Ruimtereizen zijn booming business: iedereen ruimtetoerist?

Gedurende een lange tijd werd de ruimtevaart gedomineerd door overheidsinstanties als de Amerikaanse NASA en Europese ESA, maar die tijd is voorbij. SpaceX, Blue Origin en Virgin Galactic zijn enkele van de commerciële bedrijven die ruimtereizen voor de gewone burger iets toegankelijker maken. Er is vandaag de dag een flinke concurrentiestrijd gaande tussen de ruimtebedrijven van Jeff Bezos, Elon Musk en Richard Branson. Zij willen alle drie een welvarend ruimtevaartbedrijf creëren. Het fenomeen ruimtetoerisme moet de kas spijzen.

De particuliere ruimtereizen die deze bedrijven aanbieden zijn niet nieuw, maar ze komen wel steeds vaker voor. De kans dat iemand zoals jij of ik een dezer dagen in een baan om de aarde vliegt is echter nog altijd nihil. Hoewel er steeds meer particuliere vluchten door de ruimte mogelijk worden gemaakt, is het nog steeds iets dat alleen kan voor de rijken der aarde. Wil je alsnog de ruimte in, dan heb je ontzettend veel geluk nodig of je moet toevallig een award-winnende Hollywoodacteur zijn.

Voor een kort tripje in een ruimteschip ben je al snel meer dan honderdduizend euro kwijt. Als je het geld hebt liggen voor een Tesla Roadster, kun je ook overwegen om die niet te kopen en in de plaats een ruimtetrip te maken. De Nederlandse miljardairszoon Oliver Daemen van 18 jaar oud vloog afgelopen juli met onder meer Amazon-oprichter Jeff Bezos naar de Kármánlijn (denkbeeldige grens van de ruimte op 100 km hoogte) in een New Shepard-raket van Bezos’ bedrijf Blue Origin. De vlucht duurde in totaal slechts elf minuten.

Virgin Galactic van Richard Branson maakten in dezelfde maand de eerste bemande testvlucht en in september bereikte Elon Musks SpaceX-raket met vier toeristen de ruimte. De amateur-ruimtevaarders landden allen veilig op de grond. In oktober vloog Blue Origin een New Shepard-raket tot net buiten de dampkring op 107 kilometer hoogte. Aan boord zat onder meer Star Trek-acteur William Shatner (Captain Kirk). Het is de oudste persoon ooit die de aarde heeft verlaten. Shatner is namelijk 90 jaar oud.

Als paddenstoelen uit de grond

De ontwikkeling van de ruimtevaart is de afgelopen jaren flink vooruitgegaan, en dat is voor een groot deel te danken aan de ruimtevaartondernemingen van miljardairs. Waar instanties als de NASA en ESA ieder onderdeel van een ruimteraket bij een andere vestiging laten ontwikkelen, doet een bedrijf als SpaceX dit vrijwel volledig in dezelfde productiehal. Bovendien houdt een miljardair als Elon Musk een oogje in het zeil als het gaat om het kostenplaatje, want tijd kost geld.

De particuliere ruimtevaartbedrijven zijn allemaal in handen van rijkelui met een winstoogpunt. Ruimtereizen worden steeds goedkoper en daardoor toegankelijker voor meer personen. Veel mensen zijn gefascineerd door de ruimte, vandaar ook dat het een goed verdienmodel heeft. Een reden dat Jeff Bezos het gezicht achter Captain Kirk naar de ruimte stuurt is dan ook gemakkelijk een PR-stunt te noemen. Lanceringen met bekende personen trekken veel bekijks en indien de vluchten goed verlopen levert het een goede marketing op voor een breder publiek.

Ook de NASA heeft plannen om met de bekende acteur Tom Cruise een film te maken vanuit het ISS, maar in de plaats van geld te verdienen wil de organisatie een nieuwe generatie ingenieurs en wetenschappers inspireren om de ruimtevaart in te gaan. De bedrijven van Bezos en Branson zetten in op suborbitale vluchten. Dat is een ruimtesprong waarbij je niet in een baan om de aarde vliegt. Dit soort ruimtevluchten zijn een stuk goedkoper dan ‘ruimtevakanties’. SpaceX heeft bijvoorbeeld al burgers in een baan om de aarde gebracht. Daar spendeerden ze enkele dagen. Je bent bij suborbitale vluchten slechts een beperkte tijd in de lucht, waardoor de reis meer wegheeft van een heel duur achtbaanritje.

