Opinie: maak cyberveiligheid een (hoofd)vak op school
Gisteren is het nieuwe schooljaar in het primaire en secundaire onderwijs afgetrapt. Een dag waar de ene leerling en leerkracht al wat meer naar uitkijkt dan de andere. We wensen naast een leerrijk iedereen vooral een ‘normaal’ schooljaar toe, want de voorbije twee jaar waren niet eenvoudig. Er moest voortdurend geswitcht tussen fysiek en digitaal onderwijs wat een enorme flexibiliteit vergde van zowel leerlingen als leerkrachten.
Maar het gezegde luidt: “Never waste a good crisis.” Zoals in veel lagen van de maatschappij heeft de coronapandemie ook de digitalisering van het onderwijs in gang gezet. Minister van Onderwijs Ben Weyts heeft ambitieuze plannen met de ‘Digisprong’ van het Vlaamse onderwijs. Zo wil hij bijvoorbeeld alle leerkrachten en leerlingen vanaf het vijfde leerjaar via de scholen een laptop schenken om te gebruiken tijdens de lesuren. Dat kaartte hij gisteren nog eens kort aan tijdens een passage in het VRT Journaal. Leerlingen een laptop geven is één aspect, ze op een veilige manier met die apparaten leren werken is minstens even belangrijk. Maar krijgt cyberveiligheid wel voldoende aandacht in het onderwijs?
Jongeren hebben te weinig kennis over phishing
Kinderen komen op steeds jongere leeftijd in aanraking met technologie. In mijn jeugdjaren moest ik tot na mijn 12 jaar wachten voor mijn allereerste mobiele telefoon, maar vandaag de dag zijn kinderen al volleerde smartphonegebruikers tegen dat ze naar school gaan. We noemen de jongeren van vandaag de dag dan ook ‘digital natives’ omdat ze opgroeien met informatietechnologie rondom hen.
Jongeren mogen dan wel sneller weg zijn met technologie dan hun ouders, dat betekent niet per se dat ze zich bewust zijn van de risico’s die ze lopen. Febelfin deed een grootschalig onderzoek bij jongeren om te peilen naar hun kennis over cybercriminaliteit. De resultaten waren vrij zorgwekkend. Één op drie jongeren wist niet wat de term ‘phishing’ betekende, de meest voorkomende vorm van cybercriminaliteit. Ook privacy is een belangrijk aspect. Jongeren zijn zeer actief op sociale media zoals TikTok en Instagram, maar zijn ze zich wel voldoende bewust van wat ze over zichzelf prijsgeven op het internet? Er is nood aan meer sensibilisering rond cyberveiligheid en algemene mediageletterdheid en hier is een cruciale rol in weggelegd voor de scholen.
Opleidingen rond cyberveiligheid
De oplossing begint bij de leerkrachten. Zij moeten in de eerste plaats voldoende worden opgeleid in cyberveiligheid. Het Centrum voor Cybersecurity Belgium stelt gratis lesmateriaal ter beschikking dat leerkrachten kunnen gebruiken voor hun lessen. Het materiaal behandelt enkele van de meest voorkomende cyberdreigingen zoals phishing, online fraude, malware en hacking en is geschikt voor jongeren vanaf 12 jaar. Ook Child Focus biedt onder noemer van het ClickSafe-initatief educatief materiaal aan rond cyberveiligheid. Toch lijken leerkrachten nog te veel op zichzelf aangewezen om dat materiaal te verzamelen en in hun lesprogramma te integreren.
Cyberveiligheid verdient een prominente plaats in het onderwijscurriculum en de lerarenopleiding. Klassieke schoolvakken als wiskunde, talen en wetenschappen blijven belangrijk om jongeren een brede algemene vorming te geven, maar cyberveiligheid is vandaag de dag eveneens een noodzakelijke vaardigheid. Het gevaar van cybercriminaliteit loert immers achter elke muisklik.
vak op school){kind=link}