten.
Die lijm is, net als rubber, geen lang leven beschoren. Nu zal dat de eerste helft van het leven van de smartphone, tablet of eender welk ander apparaat goed gaan, maar daarna begint de degradatie en neemt de bescherming af. Dat een fabrikant terughoudend is om garantie te geven op zo’n aspect dat eigenlijk onderhoud vereist, komt dus niet écht een verrassing. Als gebruiker is het daarom goed om te beseffen dat het belangrijk is om voorzichtig met een waterbestendig apparaat om te gaan, zeker als het ouder is dan één tot anderhalf jaar. Je telefoon schoonmaken met water kan, maar laat daarvoor geen oneindige waterstraal over je telefoon lopen. Een paar druppels is vaak meer dan genoeg om het vuil eraf te vegen. Breng je een waterbestendig apparaat expres in contact met water, maak het dan ook snel droog en bekijk vooraf of alle klepjes – indien er klepjes aanwezig zijn, zo ook het SIM-slot – goed zijn afgesloten en dus blijven samenwerken met de rest van de behuizing.
Wees je er verder bewust van dat de testen voor IP-classificaties worden uitgevoerd in zoet water. Zout water of zwembadwater – waarin chloor en andere chemicaliën verwerkt zijn – kan je eigenlijk altijd zien als een no-go. Zulke ‘watersoorten’ kunnen je oplaadpoort beschadigen en de degradatie van materialen die je smartphone of ander waterbestendig apparaat waterbestendig maakt versnellen. Het is dus altijd af te raden om je telefoon op zulke locaties te gebruiken. Doe je het wel, dompel de telefoon dan zeker niet onder en maak de telefoon achteraf schoon, mocht er water op de telefoon zijn gespat. Had je gehoopt je IP-geclassificeerde apparaten overal te kunnen gebruiken, dan is dit wellicht een domper, maar wees vooral gerust in het feit dat apparaten die je gebruikt steeds vaker beschermd zijn tegen vochtige ongelukjes. Soms is het goed om van dit soort kleine quality-of-life-verbeteringen te genieten.
