18 augustus 2021 15:00

Customer Case Competition: SAS

Deze case is onderdeel is van de Customer Case Competition 2021. Hierin gaat TechPulse Business op zoek naar “de beste Belgische tech case van het jaar”.

Welke (slimme) probleemoplossing heeft dit jaar het grootste resultaat opgeleverd? Bekijk hier alle cases.

De stemronde is beëindigd. De winnaars worden spoedig bekend gemaakt

Probleemstelling

Data redt levens: hoe analytics de FOD Volksgezondheid hielp tijdens de coronacrisis

De coronacrisis heeft op iedere sector een enorme impact gehad, maar de FOD Volksgezondheid kreeg er sinds het begin van de pandemie een pak nieuwe uitdagingen bij. Gelukkig kon het Belgische beleidsorgaan als trouwe partner van SAS® een beroep doen op het SAS® Viya®-platform om data te visualiseren en de verschillende betrokken partijen optimaal te ondersteunen. Van de bedbezetting in ziekenhuizen en het Passenger Locator Form voor reizigers tot de verdeling van de vaccins: zonder data analytics zou het allemaal veel minder vlot verlopen zijn.

De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu gebruikt al geruime tijd data, onder meer in het kader van ziekenhuisfinanciering, rapportering en om het ziekenhuisaanbod bij te sturen. Het systeem waarmee ze dit doen, was echter verouderd en het was hoognodig om het landschap te moderniseren. Kurt Nys, ICT Manager bij de FOD Volksgezondheid, vergelijkt het zelf graag met een oude Mustang die nog altijd krachtig en mooi is, maar te veel verbruikt.

“COVID-19 heeft ons met de neus op de feiten gedrukt. We merkten plots heel duidelijk welke behoeften we hadden. Alle overheden hebben hard gewerkt om op korte termijn de juiste data te verzamelen en de kwaliteit van die gegevens te verbeteren”, zegt hij. Data alleen is natuurlijk niet voldoende, je moet er ook iets mee doen. En daarvoor was een modern platform nodig dat de FOD Volksgezondheid in staat stelde om informatie te visualiseren en inzichten efficiënt te delen met partners zoals Sciensano, het RIZIV en het federaal geneesmiddelenagentschap.

Hiervoor besloten ze het Viya®-platform van SAS® te gebruiken. De oplossing maakt het mogelijk om ruwe data snel te analyseren en in operationele inzichten om te zetten. Aangezien het platform in de cloud draait, is het steeds automatisch up-to-date, wat een optimale werkbaarheid en veiligheid garandeert. Het dashboard, dat door zo’n 150 mensen bediend wordt, is enkel toegankelijk via identificatiesystemen zoals Itsme en eID.

Ziekenhuisbezetting voorspellen

We hebben intussen verschillende virusgolven achter de rug. Op alle piekmomenten hielden experts de ziekenhuisbezetting, en dan vooral de drukte op de diensten intensieve zorgen, angstvallig in de gaten. Reguliere zorg werd uitgesteld, zodat er voldoende bedden waren om coronapatiënten op te vangen. En niet alleen bedden zijn belangrijk: de ziekenhuizen moesten ook voldoende personeel vinden om al die patiënten de klok rond te verzorgen.

Toegang tot data heeft een belangrijke rol gespeeld om beleidsmakers de juiste beslissingen te laten nemen en de ziekenhuisbezetting onder controle te houden. Zo is onder meer een voorspellend model van een biostatisticus van Sciensano aan het SAS® Viya®-platform toegevoegd, waardoor het mogelijk werd om met de beschikbare data twee weken op voorhand de nodige voorspellingen te doen en zo snel en gepast in te grijpen.

“Soms is wat je niet weet gevaarlijker dan dingen die je wel weet en niet meteen kunt oplossen”, zegt Kurt Nys. “Voor de crisiscel was het essentieel om te weten dat er over twee weken ergens een probleem kan opduiken. Er is geëxperimenteerd met allerhande gedachtenoefeningen, zoals het tijdelijk verhuizen van ziekenhuispersoneel, het inschakelen van buitenlandse verpleegkundigen en zelfs patiënten per trein of helikopter vervoeren. Het feit dat we visueel zoveel met onze data konden doen, heeft mensen in staat gesteld om allerhande pistes te verkennen.”

