Hoe antivirus gratis kan zijn

Gebruikers van gratis antivirus zijn veeleisend en mondig. Zodra hun favoriete scanner een virus mist of pop-ups begint te spuwen, lopen ze meteen over naar de concurrent. Het populaire Avast Software legt uit hoe het kan verdienen aan ‘gratis’ zonder klanten weg te jagen.

Iedereen wil graag goed beschermd het internet op, en liefst zonder ervoor te betalen. Dankzij het groeiende aantal gratis antivirusscanners is dat tegenwoordig probleemloos mogelijk. Ondanks waarschuwingen dat gratis antivirus nu eenmaal niet van hetzelfde kaliber is als een betaalde beveiligingssuite.

Gratis is big business
De populariteit van gratis antivirussoftware liegt er dan ook niet om. Op softwareportaal Download.com zijn AVG en Avast met respectievelijk 368 en 149 miljoen veruit de meest gedownloade programma’s. Het nog jonge Microsoft Security Essentials, Redmonds eigen gratis virusscanner, komt niet op die lijst voor, maar is volgens een recent rapport nu al een van de populairste beveiligingsprogramma’s ter wereld.

[related_article id=”161452″]

Met naar eigen zeggen 130 miljoen actieve gebruikers is het Tsjechische Avast Software inmiddels een gevestigde naam in het antiviruswereldje. In België zegt de softwaremaker 1,25 miljoen gebruikers te hebben; in Nederland zijn dat er ruim een miljoen. Maar ook in landen die bekendstaan als notoire piratennesten, zoals Brazilië en Rusland, heeft het veel klanten.

Het in Praag gevestigde bedrijf gaat uit van freemium, een verdienmodel waarmee het halve internet zichzelf wil bedruipen. Functies die normaal alleen in betaalde beveiligingssuites voorkomen, zoals een bootscan en gedragsherkenning van malware, worden in de gratis suite gestopt, waarna het bedrijf hoopt dat de tevreden klant uiteindelijk een betalende klant wordt.

Mond-tot-mondreclame
Chief technology officer Andrej Vlcek dankt de huidige populariteit van Avast grotendeels aan de eigen gebruikersgemeenschap, die via mond-tot-mondreclame de downloads omhoog stuwt. “We mikken bij de ontwikkeling op ‘communityhubs’, ervaren gebruikers, die voor minder technische mensen in hun omgeving beslissen welke antivirussoftware te gebruiken. Als zij je aardig vinden, volgt de rest snel.” 
 

Omdat kosteloze virusbescherming aanbieden nu eenmaal niet gratis is, heeft Avast een deel van die enthousiaste gebruikers voor het karretje gespannen. Zij bemannen het supportforum en zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de 36 vertalingen. In Amerika zijn zelfs enkele ‘evangelisten’ actief, vrijwilligers die computerclubs en conferenties afgaan om Avast aan te prijzen. De Tsjechische ontwikkelaar vergoedt alleen de reiskosten.

Zuinigheid
In eigen huis wordt er verder zuinig met geld omgesprongen. Avast doet nauwelijks aan marketing, bezit maar één kantoor en heeft het opsporen en blokkeren van nieuwe malware grotendeels geautomatiseerd.

En ook hier komt zijn gebruikersgemeenschap weer om de hoek kijken, via een opt-outprogramma nemen zij deel aan een globaal netwerk dat nieuwe verdachte exe-bestanden naar de Avast-servers stuurt ter analyse. Op die wijze kost elke gratis gebruiker Avast maar een eurocent per jaar.

Sinds kort mikt Avast op een nieuwe doelgroep, die niet zo veraf ligt van de budgetbewuste thuisgebruiker. Avast Business Protection is gemaakt voor kleine bedrijven die wel complete bescherming willen, maar geen geld overhebben voor een IT-beheerder. De netwerkuitvoering wordt geleverd met een online-consolepagina die net zo makkelijk te bedienen moet zijn als de gratis scanner.

Imagoschade
In de wereld van gratis antivirus kan trouw al snel omslaan in openlijke haat, zo heeft het eveneens razend populaire AVG al meermaals meegemaakt. Door foute updates van de virusdefinities in 2010 en 2008 liep een groot aantal Windowscomputers compleet aan de grond, waarna het bedrijf het probleem verergerde met slecht gecommuniceerde reddingsoplossingen. Duizenden gebruikers ondervonden meteen de keerzijde van gratis bescherming: AVG weigerde de kosten te vergoeden van opgelopen schade.

Ook het goed aangeschreven Avira staat een vergelijkbare leegloop te wachten. Sinds kort rust het zijn gratis scanner uit met een probeerversie van Uniblue Registry Scanner, een dubieus programma dat bij verkeerd gebruik tot onherstelbare computerschade kan leiden. De boze reacties op het gebruikersforum zijn niet van de lucht.

Dergelijke situaties zijn Avast tot nu toe bespaard gebleven, al scheelde het afgelopen april maar een haartje. Door een slecht gecontroleerde virusupdate begon zijn Web Shield populaire webportalen, waaronder Google Images, aan te merken als malwareverspreiders. De beschermer wist het probleem pas na een paar dagen onder controle te krijgen. Gelukkig waren levenloze pc’s niet aan de orde.

Maar bij elk beveiligingsbedrijf is de kans op een echte misstap levensgroot aanwezig. “We hebben in zo’n geval een noodplan klaarliggen, waarbij onze evangelisten een speciaal noodnummer bellen om instructies te ontvangen”, zegt Vlcek.

Avast wil daarnaast via snelle updates op Twitter, Facebook en blogs voorkomen dat woeste gebruikers vergeefs het internet afstruinen op zoek naar een reanimatiemiddel voor hun levenloze computer.

Mocht dat reddingsplan alsnog mislukken, dan staan concurrenten als Panda, Microsoft en AVG met open armen te wachten om ontheemde Windowsgebruikers op te vangen. En dan is het maar de vraag of ze ooit terug zullen komen.