Factchecking van Meta liet 86% van fake news gewoon door

Meta-baas Mark Zuckerberg veroorzaakte afgelopen week heel wat ophef. Hij kondigde namelijk aan dat Meta op alle platform stopt met factchecking. Gedaan met het censureren van en waarschuwen voor onwaarheden: voortaan geven zogenoemde ‘Community Notes’ aan wanneer iets niet helemaal te vertrouwen valt.
Dankzij die beleidswijziging krijgen Meta en Zuckerberg flink wat kritiek en lof te verduren. Voorstanders menen dat de nieuwe aanpak goed is voor de vrijheid van meningsuiting, terwijl tegenstanders erop wijzen dat desinformatie en fake news vrij spel krijgen op platformen zoals Facebook en Instagram. Onderzoek van desinformatiewaakhond NewsGuard toont echter aan dat het factcheckingprogramma van Meta minder effectief was dan gedacht. In het merendeel van de gevallen hield de factchecking van Meta desinformatieposts gewoonweg niet tegen.
Succesvol in 14% van de gevallen
NewsGuard doet die uitspraak na een onderzoek op 457 verschillende desinformatiepost. Die 457 posts verspreidden 30 verschillende valse claims, die vaak gebruikt worden in fake news afkomstigt van Russische, Chinese en Iraanse bronnen. Uit het onderzoek blijkt dat slechts een magere 14% van die posts bestempeld werd als (gedeeltelijk) onjuist, bewerkt of satire. Al de rest verschijnt zonder waarschuwing in de feed van gebruikers. Met andere woorden: 86% van alle fake news werd niet tegengehouden door het systeem.
Een van de voornaamste reden daarvoor is dat het factcheckingalgoritme niet zo goed in staat is om taalaanpassingen te herkennen. Wordt een desinformatiepost tegengehouden? Dan is het voldoende om de inhoud daarvan opnieuw te verwoorden. Bij 10 van de 30 valse narratieven zou die aanpak voldoen om langs de mazen van het net te glippen.
Meta begint de uitrol van Community Notes in de VS, maar later komen ze ook naar Europa. Het lijkt onwaarschijnlijk dat die verandering veel teweeg zal brengen: het merendeel van de fake news-posts werd toch niet tegengehouden. Het voornaamste verschil zit erin dat gebruikers nu instaan voor de opsporing en signalisatie van onwaarheden. Of zij daar beter in zijn dan de algoritmen van Meta, zal snel blijken.