Passenger Locator Form

In de zomer van 2020 kwam er nog een uitdaging bij: de vakantieperiode. De FOD Volksgezondheid had slechts enkele weken tijd om het intussen bekende Passenger Locator Form te lanceren. Om informatie te verzamelen over het ingaand en uitgaand verkeer in België werd reizigers gevraagd enkele vragen op het formulier in te vullen. Een jaar later zijn de regels zo complex geworden dat er regelmatig updates moeten gebeuren. “We hebben het systeem architecturaal zodanig opgebouwd dat we snel parameters kunnen toevoegen wanneer dat nodig blijkt. Met het platform van SAS® kunnen we de data visualiseren en inspecteurs in staat stellen om terugkerende mensen met een sms te triggeren, zodat ze weten wat ze na een verblijf in een regio moeten doen”, zegt Nys.

Omwille van de GDPR-wetgeving en het feit dat dit soort data als een medisch gegeven kan worden beschouwd, is het noodzakelijk om alsnog een menselijke hand met de knoppen te laten werken. De data is wel volledig geanonimiseerd – enkel Sciensano heeft toegang tot geïndividualiseerde data om aan risk management te doen. “Wij weten niet wie de persoon achter de data is, maar kunnen bijvoorbeeld wel vaststellen dat mensen die uit een bepaalde regio komen vaker besmet zijn.”

De data wordt vervolgens via het platform gemakkelijk en veilig met verschillende belanghebbende partijen gedeeld. Voor beleidsmakers kan het bijvoorbeeld interessant zijn om te weten dat de positiviteitsratio van reizigers uit bepaalde gebieden hoger ligt. Ook de politie heeft toegang tot de informatie, zodat ze bij een controle kunnen zien of een betrokken persoon al dan niet in quarantaine moet zitten. En de Rijksdienst Sociale Zekerheid mag de data gebruiken voor inspectie op buitenlandse werknemers die hier komen werken.

Vaccinatiestrategie

Het SAS® Viya®-platform is een uitgebreid ecosysteem met toepassingen en dashboards en heeft tijdens verschillende fasen van deze crisis zijn waarde bewezen. Voor het uitwerken van de vaccinatiestrategie bouwde de FOD Volksgezondheid een controletoren met allerlei domeinen, waaronder een logistieke component die met de ERP-systemen van medische transporteurs verbonden is. “Op die manier kunnen we met SAS® Viya® in kaart brengen hoeveel dosissen van een vaccin er beschikbaar zijn in de fabriek, hoeveel er door bepaalde entiteiten zijn aangevraagd en hoeveel vaccins er vermoedelijk geleverd zullen worden. De visualisatie van deze data was cruciaal voor de planning van de volledige vaccinatiestrategie”, zegt Kurt Nys.

Architecturaal moest die controletoren heel flexibel zijn, aangezien er voortdurend aanpassingen moeten kunnen gebeuren. Ook hier is de informatie natuurlijk volledig anoniem, maar het dashboard toont wel welke personen op basis van hun leeftijd, woonplaats of origine een vaccin hebben gekregen, wie geweigerd heeft, wie niet is komen opdagen voor een afspraak, etc. Dat levert de nodige inzichten waarmee beleidsmakers bijvoorbeeld kunnen zien welke doelgroepen ze misschien een beetje extra moeten stimuleren om toch een prik te laten zetten.

Toekomst

We mogen wel stellen dat data het voorbije anderhalf jaar levens heeft gered. De FOD Volksgezondheid heeft door COVID-19 een versnelde transitie doorgemaakt. Vroeger diende de oplossing voornamelijk om te capteren en structureren, vandaag wordt dit uitgebreid naar een platform waarmee medewerkers zelf analyses kunnen uitvoeren en waarop toepassingen zoals AI en Machine Learning kunnen worden uitgerold. Uit het uitgebreide ecosysteem aan toepassingen en dashboards worden nuttige inzichten gefilterd die effectief een meerwaarde bieden voor onze gezondheidszorg. Bovendien kunnen gegevens nu op een veilige en doeltreffende manier tussen verschillende partners gedeeld worden. 

Het heeft voor de FOD Volksgezondheid de weg vrijgemaakt om in de toekomst nog meer data-analyses voor een breed publiek te verrichten. En op die manier dus de gezondheidszorg in België te blijven verbeteren. Of hoe de oude Mustang er nog altijd even geweldig uitziet, maar dankzij de SAS® Viya®-omgeving een duurzame motor voor de toekomst heeft gekregen.