Niet enkel lof

Waar vroeger nogal eens wat misging bij ruimtereizen, is de technologie vandaag de dag een stuk geavanceerder en lijkt de kans op een veilige terugkeer naar de aarde in verhoogde mate gegarandeerd. Er is echter ook veel kritiek op het toenemend aantal particuliere ruimtereizen. Net als bij de gewone luchtvaart zorgt het ruimtetoerisme namelijk voor een grote hoeveelheid CO2-uitstoot. Milieuorganisatie Greenpeace stelt dat de uitstoot van een ruimtereis als die Jeff Bezos dit jaar maakte 278 keer zo groot is als de gemiddelde uitstoot van een burger in één heel jaar.

Daarnaast komt er ook een hoop vervuiling in de ruimte zelf terecht, en er is niemand verantwoordelijk voor de opruiming daarvan. Er zijn simpelweg (nog) geen regels voor. Een ander veelgehoord punt van kritiek is dat een particuliere ruimtereis weinig zin heeft. Je bevindt je enkele minuten lang in de ruimte, op ongeveer 100 kilometer hoogte, en valt uiteindelijk weer uit de lucht. Behalve de kick die je krijgt, voegt het volgens critici weinig toe op het gebied van kennis.

Dat ligt bij onderzoeksruimtereizen met getrainde astronauten wel anders. Ook de Britse prins William denkt er het zijne van. Hij suggereert dat de slimme mensen op deze aardbol beter op zoek kunnen gaan naar een manier om onze planeet te herstellen, in de plaats van een volgende plek om te leven te zoeken. De kritiek van de prins kwam er naar aanleiding van de ruimtereis van Shatner.

Wanneer vertrekt mijn vlucht?

Hoe groot is de kans dat iemand zoals jij of ik ooit een ruimtereis meemaakt? Het korte antwoord is: klein. Het is waarschijnlijk eerder een droom dan werkelijkheid. Naast de enorm hoge prijs die je voor een ticket naar de Kármánlijn of daar voorbij moet neerleggen en de toenemende toegankelijkheid, zijn er een hoop andere aspecten om rekening mee te houden alvorens je een ruimtereis kan maken. Zo dien je zowel lichamelijk als geestelijk in een goede gezondheid te verkeren en moet je een aantal trainingen doorstaan.

Een jarenlange opleiding is echter niet nodig. Tijdens deze lange trajecten worden voornamelijk dingen aangeleerd voor noodsituaties, die in de praktijk (als het goed is) niet gebruikt hoeven te worden. Bovendien zijn de particuliere ruimtereizen vandaag de dag nogal kort. De ruimtetoeristen van Blue Origin en Virgin Galactic keerden na enkel minuten in de ruimte alweer terug naar de aarde. Dat is nogal wat anders dan wat een astronaut als de Nederlandse André Kuipers doet bij het ruimtestation ISS.

Vrijwel alles wordt door computers geregeld die op Linux draaien. Daardoor moesten er geen professionele astronauten aanwezig zijn bij de lancering van Inspiration4 (SpaceX). Aan boord zaten onder meer een verpleger en een docent. De boel werd vanop afstand in de gaten gehouden.

Als het gaat om veiligheid hoef je je niet al te druk te maken. De ruimtevaart is lang niet zonder risico’s, en als het misgaat dat gaat het vaak goed mis. De miljardairs achter de ruimtevaartbedrijven zullen er echter alles aan doen om de passagiers veilig te laten landen. Daar hebben zij bovendien het meeste baat bij. Een foute afloop met passagiers aan boord zou zomaar eens voor een faillissement kunnen zorgen.

Dat is niet is waar Musk, Bezos en Branson op zitten te wachten. De prijs van een ruimtevlucht in een vaartuig van Virgin Galactic begint bij 450.000 dollar. Blue Origin noemt geen bedragen, maar de eerste stoel werd voor 28 miljoen dollar geveild. Er gaan dus enorme bedragen mee gemoeid. SpaceX werkt echter aan een raket waar wel 100 personen tegelijk in kunnen worden gelanceerd.

Als je de kosten van een ruimtevlucht net als bij vliegreizen kunt verdelen tussen een hoop personen, wordt de ruimtevlucht een stuk betaalbaarder en dus toegankelijker. Wie weet reizen we op korte termijn tóch naar de sterren.