5 april 2021 13:00

Analyse: is je huidige computer de kosten nog waard?

Vroeg of laat krijgt iedereen ermee te maken: een trage computer. De tand des tijds is niet gunstig geweest voor je digitale metgezel en de aftakeling is duidelijk merkbaar. Koop je dan een nieuwe computer, of vervang je enkele componenten om je huidige systeem sneller te maken?

Wanneer je computer te oud is geworden om nog vlot mee te kunnen, is het altijd de vraag of je een volledig nieuwe computer koopt, of enkele onderdelen vervangt zodat je terug even verder kan. Gewoon wat extra RAM plaatsen en de klassieke HDD vervangen door een SSD en je computer vliegt terug, toch? Zoals altijd is er niet meteen een eenduidig antwoord op die eeuwige vraag.

Waarom worden computers trager?

Op zich is het niet correct om te zeggen dat je computer trager wordt. Je computer presteert nog steeds aan zijn optimale prestaties, ongeacht hoe oud hij is. De omgeving waarin hij moet presteren wordt echter steeds veeleisender, en de hardware die je vijf jaar geleden kocht, is niet meer opgewassen voor de hedendaagse websites en software. Telkens wanneer je updates uitvoert voor Windows of macOS, vragen deze meer en meer van je hardware. Het is dus niet geheel onlogisch dat je computer na een tijd gewoon te oud is om nog vlot te kunnen gebruiken.

Wat met een laptop?

Heb je een laptop, dan ben je in feite al snel uitgepraat. Is die té traag geworden, dan rest er je meestal geen enkele andere optie dan het aankopen van een nieuwe laptop. In sommige gevallen kan je echter ook het RAM-geheugen uitbreiden en de traditionele harde schijf verwisselen met een snellere SSD, waarover later meer. Heb je een desktop, dan wordt het echter een stuk interessanter, maar daarom niet eenvoudiger. Zowat elk onderdeel kan namelijk vervangen worden.

Bottleneck

Alvorens je upgrades overweegt, is het belangrijk om te weten welk component verantwoordelijk is voor de vertraging. In vakjargon noemen we dit de ‘bottleneck’, het is het trage component dat je hele systeem ophoudt. Voordat je nieuwe componenten aankoopt, is het dus belangrijk om te kijken of je aankoop überhaupt wel een effect gaat hebben. Het is makkelijk om extra RAM aan te kopen en te verwachten dat je hele systeem er sneller door gaat werken, maar dat is niet altijd het geval. Het kan goed zijn dat je nu slechts 4GB RAM aan boord hebt, maar dat je in de praktijk maar 2GB of 3GB gebruikt. In dat geval kan je dus gerust je RAM upgraden naar 32GB, maar het zal geen noemenswaardig effect hebben op je prestaties. Zonde van het geld! Net zoals je niet simpelweg een betere grafische kaart kan kopen, om dan te verwachten dat je zorgeloos de nieuwste games kan spelen. Soms is het namelijk niet de grafische kaart, maar wel je processor of je RAM-geheugen dat de boosdoener is.

Hoe ontdek je nu wat de bottleneck is? Allereerst is het belangrijk om even je pc schoon te maken en dan voornamelijk de software. Run even een scan via je virusscanner, zodat je zeker weet dat er geen malware is die je computer vertraagt. Verwijder tot slot al die programma’s en toolbars die je toch nooit gebruikt. In het beste geval formatteer je even de hele schijf en start je met een verse Windows-installatie. Is je computer daarna nog steeds te traag, dan wordt het tijd om even te kijken welke componenten precies last ervaren. Daarvoor kan je de ingebouwde systeemchecks van Windows en Mac gebruiken. Op Windows gebruik je de sneltoets Ctrl+Shift+Esc om de Task Manager te openen. Vervolgens klik je op ‘More details’. Voor Mac open je spotlight en zoek je naar ‘Activity Monitor’. In deze schermen kan je niet alleen zien hoeveel RAM-geheugen of CPU-kracht je effectief gebruikt, maar ook welke software een grote last legt op je hardware. Misschien merk je wel dat sommige software onnodig veel van je hardware vraagt. Heb je alle software nodig en is er geen software die een uitzonderlijke hoge last op je computer legt, dan is het wellicht tijd om je hardware te upgraden.

Welke upgrades uitvoeren?

Wil je toch aan de slag met upgrades, dan raden we eigenlijk enkel aan om extra RAM geheugen toe te voegen en een SSD-schijf te installeren als deze nog niet aanwezig is. Een SSD gaat namelijk een stuk sneller dan een traditionele harde schijf, waardoor Windows bijvoorbeeld sneller kan opstarten. Deze twee upgrades zijn bovendien relatief eenvoudig zelf uit te voeren. Het is minder verstandig om een moederbord of CPU te vervangen, want in dat geval moet je vaak alle componenten vervangen omdat ze anders niet meer compatibel zijn met elkaar. Ook wanneer je simpelweg het RAM-geheugen vervangt, is het belangrijk om te controleren of je de maximale ondersteunde hoeveelheid RAM niet overschrijdt en of het RAM-geheugen wel compatibel is met je moederbord. Controleer hiervoor de handleiding van je moederbord, of raadpleeg de fabrikant.

Upgraden of vervangen?

Uiteindelijk komt het allemaal neer op het kostenplaatje. We delen de mening van Joe Silverman van New York Computer Help. “Als je computer ouder is dan zeven jaar en het vereist een herstelling die meer bedraagt dan 25 procent van de kostprijs van een nieuwe computer, koop dan een nieuwe computer. Als je computer drie tot vier jaar oud is, is het een slimme investering om het systeem te upgraden, zolang die upgrades in totaal niet meer dan 50 procent kosten van de kostprijs van een nieuwe computer.”